دردسرهای نورسیده کرونا
ملیحه محمودخواه| این روزها بیمارستان‌ها کمی خلوت شده و بخش‌های بستری کمتر بیمار کرونایی به خودش می‌بیند. آمار فوتی‌ها کاهش پیدا کرده و آرامشی نسبی بر فضای محیط‌های بستری بیمارستان‌ها حاکم است، اما این همه اتفاقی نیست که در جریان است. پژوهش‌های سازمان جهانی بهداشت نشان داده از هر دو نفری که کرونا گرفته‌اند، دو نفر به دیابت مبتلا شده‌اند. همین سازمان اعلام کرد براساس گزارش‌های اولیه، 40درصد از بیماران مبتلا به ویروس کرونا که در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند، دچار بیماری قلبی و عروقی یا بیماری عروق مغزی شده‌اند و هم‌اکنون با عوارض این بیماری‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. متخصصان پوست و مو بر این موضوع تاکید دارند که آمار بیماری‌های پوستی در ماه‌‌های پس از کرونا بیشتر شده و ریزش مو در بسیاری از افرادی که مدت‌ها قبل با کووید-19جنگیده‌اند، همچنان ادامه دارد.
کرونا و عوارضی که همچنان ادامه داردمجتبی مجتهد‌زاده، استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران و رئیس بخش ICU بیمارستان سینا در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «مشکلات جانبی کرونا بیشتر از سویه‌های جدید، حوزه بهداشت را تحت‌تاثیر قرار داده است و در حال حاضر بیشتر از آمار افرادی که به کرونا یا آنفلوآنزا مبتلا شده‌اند، با کسانی روبه‌رو هستیم که مدت‌ها پیش به کرونا مبتلا و حالا پس از ماه‌ها به عوارض آن دچار شده‌اند.»
مجتهد‌زاده براساس آمار افرادی که این روزها به بیمارستان مراجعه می‌کنند، به این نکته تاکید می‌کند که در حال حاضر موجی از کرونا نداریم و نمی‌توانیم به‌طور حتم بگوییم آمارهای سویه جدید مشکل‌ساز بوده‌اند، اما باید به این نکته اشاره کرد که در شروع فصل پاییز و بهار همیشه با موجی از ویروس روبه‌رو هستیم که افراد را درگیر می‌کند. از آنجا که علایم همه این بیماری‌ها با هم یکی است، نمی‌توان به‌درستی تفکیک کرد که چه تعداد از این افراد به کرونا مبتلا هستند و چه تعدادی آنفلوآنزا دارند. ما موارد زیادی را هم داریم که ممکن است افراد هم به کرونا و هم آنفلوآنزا همزمان مبتلا شده باشند. این اتفاق بیشتر در کودکان و سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، رخ می‌دهد و بیماری در این افراد شدید‌تر است. باید گفت هنوز هم سویه اُمیکرون اذیت‌کننده است، اما نکته‌ای که این روزها بیشتر مورد توجه است و با آن روبه‌رو هستیم عوارض و بیماری‌های زیادی است که افراد پس از کرونا با آن درگیر هستند.
او به افزایش آمار بیماری‌های قلبی، مغزی و متابولیکی اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که تعداد زیادی از افرادی که در دوران کرونا با تهاجم این ویروس روبه‌رو شده‌اند، به بیماری‌های جانبی مبتلا می‌شوند که این ماجرا هم‌اکنون پررنگ‌تر از خود سویه کروناست. این نکته باید در نظر گرفته شود که در بسیاری از موارد ویروس در سویه‌های جدید رادارگریز است و ممکن است حتی فردی به کرونا مبتلا باشد، اما آزمایش آن را نشان ندهد.
رئیس بخش ICU بیمارستان سینا از بیماری‌های زمینه‌ای زیادی که پس از گذشت پاندمی‌های پی‌درپی کرونا گریبان مردم را گرفته است، خبر می‌دهد و می‌افزاید: «هم‌اکنون آمار بیماری‌های قلبی، مغزی و گوارشی افزایش چشمگیری پیدا کرده که بررسی پیشینه این بیماران و نوع ابتلایشان به این بیماری‌ها نشان می‌دهد این عوارض همگی سوغات کروناست، زیرا این افراد نه زمینه ژنتیک این بیماری‌ها را داشته‌اند و نه پیش از ابتلا به کرونا اثری از این بیماری‌ها را در بدنشان داشته‌اند.»
کرونا بیماری‌های خفته را بیدار کردماجرای افزایش عوارض کرونا پس از گذشت چند سال موضوعی است که بیشتر پزشکانی که این روزها با بیماران سروکار دارند، بر آن تاکید دارند.
دکتر داور سیادت، میکروب‌شناس پزشکی و رئیس مرکز تحقیقات میکروبیولوژی انستیتو پاستور نیز معتقد است که با گذشت دو سال از پاندمی‌های وحشتناک کرونا با همه‌گیری بیماری‌هایی روبه‌رو شده‌ایم که کرونا تشدید‌کننده آنها بوده است.
او می‌گوید: «در مورد کرونا با دو گروه از عوارض روبه‌رو بودیم؛ عوارض کوتاه‌مدت و بلندمدت. عوارض بلندمدت کرونا کم‌کم خودش را نشان می‌دهد.» سیادت ادامه می‌دهد: «در واقع آن زمانی که کرونا آمد جامعه پزشکی با دراکولای خون‌آشامی روبه‌رو بود که هیچ شناختی از آن نداشت و نمی‌دانست چه عوارضی به‌دنبال خواهد داشت.»
سندرم خستگی مفرطاو توضیح می‌دهد: «این روزها خیلی‌ها با خستگی مداوم و طولانی روبه‌رو هستند که به آن سندرم خستگی مزمن می‌گویند، در واقع تعداد زیادی از افراد علت این حجم از خستگی عضلات را نمی‌دانند و آن را به کارهای روزمره نسبت می‌دهند، اما تحقیقات نشان داده این خستگی‌ها اثرات بلندمدت کروناست که بعد از گذشت دو سال در افراد دیده می‌شود. تغییرات در رفتار و رفتارهای عصبی نیز از مواردی است که این روزها در بیماران زیاد دیده می‌شود.»
سیادت به این موضوع تاکید می‌کند که آمارهای مراجعه به مراکز درمانی نشان می‌دهد عوارض عصبی مانند افسردگی و اضطراب نیز بعد از کرونا افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته و این ماجرا حتی توسعه اقتصادی و بهره‌وری در کار را نیز دستخوش تغییر قرار داده است. طبق آمارهای جهانی با افزایش افسردگی بعد از پاندمی کرونا کارایی افراد در بسیاری از کشورهای جهان کاهش پیدا کرده است.
این پزشک متخصص به افزایش آمار بیماری‌های قلبی نیز گریزی می‌زند و تاکید می‌کند: «برخی به این موضوع اشاره داشتند که افزایش آمار بیماری‌های قلبی از عوارض برخی واکسن‌ها بوده است، اما به‌طور حتم نمی‌توان این ماجرا را به عوارض واکسن یا ابتلای پنهان نسبت داد و این موضوع در محافل پزشکی در حال بررسی است. اما نکته‌ای که در میان اهمیت دارد افزایش چشمگیر بیماری‌های قلبی و عروقی بین افرادی است که پیش از این به کرونا مبتلا شده‌اند.»
او معتقد است حساسیت و آلرژی نیز از دیگر بیماری‌هایی است که پس از کرونا موج جدیدی ایجاد کرده است. در بررسی بالینی، برخی از بیماران می‌گویند تا پیش از آنکه به کرونا مبتلا شوند، بدنشان نه کهیر می‌زد و نه حتی ویروس تبخال داشتند، اما پس از آنکه ماه‌ها از بهبودشان از ابتلا به کرونا گذشته، حساسیت‌ها و آلرژیشان نسبت به بعضی از مواد غذایی یا عطرها شروع شده است.
دکتر سیادت مشکلات گوارشی و ریزش مو را هم از مواردی می‌داند که آمارشان بعد از کرونا افزایش پیدا کرده است و آن را به‌طور حتم از عوارض کرونا می‌داند که ممکن است در آینده بیشتر هم خودش را نشان دهد.
اما با همه این موارد، بسیاری از متخصصان می‌گویند این احتمال وجود دارد که در دوران پساکرونا با عوارض دیگری از کرونا روبه‌رو شویم که هنوز هم برای ما ناشناخته است. ممکن است عوارض سخت‌تر این بیماری در سال‌های بعد خودش را نشان دهد، این موضوعی است که می‌تواند سلامت مردم را در آینده به چالش بکشد.
