غافلگیری دوباره پس از آن زمستان سخت

آرمان امروز- سرويس جامعه: غافلگيري‌ها در موج سرماي اخير ادامه دارد. آخرين بار که کشور دچار اينگونه موج سرمايي شد زمستان سال 86 بود که برف و باران ايران را زمين‌گير کرد. در آن سال و طبق گفته پرويز رضازاده، مديرکل وقت پيش بيني سازمان هواشناسي، سردترين زمستان تهران رقم خورد و هواي 15 درجه زير صفر را پايتخت تجربه کرد که رکورد سرماي هواي تهران در 42 سال گذشته را شکست. حالا نيز اين رکورد دماي 23.6 درجه زير صفر در شهرستان فريمان، رکورد سال 86 را شکست. اما با نگاهي به اين تاريخ‌ها، شاهد هستيم که هر دو يا چند دهه يک موج سرماي شديد کشور را فرا مي‌گيرد. اما با وجود آنکه سرماي چند روز پيش کشور قابل پيش بيني بود و مسئولان مدعي بودند که آمادگي کامل براي مواجهه با موج سرما و بارش هاي برف و باراني که هواشناسي در مورد آن هشدار داده بود را دارند، حوادث 72 ساعت گذشته حکايت از آن داشت که مديران ارشد کشور باز هم در برابر اين رخدادهاي طبيعي غافلگير شدند. بارش برف و کاهش دماي هوا تا 24 درجه زير صفر در برخي نقاط کشور باعث شد تا بسياري از فعاليت هاي روزمره شهروندان در کشور مختل شود. يخ زدن قطار تهران - مشهد که منجر به بحراني براي چند صد مسافر و کارکنان اين قطار شد و مي رفت تا فاجعه اي انساني را رقم بزند، از جمله بارزترين نشانه ها در مورد غافلگيري مسئولان و دولتمردان بود. 
 
گاز بي گاز!
اما شايد بارزترين مصداق غافلگيري مديران کشور در برابر سرماي تعطيلي دو روزه ادارات و مدارس و دانشگاه‌ها، به خاطر کمبود گاز باشد. در حالي‌که ايران داراي دومين ذخاير گاز دنياست،  به خاطر يک بارش چند روزه به چنان بن بستي در مورد تامين گاز مواجه شد که مجبور گرديد دو روز کشور را عملا تعطيل کند! ضمن آنکه بسياري از راه‌هاي بين شهري کشور نيز به خاطر غافلگيري مسئولان بسته بودند. هر چند که ناگفته نماند، رکورد مصرف گاز به‌دليل سرما در تهران و چندين استان کشور شکسته شده است. افزايش سرما، اوج مصرف و در عين حال کاهش فشار گاز را رقم مي‌زند که در نهايت مي‌تواند منجر به افت فشار يا قطعي گاز شود. اتفاقي که در استان مازندران در حال وقوع است. مديرعامل شرکت گاز مازندران گفته است: «احتمال قطع گاز مشترکان خانگي در صورت تداوم افزايشي مصرف گاز در شهرستان‌هاي بهشهر، گلوگاه، بابل و آمل وجود دارد. فشار ورودي گاز استان از هزار پوند به 140 پوند رسيده است، يعني شاهد کاهش 8 تا 9 برابري فشار ورودي گاز در استان هستيم. در اين سرما، متوسط مصرف گاز خانگي استان از 33 تا 35 ميليون متر مکعب به 40 ميليون متر مکعب رسيده و خطر اُفت و قطعي گاز خانگي را چند برابر بيشتر کرده است. براي جلوگير از قطع احتمالي گاز مشترکان خانگي در سه روز آينده گاز مصرفي جايگاه‌هاي سي‌ان‌جي بخش ادارات و واحد‌هاي سورتينگ قطع شده است.» سرما در خراسان شمالي استخوان‌سوز است و به همان اندازه که دما بالا مي‌رود، فشار گاز پايين مي‌آيد.»


 
برف و باران در راههاي 10 استان کشور
در چنين شرايطي حدود يک هفته است که هواي کشورمان تحت تأثير هواي سرد سيبري قرار گرفته زندگي مردم را با اختلال مواجه کرده است.در سال‌هاي گذشته هم موج سرماي شديد از روسيه به کشورمان وارد شده بود و مناطق شمال و شمال شرقي کشور را تحت تأثير قرار داده بود. اما به گفته کارشناسان سازمان هواشناسي دماي منفي 29 درجه در چند دهه گذشته، بي سابقه بوده است. مديرکل راه آهن خراسان رضوي در توضيح علت توقف قطار‌ها گفته که به دليل نقص فني سيستم ترمز ايمني، بوده است! او همچنين گفته که برودت هوا باعث شده يکي از قطار‌ها در تربت حيدريه دچار نقص فني سيستم ترمز شود و به همين دليل از ادامه حرکت قطار جلوگيري شده است. تعدادي از مسافران با اتوبوس به مشهد بازگشته اند و تعدادي ديگر از آنان در نمازخانه ايستگاه مستقر شده و پس از تعمير سيستم ترمز قطار، به مشهد بازگشته اند.
 
باز هم توجيه !
اين غافلگيري‌ها در برابر موجي از انتقادهاي مطرح شده در مورد بي برنامگي مسئولان براي مواجهه با سرما و بارش‌هاي اخير باعث شد تا تعدادي از مسئولان در واکنش‌هايي درصدد توجيه کم کاري خود و ساير مديران باشند.   دبيرکل جمعيت هلال احمر يکي از همين مسئولان است  که با ذکر اينکه مديريت بحران در سرما، متفاوت از مديريت بحران در سيل و زلزله است، گفت: «نبايد با همان نگاه منطبق با امدادرساني در سيل و زلزله به بحران سرما هم نگاه کنيم. سيل و زلزله ويران مي‌کنند، اما سرما اين ويژگي را ندارد و خانه و زندگي مردم ويران نمي‌شود. طبيعي است که در اين شرايط نحوه امدادرساني و توزيع اقلام هم متفاوت خواهد بود.» يعقوب سليماني با بيان اينکه در توزيع اقلام امدادي بايد به نيازها، ضرورت ها و واقعيات توجه شود، گفت: «حالا ممکن است که برخي از افراد به هر دليل درخواست‌هايي را از هلال احمر مطرح کنند، اما من گفته‌ام که بايد به نيازها توجه شود و مطابق با وضعيت موجود و نيازها امدادرساني انجام شود.»
همچنين حامد يزدي مهر، مديرکل مديريت بحران استان تهران نيز با اشاره به آغاز فعاليت سامانه بارشي برف در اين استان گفت: «اخطارهاي لازم براي انجام اقدامات پيشگيرانه براي عبور و مرور ايمن به دستگاه هاي اجرايي صادر شده و در اين زمينه قصوري پذيرفتني نيست. با پيش‌بيني‌هاي انجام شده غافلگيري دستگاه‌هاي اجرايي قابل توجيه نيست، طبق هشدار صادر شده از سوي مديريت بحران به دستگاه‌هاي اجرايي و خدمات‌رسان از همه شهرداران، بخشداران  و فرمانداران مي‌خواهيم تمهيدات لازم را بيانديشند.»
 
ماجراي ورود غول سرماي سيبري
صادق ضياييان، رئيس مرکز پيش بيني و مديريت بحران مخاطرات وضع هوا در مورد اينکه گفته مي‌شود طي روزهاي آينده ابر سامانه بارشي سيبري يا همان غول سيبري وارد کشور مي‌شود، گفت: اين بحث‌ها و اصطلاحات علمي نيست و ما چنين موضوعي را تأييد نمي‌کنيم. ولي به طور کلي ميزان بارش‌ها چه از نوع باران و چه برف با توجه به ورود سامانه‌هاي بارشي مختلف افزايش يافته است. » اخير را با دماي 11.2- درجه سلسيوس تجربه کرد که سومين يخبندان شديد اين شهر در حدود 60 سال اخير به شمار مي‌رود. ديروز زابل در شمال سيستان و بلوچستان سردترين روز خود در 15 سال اخير را با دماي 11.2- درجه سلسيوس تجربه کرد که سومين يخبندان شديد اين شهر در حدود 60 سال اخير به شمار مي‌رود. پيش از اين سردترين دمايي که ايستگاه هواشناسي زابل ثبت کرده به سال 1350 بر مي‌شود که دماسنج اين ايستگاه تا 12- درجه سلسيوس پايين رفت.
رئيس مرکز پيش بيني و مديريت بحران مخاطرات وضع هوا گفت: به طور کلي در حدود 60 سال اخير تنها سه بار کمينه دماي هوا در زابل سردتر از 11- درجه سلسيوس شده است که به ترتيب در سال‌هاي 1350 با دماي 12-، 1386 با دماي 11.9- و سال 1401 با دماي 11.2- درجه سلسيوس سردترين دماهاي اين شهر از زمان تأسيس ايستگاه هواشناسي تا کنون است.