عليه قدرت‌هاي بزرگ بدون اشاره به ايران

محمدحسين لطف‌الهي
سخنراني سالانه رييس‌جمهور ايالات‌متحده نشان داد مقابله با چين و روسيه و رقابت قدرت‌هاي بزرگ اصلي‌ترين اولويت سياست خارجي ايالات‌متحده است و موضوع ايران جايي در ميان اولويت‌هاي اصلي ندارد.
رييس‌جمهور ايالات‌متحده در سخنراني شامگاه سه‌شنبه به وقت محلي تاكيد كرد كه متعهد به مقابله با چين از طريق «مدرن‌سازي نيروهاي نظامي به منظور حفظ ثبات و جلوگيري از اقدامات خصمانه» است. او چين را كشوري توصيف كرد كه به دنبال «تسلط بر جهان در حوزه صنعت و فناوري» است. او در اين سخنراني از ضرورت حفاظت از نقش امريكا در زنجيره تامين و توليد گفت و به تهديدي كه از جانب چين در اين حوزه وجود دارد، اشاره كرد. بايدن همچنين حمله نظامي ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه به اوكراين را «آزموني براي همه اعصار» خواند. اولويت‌هاي سياست خارجي ايالات‌متحده در سخنراني بايدن تماما به «رقابت قدرت‌هاي بزرگ» خلاصه مي‌شد.
اين سخنراني جو بايدن كاملا توصيف‌كننده اولويت‌هاي كاخ سفيد در حوزه سياست خارجي بود. رييس‌جمهور امريكا به ‌طور خاص و مفصلا به دو موضوع چين (مهم‌تر) و روسيه (مهم) پرداخت و نشان داد كه بعد از سال‌ها مداخله امريكا در خاورميانه و جنوب آسيا، موضوعات مربوط به اين حوزه‌ها ديگر جايي در سخنراني سالانه رييس‌جمهور ايالات متحده ندارد. بايدن درباره مساله چين در «سخنراني وضعيت كشور» گفت: «من متعهد هستم كه با چين كار كنم، جايي كه بتوانيم منافع امريكا را پيش ببريم و به نفع جهان باشيم. اما اشتباه نكنيد؛ همان‌طور كه هفته گذشته به وضوح بيان كرديم، اگر چين حاكميت ما را تهديد كند، براي محافظت از كشورمان اقدام خواهيم كرد.» بايدن در ادامه سخنان خود به چالش روابط با چين پرداخت و گفت: «قبل از اينكه من به قدرت برسم، داستان درباره اين بود كه چگونه جمهوري خلق چين در حال افزايش قدرت خود و امريكا در حال زوال در جهان است. اما شكل ماجرا ديگر تغيير كرده است.» رييس‌جمهور ايالات متحده عنوان كرد كه به رييس‌جمهوري چين گفته است ايالات‌متحده به دنبال رقابت است و نه درگيري. بايدن گفت: «ما در حال سرمايه‌گذاري براي قوي كردن امريكا هستيم. سرمايه‌گذاري در نوآوري امريكا، در صنايعي كه آينده را رقم خواهند زد، صنايعي كه دولت چين قصد دارد بر آنها تسلط يابد.» او درباره موضوع روسيه و جنگ اوكراين هم اظهار كرد: «يكسال پيش براي نخستين‌بار در صحن كنگره سخنراني وضعيت كشور را ايراد كردم، درست چند روز پس از آنكه ولاديمير پوتين حمله وحشيانه خود را به اوكراين آغاز كرده بود. حمله مرگبار روسيه، تداعي‌كننده تصاويري از مرگ و ويراني بود كه اروپا در جنگ جهاني دوم متحمل شد... تهاجم پوتين آزموني براي اعصار بوده است. آزموني براي امريكا، آزموني براي دنيا. آيا ما از ابتدايي‌ترين اصول دفاع مي‌كنيم؟ آيا ما از حق حاكميت دفاع خواهيم كرد؟ آيا ما از حق مردم براي زندگي آزاد از استبداد دفاع خواهيم كرد؟ آيا ما از دموكراسي دفاع خواهيم كرد؟» رييس‌جمهوري امريكا تاكيد كرد كه او توانست با رهبري خود ناتو را متحد بسازد و يك ائتلاف جهاني ايجاد كند. جو بايدن گفت: «ما در مقابل تجاوزات پوتين ايستاديم. ما در كنار مردم اوكراين ايستاديم.» او همچنين خطاب به سفير اوكراين گفت: «ما تا هر زماني كه طول بكشد در كنار شما خواهيم بود. ملت ما براي گسترش آزادي، عزت و صلح بيشتر، نه فقط در اروپا، بلكه در همه جاي جهان تلاش مي‌كند.» در شرايطي كه حمله نظامي روسيه به اوكراين يكي از اصلي‌ترين اولويت‌هاي سياست خارجي دولت ايالات‌متحده به حساب مي‌آيد و كاخ سفيد به‌طور روزانه مجبور به موضع‌گيري و ارايه اخبار در اين حوزه است، صحبت‌هاي اخير جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا در دومين سخنراني سالانه در كنگره ثابت مي‌كند كه از نگاه امريكايي‌ها، چين بزرگ‌ترين و مهم‌ترين رقيب ايالات‌متحده در بلندمدت است. ان‌پي‌آر مي‌نويسد: «پيام امسال بايدن درباره موضوع اوكراين هم مختصرتر و هم متفاوت‌تر بود و رييس‌جمهور امريكا ترجيح مي‌داد ضمن انتقال پيام خود در موضوع اوكراين، به موارد ديگري كه در اولويت بودند هم بپردازد.» جاناتان گاير، تحليلگر ارشد سياست خارجي معتقد است هرچند موضوع رقابت‌ قدرت‌هاي بزرگ يكي از مهم‌ترين موضوعات پيش روي ايالات‌متحده در عرصه جهاني است اما نبايد تمام تمركز رييس‌جمهور ايالات‌متحده روي اين مساله مي‌بود و بايد به چالش‌هاي مهم ديگري كه وجود دارد نيز پرداخته مي‌شد. او نوشته است: «بايدن گفت براي پيروزي در اين رقابت بايد همه ما متحد شويم. اين اما تنها بخشي از مساله است. موضوعات مهم ديگري نظير بحران تغييرات اقليمي - كه البته رييس‌جمهور اشاره‌اي به آن داشت- وجود دارد كه رسيدگي به آنها نيازمند همكاري با همه كشورها و شكل‌گيري ائتلاف‌هاست. مقابله با روسيه و چين شايد براي كسب توجه و پيروزي در رقابت‌هاي سياسي در واشنگتن كافي باشد اما براي دستيابي به اهداف بزرگ‌تر و رسيدگي به مشكلات بزرگ‌تر كافي نيست.»
دفاع از سياست‌هاي داخلي
رييس‌جمهوري ايالات متحده در سخنراني سالانه خود كه در كنگره امريكا ايراد شد از كارنامه يكساله خود در احياي اقتصاد كشور دفاع كرد.  رييس‌جمهوري امريكا در بخشي از سخنان خود با ت اكيد بر اينكه «ما تنها كشوري هستيم كه از دل هر بحراني، قوي‌تر از زماني كه وارد آن شديم، بيرون آمديم» گفت: «دو سال پيش، اقتصاد ما به تلاطم افتاد. امشب كه اينجا ايستاده‌ام، ما ركورد ايجاد ۱۲ ميليون شغل را زده‌ايم - بيشتر از شغل‌هايي كه هر رييس‌جمهوري تا به حال، ظرف مدت چهار سال ايجاد كرده است.» جو بايدن با اشاره به اينكه «دو سال پيش، كوويد، مشاغل و كسب‌وكارهاي ما را به تعطيلي كشاند، مدارس را بست و هزينه زيادي براي ما به بار آورد» تاكيد كرد كه «امروز، كوويد، ديگر زندگي ما را كنترل نمي‌كند.» بايدن در اين سخنراني ۷۳ دقيقه‌اي تلاش كرد تا تصويري از امريكا به دست بدهد كه نسبت به دو سال پيش و آغاز كار او به عنوان رييس‌جمهوري به طرز چشمگيري بهبود يافته است. به گزارش يورونيوز، او در سخنراني خود ۱۳ بار از عبارت «كار را تمام كنيد» استفاده كرد و قانونگذاران كنگره از دو حزب را تشويق كرد تا از لوايح دولت براي محدود كردن هزينه‌هاي انسولين براي تمامي امريكايي‌ها، مقابله با تغييرات آب و هوايي، افزايش ماليات بر ثروتمندان و شركت‌ها و همين‌طور ممنوعيت سلاح‌هاي تهاجمي حمايت كنند. اين درحالي است كه جمهوري‌خواهان منتقد جدي سياست‌هاي بايدن هستند و در تمامي جبهه‌هاي ياد شده، احتمال تصويب لوايح دولتي حتي كمتر از زماني است كه كنگره تحت كنترل انحصاري دموكرات‌ها بود. او همچنين در سخنراني سالانه وضعيت كشور خود، بار ديگر از كنگره خواست تا ميزان سقف بدهي دولت را افزايش دهد. او تاكيد كرد كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهوري سابق امريكا كه متعلق به حزب جمهوري‌خواه بود، در چهار سال متوالي كسري بودجه اين كشور را افزايش داد، افزايشي چشمگير كه باعث افزايش بدهي دولت شد. در پي اين اظهارات بايدن، بسياري از جمهوري‌خواهان مخالفت خود را با او ابراز كرده و بايدن را «هو كردند». او اما ادامه داد: نزديك به ۲۵درصد از بدهي كلي دولت كه در ۲۰۰ سال گذشته انباشته شده، در دولت دونالد ترامپ ايجاد شده است. اينها حقيقت است. برويد بررسي كنيد. بررسي كنيد كه در آن زمان كنگره چه كار كرد. آنها به درستي سه بار سقف بدهي مجاز را افزايش دادند و شرط و شروط يا بحراني هم در كار نبود. آنها بدهي‌هاي امريكا را پرداخت كردند تا از يك فاجعه اقتصادي پيشگيري شود. او كه اين اظهارات را براي كسب حمايت از درخواست افزايش سقف بدهي دولت مطرح كرد، افزود: پس امشب از شما مي‌خواهم كه نگذاريد اعتبار و ايمان امريكا هرگز زير سوال رود. رييس‌جمهوري امريكا همچنين خواستار تصويب «كف ماليات بر درآمد ميلياردرها» شد و گفت: هيچ ميلياردري نبايد نرخ ماليات كمتري از يك معلم يا يك آتش‌نشان داشته باشد. بايدن افزود كه به باور او و بسياري از شهروندان امريكا، قانون مالياتي اين كشور عادلانه نيست. او گفت: براساس طرح من، هيچ‌كس كه كمتر از ۴۰۰۰۰۰ دلار در سال درآمد داشته باشد، يك پني اضافي ماليات پرداخت نخواهد كرد. بايدن همچنين آن‌دسته از نمايندگان جمهوري‌خواه را كه با تصويب لايحه عظيم زيرساخت‌ها در امريكا مخالفت كرده بودند، مورد انتقاد قرار داد. او اندكي پس از آنكه در سخنراني خود خواستار همكاري و اتحاد دو حزب شده بود، گفت: از دوستان جمهوري‌خواه كه با اين طرح موافق يا مخالف بودند تشكر مي‌كنم. او با لحني كنايه‌آميز گفت: حتي كساني كه با تصويب اين لايحه مخالف بودند اكنون از من بودجه مي‌خواهند تا طرح را در مناطق تحت حوزه انتخابيه خود اجرا كنند! اما ايرادي ندارد. قول داده بودم كه رييس‌جمهوري تمامي امريكايي‌ها باشم. به اين پروژه‌ها هم بودجه مي‌دهيم. اين اولين سخنراني سالانه بايدن در كنگره پس از شكست دموكرات‌ها در انتخابات مجلس نمايندگان و از دست دادن اكثريت مجلس محسوب مي‌شد. رييس‌جمهور امريكا با اين حال گفت «دليلي وجود ندارد كه ما نتوانيم با هم در اين كنگره جديد كار كنيم». در جريان اين نطق، كوين مك‌كارتي رييس مجلس نمايندگان از حزب جمهوري‌خواه و از منتقدان بايدن كه تازه به قدرت رسيده، پشت سر رييس‌جمهور امريكا نشسته بود.