گروه صنعت و تجارت: تولید فولاد خام در یک سال گذشته روند نزولی در کشور داشته است. این وضعیت در زنجیره کلان صنعت فولاد نیز از سنگ آهن تا کنسانتره و گندله سازی هم وجود داشته است. این در حالی است که رقبای ایران با سرعت بالایی در این حوزه در حال پیشرفت هستند. به گزارش «تجارت»، امروزه فولاد و میزان استفاده از آن تاثیر بسزایی در رفاه و زندگی انسان در جوامع مختلف داشته و نقش بسیار مهم و اساسی در اقتصاد کشور‌ها ایفا می‌کند و به دلیل کاربرد‌های وسیع و گسترده آن در حوزه‌های مختلف صنعتی و سایر ابعاد زندگی بشر، به یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی و صنعتی بودن کشورها بدل شده و در برنامه‌های توسعه اقتصادی کشورها، گسترش صنایع فلزی از اهمیت شایان توجهی برخوردار و تقاضای آن نیز در جهان رو به افزایش است. از این رو صنعت فولاد کشور از صنایع مهم، استراتژیک و تاثیر‌گذار بر اقتصاد کشور است و به دلیل برخورداری از ظرفیت‌های بالقوه‌ و بالفعل فراوان، می‌تواند نیازهای داخلی برای پیشرفت اقتصادی کشور در حوزه فولاد را تامین کرده و به دلیل دسترسی به آب‌های آزاد، انرژی ارزان، نیروی انسانی متبحر و متخصص و وجود نسبی مواد اولیه (در شرایط حاضر) می‌تواند یکی از اقلام عمده صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را تشکیل دهد.
روند کلی افزایش تولید و مصرف فولاد در کشور در این سال‌ها، نشان از شکوفایی این صنعت در کشور دارد و با توسعه بیش از پیش صنعت فولاد می‌توان ضمن تاثیرگذاری بر توسعه اقتصادی، موجب افزایش صادرات و اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم در کشور شد. اما این صنعت مهم و استراتژیک دارای چالش‌هایی هم در زنجیره تولید است که یکی از این چالش‌های مهم مانند بخشی از صنایع دیگر در کشور، اقدام و مداخله دولت برای قیمت‌گذاری به‌صورت دستوری و تنظیم بازار با صدور بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها و ایجاد محدودیت‌های مختلف برای زنجیره فولاد است که مجموعه سیاست‌های تنظیم بازار دولت، نه تنها انتفاعی به مصرف‌کنندگان نهایی نمی‌رساند بلکه موجب بی‌اثر شدن کارکرد بورس کالا که قیمت‌ها در آن بر اساس عرضه و تقاضا و به‌صورت آزادانه تعیین می‌شود شده، مضافا توسعه صنعت و بازارهای صادراتی نیز از این بابت آسیب دیده و موجب به وجود آمدن رانت، فساد و رونق واسطه‌گری در بازار محصول می‌شود.
نگاهی به واردات اقلام فولادی طی ۱۰ ماهه امسال
سال گذشته تولید فولاد خام در کشور کاهش یافت. دلیل این کاهش مواجهه صنعت فولاد با بحران انرژی بود. بی‌‌برقی در تابستان و کمبود گاز در زمستان گریبانگیر فعالان زنجیره آهن و فولاد شد. به همین دلیل برای رفع هرچه سریع‌‌تر این مشکلات، وزارت نیرو تفاهم‌‌نامه‌‌ای با شرکت‌‌های فولاد برای سرمایه‌‌گذاری و تامین برق پایدار صنایع امضا کرد. بر همگان عیان است که انرژی تنها چالش این بخش نیست. دبیر انجمن سنگ آهن ایران در مصاحبه با «دنیای اقتصاد» به معرفی چهار چالش در زنجیره آهن و فولاد پرداخت که مهم‌ترین آنها فراهم آوردن زیرساخت‌‌های مورد نیاز بود. با رفع این موانع فعالان زنجیره فولاد در ایران به راحتی توان افزایش تولید را بازخواهند یافت. طبق آمار واردات زنجیره فولاد از شمش فولاد تا انواع مقاطع، محصولات فولادی (جز آهن اسفنجی که دوسالی است واردات آن به کشور صفر رسیده و شمش فولاد)، در ۱۰ ماهه میزان واردات مقاطع و محصولات فولادی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیشتر شده و این در حالیست که میزان صادرات اقلام فولادی در ۱۰ ماهه ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است. بر اساس آماری که توسط انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در اختیار ایسنا قرار گرفت، از ابتدای سال جاری تا پایان دی ماه، میزان واردات مجموع مقاطع طویل ۲۳ درصد بیشتر شده که بیشترین افزایش واردات ثبت کرده اما در مقابل واردات، میزان صادرات آن کمترین رشد را معادل چهار درصد داشته است. بیشترین رشد واردات مختص مقاطع طویل فولادی است که ۸۵ هزار تن طی ۱۰ ماهه امسال واردات شده که ۲۳ درصد بیشتر از ۶۹ هزار تن وارداتی در مدت مشابه سال گذشت است اما بیشترین حجم واردات فولادی‌ها مختص محصولات فولادی است که ۷۰۴ هزار تن وارد شده و نسبت به میزان واردات آن در مدت مشابه سال گذشته معادل ۵۹۲ هزار تن، ۱۹ درصد بیشتر شده است. میزان واردات مقاطع تخت فولادی هم در ۱۰ ماهه ابتدایی سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۸ درصد بیشتر شده و از ۵۲۳ هزار تن در مجموع واردات طی ۱۰ ماهه ۱۴۰۰ به ۶۱۹ هزار تن در مدت مشابه امسال رسیده است. طبق آمار، در واردات شمش فولادی، میزان واردات بیلت بلوم از ۲۰۰۰ تن در ۱۰ ماهه ۱۴۰۰ به ۵۰۰۰ تن در مدت مشابه سال جاری رسیده که ۱۵۰ درصد افزایش یافته اما میزان واردات اسلب به کشور از ۳۰۰۰ تن به صفر در این مقایسه آماری رسیده و ۱۰۰ درصد افت واردات را ثبت کرده است؛ بنابراین مجموع واردات فولاد میانی (شمش فولاد) به کشور نسبت به مدت مشابه سال به لحاظ آماری تغییرات صفر درصدی داشته است.