روزنامه آرمان امروز

نان هوشمند در تنور نانوایان می سوزد

حميد رضا خالدي
آرمان امروز: حدود 2 ماه از آغاز طرح عرضه هوشمند نان که با هدف عرضه نان با نرخ يارانه اي و همچنين کاهش تخلفات نانوايي‌ها مي گذرد و در اين مدت نه تنها هنوز گزارشي رسمي در مورد نتايج اجراي اين طرح منتشر نشده است که گزارش هاي ميداني و اخبار رسمي حکايت از تلاش بسياري از نانويان براي دور زدن قانون و فروش « ازاد » نان هاي دولتي والبته فروش سهميه آرد دولتي در بازار آزاد دارد. به گونه ايکه بررسي ها نشان مي هد برخي از واحدها براي فروش نان به قيمت ازاد در دستگاه هاي مخصوص خريد تعداد نان خريداري شده را افزايش مي دهند تا مبالغ دريافتي با قيمت مورد نظر تطابق يابد . موضوعي که بر خلاف ادعاي وزير اقتصاد که گفته بود در حال حاضر مي دانند هر خانوار چند نان در روز مصرف مي کند واحد هاي متخلف علاوه بر فروش نان با نرخ دلخواه مازاد سهميه خود را براي عرضه در بازار آزاد و کسب سود استفاده
مي کنند. اگرچه که در اين رابطه فعالان اينحوزه معتقدند براي اين نان هاي گران آرد بيشتري مصرف مي کنند اما انچه در عمل اتفاق افتاده اين طرح نيز مانند بسياري ديگر از طرح هاي اجرا شده در کشور مقهور هوش ايراني ! شده و با دور زدن آن توسط نانوايان  عملا شکست خورده و نه تنها هزينه مازادي را براي دولت به ارمغان آورده بلکه نشان مي دهد با اقدامات اينچنيني نمي توان اقتصاد را کنترل کرد
در صف نانوايي هنگام کارت کشيدن يک مشتري، ناگاه صدايي به اعتراض بلند مي شود که مي گويد: مگر نان گران شده که بجاي 2 هزار تومان، 3 هزار تومان از حساب من کسر کرديد؟
مرد جواني که صداي اعتراضش بلند شده ادامه مي دهد: تعرفه نان سنگک (نوع اول) در دستگاه  هوشمند 2000 تومان است و تعرفه نايلون هزار تومان و وقتي 3 قرص نان مي خريم بايد 6 هزار تومان بپردازيم اما در عمل ما را دور مي زنند.


وي در تشريح موضوع مي گويد: سفارش 3 قرص نان دادم ولي شاطر به شيوه کاملا خودجوش در دستگاه 4 نان و يک نايون ثبت کرد وخيلي راحت، 3 قرص نان و يک نايلون تحويل من داد . در واقع جمع هزينه ناني که من خريده بودم 9 هزار تومان مي شد ولي عملا با شيوه اي که شاطر در پيش گرفته ،نان را قرصي 3 هزار تومان به من فروخته اند.، يعني به جاي 6 هزار تومان براي 3 نان 8 هزار تومان پرداخت کرده و هزار تومان هم بابت پول نايلون از من گرفتند.
يکي ديگر از شهرونداني که شاهد اعتراض مرد جوان است با تاييد سخنان وي مي گويد: در واقع بسياري از نانوايان در وهله اول جيب مردم را مي زنند و در وهله بعد جيب دولت را مي زنند چرا که دولت بر مبناي تعداد نان فروخته شده به نانوايي ها آرد مي دهد.
در اين ميان يکي ديگر از شهروندان نيز با ذکر اينکه  مشابه اين اتفاق چند روز پيش براي من در يک نان بربري رخ داده است وارد بحث مي شود و مي گويد: قيمت نان بربري طبق تعرفه 3000تومان است اما وقتي براي خريد 2 قرص نان به نانوايي مراجعه کردم که در کمال تعجب، شاطر در دستگاه کارتخوان هوشمند تعداد 3 قرص نان ثبت کرد و هزينه نان من 9 هزار تومان شد .در واقع قيمت نان بربري من دانه اي 4500 تومان شد و کک کسي هم نگزيد!
آرد يارانه‌اي براي ناني که پخت نشد
آنگونه که اعلام شده با عملياتي شدن اين طرح که با هدف و ايده‌اي قابل تقدير روي ريل اجرا قرار گرفت، قرار بود ميزان مصرف واقعي آرد و فروش نان هر واحد صنفي مشخص و بر اساس آن کمک هزينه 15 درصدي دولت در پايان هر 24 ساعت پخت به واحد نانوايي پرداخت و به حساب متصدي واحد واريز شود. از سوي ديگر براساس اين طرح  کاهش و يا افزايش ميزان سهميه آرد واحدهاي نانوايي هم بر اساس ميزان تراکنش با دستگاه‌هاي ويژه قرار داده شده در نانوايي‌ها محاسبه مي شود.
با اين حال نانوايان که گويا چندان از اجراي اين طرح راضي نيستند و آن را ابزاري براي کاهش درآمدهاي خود مي دانند از هر ترقندي براي دور زدن طرح دولت استفاده مي کنند. يکي از هموطنان با اشاره به شيوه جديد نانوايان براي فروش نان دولتي به قيمت آزاد مي گويد: ديشب رفته بودم نان سنگک بگيرم. در ظاهر بايد نان ساده هر عدد 3 هزار تومان باشد . ولي شاطر دايم مي گفت ، هرکسي که نان کنجدي مي خواهد ؛ آماده دارم. من هم که عجله داشتم ترجيح دادم 2 نان خاش خاش به اصطلاح بزرگ بگيرم که قيمت هر کدام گويا 10 هزار تومان بود.  وي ادامه داد: وقتي مي خواستم پول نان ها را بدهم شاطر خودش کارت من را گرفت و در کارتخوان ويژه نانوايي کشيد و به جاي 2 نان، 7 نان 3 هزار توماني حساب کرد! وقتي هم پرسيدم چرا اينطوري حساب مي کنيد گفت: چون کارت خوان گزينه نان 10 هزار توماني ندارد و مجبورم پول نان شما را اينگونه حساب کنم.
وي افزود: استدلال شاطر اين بود که وزن چانه نان هاي 10 هزار توماني بيشتر است و 4 هزار تومان هم هزينه کنجد مي شود.
درحاليکه من مطمين هستم که اگرهم وزن چانه خمير نان ها زيادتر باشد، اين افزايش حداکثر 50 گرم هم نمي شود!
يکي از ايرادات طرح که از همان ابتدا نمايان شد، کاهش ساعات پخت نان و تشکيل صف‌هاي طولاني در مقابل نانوايان است. ظاهراً با هوشمند‌سازي نان از سوي نانوايان جيره‌بندي شده و براي اينکه آرد تحويلي‌شان تا پايان ماه برسد، هم ساعات پخت را کاهش مي‌دهند و هم اينکه در روزهاي پنج‌شنبه و جمعه و ايام تعطيلات نانوايي را تعطيل مي‌کنند، البته اين اقدام دولت از چند جهت سودمند بود. اول اينکه نانوايان آرد دولتي را در بازار آزاد نمي‌فروختند و مصرف‌کنندگان از اين يارانه منتفع مي‌شدند و دوم اينکه آرد به خارج از مرز‌ها قاچاق نمي‌شد. نکته قابل توجه اين است که در جريان تصميم اخير دولت براي هوشمند‌سازي فروش نان مشخص شد تنها در تهران هزار واحد نانوايي وجود دارد که سهميه آرد مي‌گرفتند اما پخت ناني
نداشتند.
گراني ها، تقاضاي خريد نان را 20 درصد افزايش داد
بيژن نوروزي مقدم نانوايي رييس اتحاديه نانوايان اما کاملا ايردات اين طرح را رد مي کند! وي با رد ادعاي کاهش سهميه آرد نانوايان مي گويد: در تهران تغييري در مقدار سهميه تحويلي به نانوايي ها رخ نداده و سهميه هاي در نظر گرفته شده مطابق سال هاي قبل است. اين در حالي است که تقاضا براي خريد نان نسبت به گذشته خيلي بيشتر شده و صف هاي طولاني مقابل نانوايي ها هم به خوبي اين ادعا را ثابت مي کند.
او با اشاره به گزارش مرکز آمار مبني بر رشد حدود 84 درصدي قيمت گروه خوراکي ها، گفت: تنها کالايي که قيمت آن ثابت مانده نان است. به خصوص اينکه رشد قيمت برنج شرايط زندگي مردم را به شدت سخت کرده و مردم ترجيح مي دهند که از نان در وعده هاي غذايي خود استفاده کنند. به همين دليل خريد نان نسبت به گذشته دست کم 15 الي 20 درصد بيشتر شده است.
اين فعال صنفي معتقد است که در صورتي که دولت طرح مديريت هوشمند يارانه آرد را هر چه سريع تر اجرايي نکند ممکن است در برخي از مناطق با کمبود نان مواجه شويم. چرا که در حال حاضر تخصيص سهميه آرد به نانوايي ها به صورت سنتي و بدون توجه به سطح تقاضا صورت مي گيرد.
او همچنين در پاسخ به اين سوال که آزاد سازي قيمت گندم و آرد تا چه اندازه مصرف را در کشور را کاهش داده است، گفت: آنگونه که برخي از مسئولين کشوري اعلام کرده اند، مصرف آرد و گندم در کشور بين 30 الي 40 درصد کاهش يافته است. با توجه به اينکه تغييري در قيمت و سهميه آرد نانوايي ها صورت نگرفته، اين کاهش مصرف حاصل آزاد شدن قيمت آرد صنف و صنعت است. به عبارتي مي توان گفت که قاچاق آردي که صورت مي گرفت از محل سهميه هايي بود که به اين بخش ها اختصاص پيدا مي کرد.
تفاوت 10 برابري قيمت آرد دولتي و آزاد
براساس گزارش هاي متعدد، آرد نانوايي ها از انبارهاي بي نام و نشان سر در مي‌آورد و نهايتا قاچاق مي شود ، يا دوباره به کارخانه هاي آرد بر مي‌گردد و يا اصلا از همان ابتدا نانوا ترجيح مي دهد در کارخانه آرد بماند چو سود نانوا در اين کار است.
بر اساس اين گزارش شرکت بازرگاني دولتي به طور ميانگين براي هر نانوايي 10 کيسه آرد در نظر مي‌گيرد که تفاوت قيمت آن با نرخ آزاد 600 هزار تومان است، برخي از نانواها که تعدادشان اين روزها هم کم نيست، تعدادي از آردهايي که به نرخ دولتي گرفته‌اند را در بازار آزاد به قيمت‌هاي هر کيسه تا يک ميليون تومان مي فروشد.‌
اين تفاوت قيمت انگيزه زيادي براي فروش آرد در بازار آزاد و قاچاق ايجاد کرده است. برخي نانوايان مي‌گويند نپختن نان به صرفه تر است . فروش 10 کيسه آرد در روز حداقل 6 ميليون تومان سود دارد.
حتي عسکري، بازرس سازمان جهاد کشاورزي هم در اينباره مي‌گويد: «نانوايي ها به هر مدلي سهميه آردشان را مي‌فروشند چون سود بيشتري برايشان دارد.»
بدين ترتيب به نظر مي رسد طرح هوشمند عرضه نان از سوي دولت عملا شکست خورده و برخلاف ادعاهاي مطرح شده نتوانسته جلوي سوء استفاده ها و کم فروشي ها و البته قاچاق آرد را بگيرد. رويه اي که گرچه دولت هنوز به شکست آن اعتراف نکرده اما ، در صورنيکه فکري براي اصلاح آن نشود مي تواند به زودي به پاشنه آشيل دولت براي عرضه نان بدل شود.
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
شرط ایران برای مذاکره مستقیم با آمریکا قانونی شدن تجمعات به صحن مجلس می رود حملات سایبری «آنانیموس» از شایعه تا واقعیت‌ نقد و اعتراض به شکل قانونی، حق مردم است نان هوشمند در تنور نانوایان می سوزد کمپین بیکاری 9 میلیون کاربر پرچم بورس با اهرم دولت برافراشته شد خط ونشان اتحادیه اروپا برای «ملونی » اجتماع بزرگ امت رسول‌اللّه(ص) نباختن را تمرین کردیم ماجرای صدور اعلان قرمز اینترپل برای «علی کریمی» افشاگری صداوسیما علیه مهران مدیری احمدی نژاد تا حکم گرفت دوباره معترض شد انتقاد همتی از رئیسی برای «سوغات کامیونی همراهان » نقد و اعتراض به شکل قانونی، حق مردم است