طیف گسترده مناسبات ایران با عراق

احمد دستمالچیان تحلیلگر مسائل بین‌الملل عراقي‌ها پس از مدت‌ها چالش داخلي و اختلافاتي که بين نيروهاي داخلي در مجلس اين کشور بود بالاخره به اجماعي رسيدند و آقاي سوداني را به عنوان نخست‌وزير انتخاب کردند و امروز آقاي شياع السوداني که در ائتلاف مهم شيعه است و ساير طايفه‌هاي عراق هم وي را مورد تاييد قرار داده‌اند از يک کابينه خوب و قوي برخوردار است و تقريبا همه احزاب از وي حمايت مي‌کنند. در چنين شرايطي بود که سفر اخير نخست‌وزير عراق به کشورمان رقم خورد و آقاي سوداني در يکي از سفرهاي نخستين خود پس از حضور در برخي کشورهاي عرب منطقه مثل عربستان به ايران سفر کرد تا نشان دهد ايران و عراق علاوه بر اينکه اشتراکات تاريخي و مذهبي با يکديگر دارند يک همپيمان استراتژيک هم در اين شرايط هستند و مشکلات آنها مي‌تواند به راحتي با گفت‌وگو حل شود. کما اينکه وقتي بحث ناامني که در کردستان عراق به وجود آمد و امنيت ايران را مورد تهديد قرار داد با مذاکراتي که قبل و بعد از سفر انجام شد اين موضوع به راحتي حل شد و اکنون ارتش عراق بر مرزهاي کردستان عراق حضور دارد و انشاءا... با جديتي که پيگيري مي‌شود ديگر شاهد اقدامات اخير در اقليم کردستان نخواهيم بود. جمهوري اسلامي ايران پس از سرنگوني صدام با دولت مرکزي عراق رابطه بسيار خوب و همه‌جانبه‌اي را در سطوح مختلف آغاز کرده که دولت آقاي سوداني باعث تحکيم پايه‌هاي اين روابط مي‌شود. در حال حاضر ايران در زمينه‌هاي مختلف سياسي، امنيتي اقتصادي، سرمايه‌گذاري و تجاري با عراق ارتباط دارد و به‌طور مرتب اين سطح از ارتباطات را افزايش مي‌دهد و اين اميد مي‌رود که دولت آقاي سوداني به رشد نسبتا خوب، جامع و کاملي برسد. گرچه ايران هميشه حامي عراق يکپارچه و متحد بوده است. بايد اين مساله را نيز در نظر داشت که عراق از طوايف مختلفي تشکيل شده و در طول تاريخ هميشه بحث بر سر اين مساله بوده که کدام طايفه به عنوان اقليت حکومت خودگردان داشته باشد. اما ايران از وحدت، يکپارچگي و اتحاد مردم عراق حمايت کرده است. اقليم کردستان نيز به دليل شرايط خاصي که داشته هميشه خواسته که از تبعيت از دولت مرکزي دوري کند و همين مساله اقليم و دولت عراق را بارها دچار مشکل کرده است. اين در حالي است که جمهوري اسلامي ايران هيچگاه برنمي‌تابد که امنيت ملي خود را خدشه‌دار ببيند. ايران همواره در برابر برقراري امنيت و ثبات در کشور‌هاي همسايه و خودش جديت داشته و هرگز تحمل نمي‌کند که اقليم کردستان محل رفت و آمد دشمنان و تروريست‌‌هايي باشد که مورد حمايت رژيم صهيونيستي و ساير دولت‌ها باشند. دولت آقاي سوداني نسبت به اين موضوع متفاهم است و مي‌داند که براي اينکه بتواند عراقي مستقل و قوي داشته باشد و بتواند با ايران رابطه‌اي برادرانه داشته باشد بايد نسبت به موضوع ناامني در کردستان عراق واکنش فعال نشان دهد که داده است. اين موضع‌گيري از سوي دولت مرکزي عراق باعث مي‌شود که ثبات و امنيت بيش از گذشته در منطقه خصوصا بين ايران و عراق تحکيم بيشتري پيدا کند و اين خواست مشترک دولت فعلي عراق و جمهوري اسلامي ايران است. البته هر چند که گفته مي‌شد يکي از دلايل سفر نخست وزير عراق به تهران به علت بحث پيگيري مذاکرات بغداد در جهت ميانجيگري ميان ايران و عربستان است اما بعيد است که آقاي سوداني به اين خاطر به ايران آمده باشد چرا که کارهاي بسيار بزرگ‌تر و مهم‌تري در دستور کار اين سفر بوده است. گرچه جمهوري اسلامي همواره آماده بوده که با کشورهاي منطقه بهترين ارتباطات را داشته باشد. اما اين برخي از کشورها هستند که متأسفانه نمي‌توانند از خود استقلال نشان دهند و تابع سياست‌هاي مداخله‌جويانه آمريکا در منطقه هستند. لذا تا اين موضوع حل نشود و کشورهاي منطقه همچون عربستان نتوانند خودشان مستقل تصميم بگيرند اين رابطه هميشه دستخوش تغيير و تحول خواهد بود. در گذشته نيز روابط تهران و رياض دچار منحني‌هاي مختلفي بوده که يک طرف ثابت آن ايران بوده و طرف ديگر يعني عربستان دستخوش تحولاتي بوده که براساس خواست قدرت‌هاي خارجي بوده است. همين که جمهوري اسلامي به 5 دور مذاکره با سعودي‌ها در بغداد رضايت داد نشان مي‌دهد که حسن نيت و جديت دارد که منطقه به دست خود کشورهاي منطقه اداره شود.