نقش اتاق‌های بازرگانی در توسعه اقتصاد
گروه اقتصاد کلان: امروزه و در طی سالیان اخیر نقش اتاق‌های بازرگانی بدل به نقشی تعیین کننده در توسعه بخش خصوصی کشورها و ایجاد رشد اقتصادی و افزایش GDP دارد. به گزارش «تجارت»، در ایران اما اتاق‌های بازرگانی فراز و فرودهای زیادی را داشته‌اند و آن طور فعالان اقتصادی معتقدند بعد از گذشت چندین دهه از تاریخ اتاق بازرگانی در ایران هنوز وظیفه و تکلیف این نهاد بخش خصوصی در اقتصاد ایران به طور شفاف مشخص نیست. در این مدت اخیر هم بسیاری در نهادهای حاکمیتی از جمله در مجلس و حتی در درون اتاق موضوع تغییر ساختار قانونی این نهاد را مطرح کردند که این اتفاق هنوز عملیاتی نشده است.
کارشناسان بر این باورند اتاق‌های بازرگانی شاید می‌توانستند در این سال‌ها در سه مورد عملکرد بهتری داشته باشند؛ مورد نخست، بحث ایجاد شبکه هماهنگی و همکاری بین بخش‌خصوصی در اجرای قوانین تجاری است. شبکه ایجاد شده بین بخش‌خصوصی در حال‌حاضر شامل اتاق ایران و اعضای آن به‌عنوان مادر تشکل‌ها و در ذیل آن اتاق‌های شهرستان‌ها و اعضای آنها و مجددا در ذیل آن انجمن‌ها و اتاق‌های مشترک فعالیت می‌کنند.
یکی دیگر از وظایف این اتاق‌ها همکاری با اتاق‌های بازرگانی سایر کشورها و تشکیل اتاق‌های مشترک است. همکاری با اتاق‌های سایر کشورها متاثر از روابط بین‌الملل ایران است و با وجود تحریم‌های گسترده چند دهه اخیر، در این حوزه، فعالیت‌ها بیشتر در حد حضور در سمینار‌ها و کنفرانس‌ها و بر‌گزاری جلسات هیات‌های تجاری خارجی بوده و نتوانسته‌اند با توجه به شرایط حضور پر‌رنگی داشته باشند. اتاق‌های مشترک موجود که وظیفه اصلی دیپلماسی اقتصادی را باید به عهده داشته باشند نیز نتوانسته‌اند حضور تاثیر‌گذاری داشته باشند. در سال‌های اخیر تنها چند اتاق مشترک توانسته‌اند باعث ایجاد بهبود روابط تجاری دو کشور شوند. اتاق‌های مشترک باید به‌عنوان بازوهای اجرایی دیپلماسی اقتصادی ایران عمل کنند.
حسین سلاح ورزی نایب رییس اتاق ایران معتقد است: «اتاق‌های بازرگانی استان‌ها توانایی دارند نقش بزرگی در توسعه دادوستد با کشورهای همسایه را به مثابه یک الزام دیگر توسعه‌ای برعهده داشته باشند و با بخش‌خصوصی کشورهای همجوار دادو ستد را گسترش دهند. به‌طور مثال اتاق‌های بازرگانی غرب‌کشور به‌خوبی با بخش‌خصوصی کشورهای همسایه تبادل کالا و تکنولوژی داشته باشند. اتاق‌های بازرگانی استان‌ها علاوه‌بر این می‌توانند با توسعه بخش‌خصوصی در هر استان به یکی دیگر از الزام‌های توسعه کمک کنند، اما این رخدادهای در پیش گفته‌شده هنگامی اتفاق می‌افتد که اتاق‌های بازرگانی خود نیز به الزام‌های توسعه آگاه باشند و نقش و سهم خود را دست‌کم نگیرند. اتاق‌های بازرگانی باید به‌جای اینکه درگیر مسایل حاشیه‌ای شوند، با افزودن بر توانایی‌های کارشناسی خود و با افزودن بر یک‌دلی و انسجام به دولت‌ها و به‌ویژه به نهادهای قدرت در استان‌ها نشان دهند واجد توانایی برای حل مسائل و تنگناهای استانی هستند. دولت نیز باید توجه کند بی‌اعتنایی به اتاق‌های بازرگانی در بلندمدت به زیان آنها خواهد بود.»
اما علیرضا یاوری، معاون بین‌الملل اتاق ایران می‌گوید: کسب کرسی‌های تجاری بین‌المللی از جمله در CACCI فرصتی برای توسعه همکاری‌های ما با دیگر اعضا به ویژه در زمینه‌های غیرتحریمی و رشد صادرات غیرنفتی است. یاوری با اشاره به کسب کرسی نایب‌رئیسی در CACCI و اینکه با این کرسی می‌توان در سیاست‌گذاری‌های بین سازمان بین‌المللی نقش‌آفرین بود گفت: در این راستا چندین پروژه مشترک ازجمله توسعه اتاق‌های بازرگانی نسل چهارم را پیشنهاد کرده‌ایم. اتاق‌های نسل چهارم باید از تکنولوژی‌ها و پلتفرم‌های خاص و به روز استفاده کنند. در دنیای امروز که دنیای متاورس و Web 3 است اتاق‌های بازرگانی هم باید به سمت تغییراتی بروند تا بتوانند از ساختار سنتی قدیمی خود خارج شوند. چندین طرح در این ارتباط پیشنهاد کردیم. ما دو سال فرصت داریم و این می‌تواند به توسعه روابط ما با 26 کشور عضو کمک کند.او با بیان اینکه ما می‌توانیم در توسعه روابط اقتصادی در منطقه آسیا و اقیانوسیه و پیاده‌سازی استراتژی‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در این حوزه، ایفای نقش کنیم افزود: از طرفی CACCI به عنوان سازمان غیردولتی بین‌المللی در سازمان ملل موقعیت مشورتی دارد. بنابراین از طریق این کرسی می‌توانیم در جلسات مشورتی سازمان ملل مرتبط با مسائل اجتماعی و اقتصادی نیز شرکت کنیم. البته در تلاش هستیم برای اتاق ایران در سازمان ملل کرسی مشورتی و نظارتی هم دریافت کنیم. یاوری با بیان اینکه CACCI به عنوان سازمان بین‌المللی می‌تواند در زمینه توسعه روابط تجاری و اقتصادی و انجام پروژه‌های منطقه‌ای به ویژه در حوزه استفاده از تکنولوژی‌های جدید و انرژی‌های تجدیدپذیر مؤثر باشد گفت: بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی ازجمله در زمینه‌های مواد غذایی، دارویی و پزشکی، کشاورزی، صنایع مرتبط با مواد غذایی و کشاورزی، صنایع ساختمانی و ابزارهای ارتباطی و...، شامل تحریم‌ها نیستند. بنابراین بخش عمده‌ای از محصولات صادرات غیرنفتی تحریم نیستند و می‌توان در این زمینه‌ها فعالیت کرد. برای مشکلات پرداختی هم راه‌کارهای قانونی زیادی وجود دارد. من فکر می‌کنم نفس حضور ما در این سازمان‌های بین‌المللی به این معناست که هنوز در عرصه بین‌المللی برای ما جایی وجود دارد و باید از این فرصت استفاده کرد. او همچنین درباره عضویت خود در کمیسیون داوری و ADR در ICC پاریس گفت: ICC پاریس اتاق بازرگانی بین‌المللی است و ذیل این اتاق که بیش از 40 میلیون عضو دارد، دیوان بین‌المللی داوری وجود دارد که قدرتمندترین دیوان داوری در جهان است و بزرگ‌ترین پرونده‌های تجاری جهان نیز در آن بررسی می‌شود. این دیوان ذیل خود کمیسیون داوری و ADR دارد که معتبرترین کمیسیون در زمینه قوانین داوری و کلیه روش‌های حل اختلاف تجاری و سرمایه‌گذاری بین‌المللی در جهان است. یاوری افزود: با عضویت در این کمیسیون، که متشکل از بهترین و متخصص‌ترین حقوقدانان در زمینه داوری در سراسر جهان است، می‌توانیم نقش مستقیم در تدوین قوانین داوری و حل‌وفصل اختلافات تجاری بین‌المللی در ICC پاریس داشته باشیم که این قوانین در سراسر جهان اجرا خواهند شد. معاون بین‌الملل اتاق ایران با تأکید بر ضرورت درک ارزش و اهمیت این کرسی‌های بین‌المللی بیان کرد: عضویت و حضور در این کرسی‌ها موجب می‌شود صدای بخش خصوصی با هویت متمایزی از بخش دولتی شنیده شود. همچنین حضور در این موقعیت‌ها کمک می‌کند تا فرآیند سیاسی سازی این سازمان‌های تجاری و اقتصادی بین‌المللی را بشکنیم.
