سایه سیاست بر سر اقتصاد  ایران


آلبرت بغزیان
اقتصاد د ان

د لار ۵۰ هزار تومان، سکه بالای ۳۰ میلیون تومان، پراید  ۳۴۰ ملیون تومان و...؛ این شرایط د ر حالی خود نمایی می‌کند  که کنترل قیمت د لار به قاعد ه نمی‌تواند  امری د شوار برای د ولت باشد ، اما ظاهراً مافیا همچون همیشه به قد ری قد رت و اختیار عمل د ارد  که قوه مجریه هم نمی‌تواند  از پسِ کنترل شان بر بیاید . بحث د رباره ثبات نرخ ارز بحثی خاص است. متغیر‌هایی مثل تحریک و کمبود  ارز د ر بی ثباتی ارز موثر هستند . با این حال، اگر اراد ه‌ای جد ی وجود  د اشته باشد ، بانک مرکزی امکان لازم برای ایجاد  ثبات یا حد اقل قابل پیش بینی بود ن تغییر را د ارد . این د ر حالی است که نرخ ارز د ر ایران نه تنها پیش بینی نمی‌شود ، بلکه روزانه و به طور عجیبی بالا می‌رود . ما د ر حالی گرفتارِ عد م ثبات نرخ ارز هستیم که بانک مرکزی امارات د رهم را سال‌هاست که د ر یک نرخ نگه د اشته است. د رهم د ر حالی که د ر یک نرخ پابرجا ماند ه است که بالا و پایین شد ن متوالی قیمت نفت هم د ر ثبات پول ملی امارات تاثیری نگذاشته است، چون بانک مرکزی این کشور اراد ه جد ی برای ثباتِ نرخ د رهم د ارد . متاسفانه با وجود  اینکه نابسامانی نرخ ارز د ر ایران، اقتصاد  را با چالشی جد ی و د ر نتیجه تولید ، سرمایه گذاری و البته معیشت را با گره‌های کورِ متعد د ی د چار کرد ه است، د ر سیاست گذاری و فعالیت بانک مرکزی ایران کمترین انگیزه و اراد ه‌ای برای ایجاد ِ ثبات د ر نرخ ارز مشاهد ه نمی‌شود . البته د ر د وره د ولت روحانی تجربه خوبی د ر این باره نمایان شد  و نرخ ارزِ شناورِ مد یریت شد ه د اشتند  که آن هم بنا به د لایلی به هم ریخت. مد یریت فعلیِ بانک مرکزی اگر می‌خواهد ، مد یریت کند ، باید  بد اند  تقاضای واقعی چقد ر است و برای افراد  شرایط فعلی چقد ر به صرفهِ است که مسلماً برای افراد  عاد ی به صرفه نیست. اما د لال‌ها و سود اگران با بالاتر رفتن قیمت د لار به همان مقد ار سود  می‌کنند . باز هم تاکید  می‌کنم، اگر اراد ه‌ای جد ی وجود  د اشته باشد ، بانک مرکزی هم می‌تواند  نرخ را د ر یک قیمتی نگه د ارد  یا تغییر را قابل پیش بینی کند . الزام‌های لازم برای ثبات قیمت ارز یا قابل پیش بینی شد ن تغییر نرخ آن وجود  د ارد . د ر قد م اول نهاد ‌ها و وزارتخانه‌های مختلف باید  به هماهنگی برسند  تا نیاز‌های ارزی‌شان را سریع‌تر به بانک مرکزی اعلام کنند . د ومین مرحله چیزی جز این نیست که سیاسیون و سایر مسئولان ارگان‌های مختلف بد انند ، اظهارنظر‌ها و تصمیم سازی‌هایشان اثرات مستقیم د ر بازار ارز د ارد . د قیقاً به همین د لیل باید  متقاعد  شوند  که صحبت‌ها و رفتار‌هایی که د ر محافل سیاسی صورت می‌گیرد ، روی ارز تأثیر می‌گذارد .