زنگ خطر افزایش دوباره مصرف گاز
گروه انرژی: در روزها و هفته‌های اخیر به دلیل سرمایه کم سابقه در سراسر کشور در برخی از مناطق گاز مصرفی منازل و کارخانجات با کمبود و قطعی مواجه شد. حالا متولین خبرهای جدیدی را در وضعیت مصرف گاز در روزهای آینده اعلام کرده‌اند. به گزارش «تجارت»ُ ایران دارای دومین ذخایر گازی جهان است. بر اساس آخرین اطلاعات شرکت بی پی در پایان سال ۲۰۲۰ ایران دارای ۱/ ۳۲ تریلیون متر مکعب ذخایر گازی اثبات شده است که ۱/ ۱۷ درصد مجموع ذخایر گازی جهان را شامل می‌شود؛ در همین دوره تولید گاز ایران معادل ۸/ ۲۵۰ میلیاردمتر مکعب برآورد شده است. میزان مصرف نیز در پایان سال ۲۰۲۰ معادل ۱/ ۲۳۳ میلیارد متر مکعب برآورد شده است. داده‌های سایت شرکت ملی گاز ایران از سال ۱۳۹۸ تاکنون به روز نشده است، اما در آخرین گزارش خود میزان ذخایر اثبات شده گاز ایران را ۲/ ۳۳ تریلیون متر مکعب تا پایان سال ۲۰۱۷ و تولید و مصرف گاز را به ترتیب ۹/ ۲۲۳ و ۴/ ۲۱۴ میلیارد متر مکعب اعلام کرده است و به این ترتیب ایران دومین ذخایر گازی جهان را دارد و ایران در دهه‌های گذشته میلیاردها دلار برای توسعه میادین گازی، انتقال گاز از طریق خطوط لوله به اکثر مناطق کشور (بیش از ۹۵ درصد مردم ایران به گاز دسترسی دارند) هزینه کرده و برنامه‌های بلند پروازانه‌ای برای صادرات گاز به کشورهای همسایه دارد. در حال حاضر عراق و ترکیه وارد‌کننده گاز ایران هستند و پروژه‌های صادرات گاز از طریق خط لوله به پاکستان و عمان در دست اقدام است که متاسفانه به دلیل تحریم‌ها فعلا متوقف مانده است. سومین تولید‌کننده گاز جهان و چهارمین مصرف‌کننده بزرگ گاز جهان است. اگر افزایش مصرف انرژی در کشورهای دیگر به مفهوم رشد اقتصادی است در ایران مفهوم دیگری دارد.افزایش مصرف گاز به معنی افزایش مصرف بی‌رویه و غیر بهینه منابع انرژی در بخش‌های مختلف خانگی، صنعتی، حمل و نقل، کشاورزی، خوراک پالایشی و...است و همه این بخش‌ها دارای سوبسید‌های بالای سوخت هستند. متاسفانه صنایع ایران به‌شدت وابسته به یارانه‌های انرژی و صنایعی کم بازده، انرژی‌بر وکم اشتغال هستند. در سال 99 برای نخستین‌بار کمبود گاز در ایران به جای زمستان در فصل پاییز شروع شد. سال گذشته دولت برای تامین گاز مجبور شد در نیروگاه‌ها از نفت کوره استفاده کند که نتیجه آن آلودگی شدید شهر‌های بزرگ به مدت چند ماه بود.
ادامه یک مشکل همیشگی
اما افزایش مصرف گاز در زمستان همواره یکی از مشکلات حوزه انرژی در ایران بوده است جواد اوجی، وزیر نفت پارسال در ابتدای شروع به کار وزارتش از کمبود ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز در زمستان خبر داد؛ اما راهکار وزارت نفت برای تامین گاز چیست؟ با اولویت بخشی به مصرف خانگی بر نیروگاهی و صنعتی و پتروشیمی، گاز صنایع و پتروشیمی‌ها قطع و به نیروگاه ها سوخت جایگزین داده می‌شود تا شبکه خانگی گازش قطع نشود؛ اما آیا این تنها راه است؟ بهینه‌سازی مصرف سوخت راه حلی است که اصلا به برنامه های اجرایی وزارت نفت راه پیدا نمی کند، حتی اگراز نظر قانونی برایشان تکلیف و الزام باشد. بر اساس برخی گزارش‌های منتشرشده در خبرگزاری‌ها طبق آمار در چهار ماه سرد سال ۱۴۰۰، بین ۶۰ تا۷۰ درصد از تولید گاز کشور در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود. تشدید مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری موجب شده است که صنایع عمده مانند سیمان و فولاد، پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها با کمبود سوخت مواجه شوند و این موضوع عدم‌النفع بیش از ۲۰ میلیارد دلاری برای کشور در پی داشته است. یکی از راهکارهای اصلی برای کنترل مصرف در بخش خانگی و تجاری، اجرای پروژه‌های «بهینه‌سازی مصرف گاز» است که این پروژه‌ها ذیل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید تدوین‌شده‌اند. به‌طورکلی دو پروژه مهم با عنوان ۱- طرح افزایش کار آیی موتورخانه‌ها ۲- طرح جایگزینی بخاری‌های فرسوده، جزو مهم‌ترین پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری هستند که اجرای آن‌ها موجب کاهش فراوان هدر رفت گاز می‌شود. این طرح چندان جدی گرفته نشد ولی روند قانون‌گذاری در کشور بدون بررسی چالش و چرایی‌های عدم اجرای قانون قبلی به یک ایده تازه‌تر روی آورد و آن جایگزینی یک‌میلیون بخاری فرسوده با بخاری‌های هوشمند بود.
خبرهای جدید از از مصرف گاز در کشور
اما سخنگوی شرکت ملی گاز از افزایش مصرف گاز در روزهای آینده خبر داد و گفت: در هیچ منطقه ای در کشور با افت فشار و قطع گاز مواجه نیستیم. عباس اعظمی در گفت و گو با ایسنا، بود، اظهار کرد: با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی که سامانه جدید سردترین روزهای سال را ثبت خواهد کرد در آماده باش کامل قرار گرفته‌ایم. وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر در هیچ نقطه ای قطع گاز نداریم، گفت: مشکل تربت جام نیز به طور کامل برطرف شده است، در شرایط فعلی در هیچ نقطه ای با افت فشار گاز در شبکه مواجه نیستیم.
