روزنامه آرمان ملی
1401/09/08
خاتمی از سیاست خداحافظی می‌کند؟
آرمان ملي – مطهره شفيعي: «کناره‌گيري خاتمي از سياست» اين خبر چه تاثيري در فضاي سياسي و حتي غير سياسي جامعه دارد؟ پيش از هر قضاوتي بايد به جايگاه خاتمي پرداخت. آنچه از سال 76 تا 84 يعني در دوران رياست‌جمهوري خاتمي گذشت، در اذهان بسياري از افراد هست از قتل‌هاي زنجيره‌اي تا ترور سعيد حجاريان و توقيف گسترده مطبوعات. اما آرامش ظاهرا با خاتمي همراه نبود و پس از دوران رياست‌جمهوري تا امروز مورد هجمه مخالفانش است. خاتمي يا هر سياستمدار و کنشگر سياسي از زماني‌که پا در اين ميدان مي‌گذارد بايد فراز و فرودها را بپذيرد و بيش از همه خود را متعهد به رفتاري بداند که جامعه از او انتظار دارد. روزگذشته احمد زيدآبادي، فعال سياسي در تلگرامش از برنامه کناره‌گيري خاتمي چنين نوشت: «من براي آقاي خاتمي به‌عنوان يک روحاني خوش‌فکر و فرهنگي و مداراجو هميشه احترامي عميق قائل بوده‌ام، گرچه نيش قلمم عليه برخي جنبه‌هاي نگاه و عملکرد سياسي او معمولا تيز بوده است. جالب اينکه آقاي خاتمي هم گفت که چند ماه پيش در صدد انجام همان کاري بوده که من انجام داده‌ام يعني اعلام کناره‌گيري از سياست روزمره و دل‌مشغولي به کارهاي نظري، فکري و فرهنگي، اما تحولات ماه‌هاي اخير وي را از اين کار بازداشته است. به او گفتم به خلاف ظاهر اوضاع، يکي از احتمالات آينده، اقبالِ دوباره جامعه به اوست. خنديد و گفت؛ ديگه از من گذشته است! گفتم؛ گردش روزگار اما غريب است….» در بهمن سال گذشته هم محمدرضا خاتمي چنين گفت: «آقاي خاتمي به مقامات کشور و دوستانشان گفتند که ديگر وارد صحنه عملياتي سياست نخواهند شد.» سيدمحمد علي ابطحي، عضو مجمع روحانيون مبارز هم ضمن تاييد حرف محمدرضا خاتمي، به «قرن نو» گفت: «سال‌هاست که آقاي خاتمي از صحنه عملياتي سياست کنار رفتند که بخشي از آن به‌دليل علاقه‌مندي‌هاي خودشان است. بخشي ديگر هم به‌دليل فشارهاست که ايشان مجبور به کناره‌گيري و دورشدن از فضاي سياسي عملياتي است. اين يک امر کاملا روشن و مشخصي است و به يک تصميم جديدي نياز نداشته است.»نقد اصلاح‌طلبان به خاتمي
بدون شک عملکرد سيدمحد خاتمي با نقدهايي همراه است و نبايد او را عاري از اشکال دانست. اصلاح‌طلبان هم بارها به نقد از او پرداختند از جمله غلامحسين کرباسچي که سال 1400 گفته بود: «آيا رهبر سياسي يک جناح که منادي آشتي ملي است مي‌تواند چشم بر انتخابات مجلس ببندد و از ضرورت حضور مردم در انتخابات سخن نگويد؟ آيا مي‌تواند بر عوامل و افرادي که اصلاحات را به اين روز نشاندند و کشاندند چشم ببندد؟ و مثلا رفتار محمدعلي نجفي، شهردار اصلاح‌طلب تهران را در شليک به قلب همسر جوان خود تقبيح نکند؟ آيا مي‌تواند بي‌تفاوت به حزب متبوع خود باشد که درصدد تحريم انتخابات است؟» حتي زيدآبادي که ديروز درباره کناره‌گيري خاتمي نوشته بود، سال گذشته معتقد بود: «خاتمي به‌عنوان چهره نمادين اصلاحات، اصلاح‌طلبي را عمدتا شراكت در قدرت مي‌بيند و به همين دليل نيز محبوبيتش كه روزي فلك را سقف مي‌شكافت، به نقطه امروزي رسيده است. اصلاح‌طلبي معطوف به شراكت در قدرت و گرفتن سهمي از آن، با هر انگيزه‌اي كه پشت آن باشد، آفت امر اصلاح در كشورمان بوده است. اگر اين شيوه و نگاه عوض شود، اصلاح‌طلبي بارديگر شانسي به‌دست مي‌آورد. اين شانس عمدتا در خانه آن دسته از نيروهاي اجتماعي ميانه‌رو را خواهد زد كه چشمي به قدرت نداشته‌اند و از مناصب سياسي به دور بوده‌اند. به‌نظرم آقاي خاتمي با تغيير نگرش و رويكرد خود به امر اصلاحات، قادر است در بازسازي اين مفهوم و شكل‌گيري نوع تازه‌اي از اصلاح‌طلبي معطوف به كنشگري مدني و اخلاقي و متعهدانه و خالي از هر جنس خشونت، نقشي قابل توجه بازي كند.» حتي صادق زيباکلام معتقد است: «ما خبط و خطا کم نداشته‌ايم و يک‌جا‌هايي بايد محکم‌تر مي‌ايستاديم و يک‌جا‌هايي بايد يک کار‌هايي را مي‌کرديم، ولي خطاي اصلي اين بود که ما بعداز 22 سال نتوانستيم به مردم بگوييم که ما به‌دنبال چه هستيم. اگر آقاي خاتمي امروز همه‌کاره مملکت شده بود و قدرت مي‌داشت، مقام معظم رهبري به ايشان چک سفيد مي‌دادند و مي‌گفتند سيد هرکاري خواستي انجام بده و همه مي‌گفتند که هيچ‌کس حق ندارد معترض اينها شود، آقاي خاتمي مي‌خواست چه‌کار کند؟ ما نتوانستيم اين را بگوييم که چه‌کار مي‌خواهيم بکنيم. ما فقط کلمات زيبا گفته‌ايم.»
تحسين خاتمي از سوي مخالفان
خاتمي در جريان اعتراضات اخير تلاش کرد تا فضا را آرام کند. مواضع سيدمحمد خاتمي درباره شرايط کشور به نحوي بود که سبب تحسين مخالفانش هم شد. او در 24 آبان گفت: «براندازي نه ممکن است، نه مطلوب، ولي ادامه وضع کنوني زمينه‌هاي فروپاشي اجتماعي را بيشتر مي‌کند و کم‌هزينه‌ترين و پرفايده‌ترين راهکار خوداصلاحي نظام است.» پس از آن بود که نشريه «صبح صادق» به جايگاه محمد خاتمي در فضاي سياسي کشور پرداخته و آورده «با وجود تلاش برخي طيف‌هاي جريان اصلاحات براي عبور از سيدمحمد خاتمي و همچنين فاصله‌گذاري رسمي بخشي از تندروهاي اصلاح‌طلب با مشي اصلاح‌طلبي و غلتيدن در دامن براندازان مي‌توان گفت، رئيس دولت اصلاحات همچنان شاخص‌ترين و مورد قبول‌ترين چهره در اين طيف سياسي است.» اعتمادآنلاين نوشت: «اين نشريه جايگاه خاتمي ميان اصلاح‌طلبان را بازهم جايگاه «ويژه‌اي» دانسته و ابراز اميدواري کرده که او «مي‌تواند با ايجاد تفاهم در طيف اصلاحات، با پررنگ کردن مرزبندي با دشمنان ملت ايران، زمينه گفت‌وگو را فراهم کند.»
خاتمي در مسير ناطق‌نوري
به‌نظر مي‌رسد با توجه به مواضع و رويکردهاي اخير خاتمي، او مي‌تواند در صورت اصرار به کناره‌گيري از سياست مي‌تواند همانند ناطق نوري در نقش يک مصلح سياسي به ايفاي نقش بپردازد.
سایر اخبار این روزنامه
دخل و خرج ناسازگار بودجه 1402
خاتمی از سیاست خداحافظی می‌کند؟
رفراندوم فعلا به صلاح نيست
ارتقاء همه‌جانبه توان رزمی و تجهیزات دفاعی نیروی دریایی
دولت فراجناحی
خیز بلند یوزها برای تاریخ سازی
چرا ساختار سیاسی حزب‌محور نیست
لزوم بازتعریف طیف‌های اجتماعی
ایران و عراق؛ نگرانی‌های مشترک
افراد دروغگو و مدعی را احضار کرده و مستندات بخواهید
