در آرزوی تبلور جنبش‌های دانشجویی

چندي قبل در نشستي که در دانشگاه تهران داشتم بر ضرورت تشکيل جنبش‌هاي دانشجويي نوظهور تاکيد کردم. جنبش‌هايي که تلاش مي‌کنند تا مشکلات صنفي و ديگر دغدغه هاي دانشجويان را حل و فصل کنند و در ادامه خط سيرجنبش‌هاي تاريخي کشورمان به حساب مي‌آيد، چرا که چه بخواهيم و چه نخواهيم «روز دانشجو» نمادي است از جنبش‌هايي که حوادث مهمي چون 16 آذر را رقم زدند و برخي از حرکت‌هاي عدالت خواهي که ويژگي آنها ضد استبدادي و ضد استکباري بودن آنها بوده و هست. جنبش‌هايي که بوي هويت و تاريخ ما را مي‌دهد و به بيگانگان وابسته نيستند، بلکه تنها وابستگي آن به دانشگاه و محيط علم اندوزي است. اما برخي از جنبش‌هاي دانشجويي به نقد و نقادي خود ادامه ندادند و در دام سياست‌هاي جناحي و طيفي افتادند. در واقع به‌جاي آنکه نقاد سياسي باشند، در تار و پود سياست‌هاي نقادانه که از سوي جريان يا برخي چهره‌هاي خاص رهبري مي‌شوند، گرفتار شدند که اين مساله مانع از شکل گيري جنبشي پويا و نقاد مي شود، در حالي‌که اين دو ويژگي در کنار روشنفکري جز لاينفک جنبش هاي دانشجويي هستند. از جنبش‌هاي دانشجويي انتظار مي‌رود تا از اقدامات القايي و اقوايي قدرت دوري کرده و با آنها مبارزه کنند و زبان بي‌زبان‌ها باشند، چرا‌که در غير اين صورت فلسفه و ضرورت تشکيل جنبش‌هاي نوظهور دانشجويي کمرنگ مي‌شود و حتي ممکن است زير سوال برود. در حقيقت جنبش‌هاي دانشجويي جديد بايد مدافع حقوق هموطنان و هر آنچه مانع از ابراز مطالبات مردمي مي‌شود، باشند. اين درسي است که  جنبش‌هاي دانشجويي در طول تاريخ براي دانشجويان يادگار گذاشته‌اند و بايد سرلوحه. فعالان عرصه جنبش‌هاي دانشجويي کنوني باشد. به بياني، جنبش‌هاي دانشجويي به جاي آنکه به حرکت‌هايي بي‌سامان، گنگ و مبهم که دغدغه‌ها و مسير حرکت اشان ربطي به مشکلات ما و جامعه ندارد،  بدل شوند. بايد با يک رهبري فکري منسجم و انديشمند و آزادي خواه به جرياني تبديل شوند و بتوانند يک جنبش اجتماعي را رقم بزنند. چنين گفت‌وگوهايي بايد آداب گفت‌وگو با سايران و به‌خصوص منتقدان و مخالفان خود را نيز بياموزند و در برابر آنها تاب آوري و تحمل خود را بيشتر کنند. ضمن آنکه دانشجو و جنبش دانشجويي نبايد به‌دنبال مصلحت انديشي باشد. در مقابل دولتمردان ما نيز بايد ظرفيت نظام سياسي ما را به‌گونه اي افزايش دهند که صداي جنبش‌هاي دانشجويي را که به نوعي زبان نقد جامعه و پلي براي بيان مطالبات برحق مردم محسوب مي‌شوند، بشنوند، آن‌هم بدون شبهه يا اينکه بخواهند آنها را تجزيه طلب بدانند و...
به هر تقدير ضمن تبريک اين روز به تمامي دانشجويان و دانشگاهيان و آزاد انديشان، اميدواريم در آينده‌اي نزديک شاهد تبلور جنبش‌هايي در حد و قامت واقعي و تاثير گذار خود باشند.
عماد افروغ / جامعه شناس