اروپا به دنبال هیچ است

علی اصغرزرگر کارشناس روابط بین‌الملل اعدام جاسوس ايراني- بريتانيايي توسط دستگاه قضايي ايران موجب شده است که بريتانيا سفير خود را به صورت موقت از ايران فرابخواند. ايران بر اساس قوانين موضوعه شهروند دوتابعيتي را نمي‌پذيرد. از اين جهت درخواست‌هاي احتمالي بريتانيا را در رابطه با اين فرد جاسوس نپذيرفته بود. بريتانيا عموما با فراخواندن سفرا خود اعتراض خود را نشان مي‌دهد و فراخواندن سفير اين کشور اقدام جديدي نيست. آلمان و فرانسه اعلام کرده‌اند از اقدامات بريتانيا حمايت مي‌کنند. چنين اقداماتي صرفا جنبه ديپلماتيک دارد و بعد از مدتي سفرا به محل کار خود بازمي‌گردند. در باطن البته کمي بايد دقيق‌تر به موضوع نگريست. در ماه‌هاي گذشته که شرايط داخلي خاصي در ايران به وقوع پيوست و مجازات افرادي که مرتکب جرايمي در آن زمان شده بودند، عملي شد؛ اروپايي‌ها اقداماتي را عليه ايران انجام دادند که واکنش به افکار عمومي خود بود. خصوصا آلمان که کاسه داغ‌تر از آش شد و اعتراضاتي را به ايران وارد کرد، فرانسه هم به همين راه رفت اما انگلستان به صورت محافظه‌کار‌تر اقداماتي را عليه ايران انجام دادند. اين سه کشور البته عضو برجام هستند و به نظر مي‌رسد آنها در پرونده برجام هيچ اختيار مستقلي در برابر ايران ندارند. تصميم در واشنگتن گرفته مي‌شود و اين آمريکايي‌ها هستند که تصميم مي‌گيرند که مذاکرات برجام را ادامه دهند يا اينکه ادامه مذاکرات را تا انتخابات رياست‌جمهوري 2024 کش دهند. البته آمريکايي‌ها سعي دارند به ايران فشار آورند تا هر مقدار که توانستند از تهران امتياز بگيرند. از اين منظر مواضع‌ اين سه کشور عليه ايران به منزله کنار گذاشتن برجام از نظر آنها نيست بلکه پيروي از سياست جمعي است که آمريکا رهبري آن را عهده دارد. در حال حاضر البته زمينه مناسبي براي مذاکرات وجود ندارد تا زماني که شرايط در ايران کاملا عادي شود و وضعيت بهبود يابد. ايران آن زمان که غرب به اين نتيجه برسد که شرايط داخلي آنگونه که آنها خواستند تغيير پيدا نکرد؛ تمايل خود را به احياي برجام نشان خواهد داد. چرا که ايران همواره با دستي قدرتمند و از جايگاهي رفيع پاي ميز مذاکره مي‌نشيند. البته نگاه آمريکايي‌ها با اروپا تفاوت دارد و نوع نگاه متعهدين منطقه‌اي خود را هم در نظر مي‌گيرند. از اين رو احتمالا آمريکا در آينده تصميم ديگري خواهد گرفت. اگر آمريکا تصميم بگيرد که مذاکرات به نقطه ديگري منتقل شود، اروپايي‌ها هم پاي کار خواهند آمد. چرا که اروپا به هيچ وجه مستقل نيست. تاريخ نشان مي‌دهد که اروپايي‌ها به هيچ کدام از طرح‌هاي خود در ارتباط با برجام آن هم در شرايطي که ترامپ از آن خارج شد، پايبند نبودند. علت هم در آن است که اروپا هيچ استقلال رايي ندارد و نه مي‌تواند برجام را کنار بگذارد و نه اينکه مستقلا وارد مذاکره با تهران شوند. از اين رو بايد بررسي کرد که چه زماني آمريکايي‌ها به گفت‌وگو در مورد برجام به واسطه اروپايي‌ها روي خواهند آورد؟ در اين شرايط موضع آمريکايي‌ها هم مشخص خواهد شد. اروپايي‌ها از اين منظر که استقلالي در ارتباط با ايران ندارند، تلاش مي‌کنند که بازي ديپلماتيک جديدي را شروع کنند تا شايد بتوانند فشار بيشتري به ايران آورده و در ميز مذاکرات امتياز کمتري را به ايران بپردازند. اين مورد البته براي اروپا در ديدگاه ساير کشورها به خصوص کشورهاي در حال توسعه گران تمام خواهد شد زيرا ساير کشورها به اروپا اينگونه خواهند نگريست که اروپا فاقد استقلال در تصميم‌گيري است و نگاهي ديگر به اروپا خصوصا سه کشور اروپايي يعني آلمان، انگلستان و فرانسه به وجود خواهد آمد.