رشد بورس به واسطه کسری بودجه پنهان
پیمان مولوی
اقتصاددان
تا زمانی که اقتصاد ایران، اقتصادی نباشد که رشد اقتصادی را هدف قرار بدهد و تورم را کنترل کند، هرچند در ظاهر شاهد رشد بورس باشیم، اما این رشد پایدار نیست و اینها بیشتر رویکرد ذینفعانه است. رویکرد غیر ذینفعانه این است که اقتصاد ایران باید رشد کند و تورم کنترل شوددر حالی که در رویکرد بودجه ۱۴۰۲ شاهد سیاست کنترل تورم نیستیم. به عنوان مثال کسری بودجه در ظاهر وجود ندارد، ولی در واقع در آن پنهان است و میدانیم هر زمانی که کسری بودجه وجود دارد چاپ پول هم اتفاق میافتد و تورم ادامه دارد. سهامدار باید به این نکته توجه کند که سال آینده بازار سرمایه تنها از مسیر تورم رشد خواهد کرد و نه از مسیری دیگر. حاشیه سود شرکتهای بورسی در سال آینده پایین است. اتفاق دومی که در سال آینده به بورس لطمه میزند، این است که هر زمان دچار کمبود منابع مالی دولتی میشویم، دولتها نرخ خوراک و درآمد از معدن و... را افزایش میدهند و این کار حاشیه سود شرکتهای بورسی را به طور مستقیم کاهش میدهد. در چنین شرایطی اتفاقی که در میان مدت و بلندمدت میافتد، رشد بورس به واسطه تورم است. این رشد طبیعت بازار سرمایه است؛ ولی کیفیت این رشد و کیفیت پولی که به دست میآید و کیفیت پولی که میخواهد در اقتصاد ایران سرمایه گذاری شود متاسفانه خیلی پایین است، زیرا شرکتهای بورسی هر سودی شناسایی کنند با نوسان قیمت دلار و ارز از بین میرود؛ لذا بودجه ۱۴۰۲ بودجهای است که در آن کسری بودجه داریم؛ ولی پنهان است و از آن طرف سیاست تورمی مجددا مشخص نیست. واقعیت این است که بانک مرکزی درخصوص نرخ بهره و سیاست پولی یک دیدگاه منسجم ندارد و برعکس آن، یک دیدگاه سرکوبی در مورد نرخ ارز دارد؛ البته منظورم این نیست که نرخ ارز بالا رود؛ منظور من این است که بدون رشد اقتصادی و تورم و با ادامه شرایط کنونی، دیر یا زود ارزش ریال پایین خواهد آمد، ولی سیاستگذار باید واقعیتها را ببیند.