پیمان مولوی
اقتصاددان

قیمت دلار روز یکشنبه و زمانی که به ۶۰ هزار تومان رسیده بود با انتشار خبر سفر مدیرکل آژانس به ایران و چراغ سبز سران قوا برای تفویض اختیارات ویژه به بانک مرکزی سه کانال کاهش یافت تا دلار در کانال ۵۷ هزار تومانی متوقف شود. تا رسیدن دلار به کانال ۶۰ هزار تومان به ادعای بانک مرکزی، قیمت سازی‌های . فضای مجازی در ایجاد بحران ارزی نقش داشت؛ اما به محض رسیدن دلار به ۶۰ هزار تومان، بانک مرکزی اختیاراتی ویژه گرفت تا کاهش تنها ۳ هزار تومانی قیمت دلار را دستاورد بزرگ خود قلمداد کند. اما سوال اصلی این است که قیمت دلار به چه سمت و سویی می‌رود؟ افسار قیمت دلار و ارز در دست بانک مرکزی است؟ آیا اختیارات بانک مرکزی باعث رشد اقتصادی در ایران می‌شود؟ آیا این اختیارات باعث برداشته شدن تحریم‌ها می‌شود؟ آیا باعث برداشتن ریسک‌های اقتصادی، سیاسی و کشوری می‌شود؟
البته پاسخ منفی است. بانک مرکزی نهادی است که در سیاست گذاری پولی باید مستقل عمل می‌کرد که هیچگاه تاکنون مستقل عمل نکرده و افزایش نرخ بهره را باید انجام می‌داد که انجام نداده است. اگر بانک مرکزی می‌خواهد این کار را انجام بدهد و مستقل حرکت کند که مثبت است. نخست باید مشخص شود که دلیل رشد دلار چیست، آنچه باعث جهش قیمت دلار شده، تورم است و دلیل تورم نیز عدم رشد اقتصادی بالا و خلق شدید نقدینگی و کسری بودجه است. به جای اینکه اختیارات تام به بانک مرکزی بدهند، باید اختیار تام داده شود که ریسک‌های تحریم از روی اقتصاد ایران به کلی برداشته شود و ایران به مدار یک کشور نرمال برگردد و بتواند رشد اقتصادی داشته باشد. بانک مرکزی بدون رشد اقتصادی هیچگاه نمی‌تواند ارزش ریال را حفظ کند و با ادامه روند فعلیِ عدم رشد اقتصادی بالا و خلق نقدینگی شدید، کاهش ارزش ریال حتمی و قطعی است. متوسط قیمت دلار نهایتا در سال ۱۴۰۱ و در ۳۶۵ روز سال، نزدیک به ۳۵ هزار تومان می‌توانست باشد، با دلار ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان متوسط قیمت دلار در سال جاری به ۳۵ هزار تومان نیز خواهد رسید. متوسط قیمت دلار در حال حاضر نزدیک به ۳۴ هزار تومان است. سال آینده با تورم ۴۵ درصدی، همین میزان رشد را در متوسط قیمت دلار مجددا خواهیم داشت و با ادامه روند فعلی تورم و خلق نقدینگی شدید باز هم شاهد جهش‌های ارزی خواهیم بود. باز آن زمان نگوییم شوک شدیم، خبر نداشتیم، جهش قیمت دلار به دلیل تحریم‌ها بوده، کار دیگران و عده‌ای خاص و کانال‌های تلگرامی استانبولی بوده و... بلکه باید گزارش‌های واقعی به مردم داده شود. متهم اصلی صعود قیمت دلار عدم رشد اقتصادی و تورم است که بانک مرکزی خود طلایه دار چاپ پول بوده است و تا زمانی که تورم هست، رشد دلار و کاهش ارزش ریال ادامه دارد. اگر برجام به سرانجام برسد و باعث رشد اقتصادی شود حتما روی نرخ دلار تاثیرگذار است؛ اما به این معنی نیست که قیمت دلار عجیب و غریب کاهش یابد، بلکه تنها کاهش ارزش ریال کُندتر می‌شود. جهش‌های ارزی از یک عددی به بعد به عملکرد بد بانک مرکزی مربوط می‌شود.