روزنامه خراسان
1401/12/16
لیتیوم؛ نفت قرن ۲۱
کاردار- در اهمیت لیتیوم شکی نیست. ماده‌ای که هرروز موارد استفاده از آن بیشتر و بیشتر میشود؛ از انواع باتری‌های ریز و درشت گرفته تا صنایع رایانه و خودرو و حتی هوافضا. با این حال کمبود معادن آن باعث شده این عنصر به یک ماده حیاتی و استراتژیک در جهان تبدیل شود. به گمان برخی کارشناسان حتی ممکن است جنگ جهانی بعدی بر سر این عنصر باارزش باشد. از دیگر سو پایان یافتن ذخایر نفت جهان هم مزید بر علت شده و بر اهمیت لیتیوم که از سوی بسیاری «نفت قرن ٢١» نامیده میشود، افزوده است. در این میان انتشار خبر کشف یک معدن بزرگ لیتیوم در ایران، باعث شده بیشتر درباره چند و چون آن بنویسیم.معادنی که کشف شدند چند روز پیش خبری منتشر شد که بازتاب گسترده‌ای داشت. معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان با بیان این که دو معدن لیتیوم در دشت قهاوند کشف شده است، از آغاز روند صدور گواهی کشف و پروانه بهره‌برداری از این معدن خبر داد. وی با اشاره به این که دو سال آینده این معدن راه‌اندازی خواهد شد اعلام کرد: کشف این دو معدن 4 سال زمان خواهد برد. گستره این معدن‌ها ۵ تا ۶ کیلومتر مربع و به اندازه مساحت دشت قهاوند است. همچنین مدیرکل دفتر امور اکتشاف وزارت صمت ذخیره این معدن لیتیومی را ۸ میلیون و 500 هزار تن کانسنگ لیتیوم اعلام کرد. ارزش واقعی این معادن با توجه به ارزش بالای لیتیوم در صنعت، کشف این معدن می‌تواند خبر خوشی برای کشور باشد، اما در این میان یک نکته مهم نادیده گرفته شده است. در متن خبر حجم ذخیره این معدن 5/8 میلیون تن کانسنگ برآورد شده است که بسیاری از رسانه‌ها به اشتباه این عدد را به عنوان ذخیره لیتیوم خالص در نظر گرفته‌اند. باید در نظر داشت که کانسنگ لیتیوم دارای درصد کمی لیتیوم خالص است و بیشتر وزن آن را مواد زاید تشکیل می‌دهند که در فرایند خالص‌سازی باید جدا شوند. همین اشتباه باعث شد ایران به عنوان دومین دارنده ذخیره لیتیوم در دنیا معرفی شود که ادعایی غلط است. بسیاری از معادن لیتیوم دنیا بین یک تا 5/1 درصد اکسید لیتیوم دارند که معادل 18/0 تا 29/0درصد لیتیوم خالص میشود. در بهترین حالت اگر ذخیره 5/8 میلیون تنی معدن کشورمان را با این درصد خلوص حساب کنیم، حجم ذخیره لیتیوم خالص این معدن بین ۱۵ تا ۲۳ هزار تن برآورد میشود. این حجم در مقایسه با ذخایر کشور‌های رکورددار دنیا بر اساس گزارش سایت آمار جهانی که عبارت اند از شیلی 9 میلیون تن، استرالیا 6 میلیون تن، آرژانتین 3 میلیون تن، چین 2 میلیون تن و آمریکا یک میلیون تن، عدد زیادی محسوب نمی‌شود. با این حال نباید ارزش این معدن در کشورمان را دست‌کم گرفت. اهمیت روزافزون لیتیوم شکی نیست که دنیا روز به روز به لیتیوم بیشتری نیاز خواهد داشت. از باتری‌های لیتیومی گرفته که تقریبا در همه وسایل استفاده می‌شوند مانند ساعت، تلفن همراه، قلب مصنوعی و خودرو تا انواع پهپادها، روبات‌ها، ذخیره‌ساز‌های برق و... برای مثال، باتری خودروی تسلا مدل S حدود 12 کیلوگرم لیتیوم مصرف می‌کند. امروزه حدود 500 هزار تن مصرف سالانه لیتیوم در دنیاست که براساس مطالعه آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در سال ٢٠٣٠ حدود ۴ میلیون تن و تقاضای لیتیوم در سال ۲۰۴۰ تقریبا ۵۰ برابر امروز خواهد شد. گزارش بانک جهانی در سال 2020 در باره انرژی های پاک تخمین می زند که تولید مواد معدنی مانند گرافیت، لیتیوم و کبالت می تواند تا سال 2050 نزدیک به 500 درصد افزایش یابد تا تقاضای رو به رشد برای فناوری های انرژی پاک را برآورده کند. اهمیت لیتیوم به دلیل وزن کم آن در مقایسه با دیگر فلزات (مانند نیکل مورد استفاده در باتری های سنتی) و همچنین ظرفیت الکتروشیمیایی برتر آن است. معادن لیتیوم کنونی به دو شکل سنگ و محلول در آب هستند. در مرز شیلی، آرژانتین و بولیوی که به مثلث لیتیوم شهرت یافته، بیش از یک چهارم لیتیوم جهان قرار دارد که آن را در مزارع مخصوص استخراج و تولید می‌کنند. بهره‌برداری از معادنی که به شکل محلول در آب هستند راحت‌تر است و به سرمایه و هزینه کمتری نیاز دارد. همچنین منبع دیگر تامین لیتیوم بازیافت لوازم الکترونیکی است که آن هم به‌صرفه و با هدف حمایت از محیط زیست است. عمر مفید باتری لیتیوم-یون حدود ۳ سال است که بعد از این مدت مستعمل و وارد چرخه بازیافت میشود. در واقع لیتیوم تولیدی از بازیافت باتری‌های مستعمل می‌تواند جزو منابع بالقوه تامین لیتیوم در دنیا به‌شمار آید که مشکل تامین لیتیوم جهان را تا حدودی حل می کند و مانع افزایش ناگهانی و غیرعادی قیمت ترکیبات لیتیومی در بازار جهانی می شود. البته طرح‌های بلندپروازانه‌ای همچون سفر به ماه و استخراج این ماده از آن سیاره هم مطرح است که فعلا تا اجرایی شدن راه درازی در پیش دارد. از سوی دیگر در روش‌های جدید که هنوز صنعتی نشده‌اند با استفاده از فناوری‌های مخصوص و الکترولیز، لیتیوم را از آب‌های سایت‌های زیرزمینی یا آب تولیدی از مخازن نفت و گاز جدا می‌کنند. با ذکر این نکته که لیتیوم تولیدی به این روش سبزتر، خالص‌تر و با درصد کربن کمتری خواهد بود. خلاصه آن که لیتیوم به هر طریقی که به دست آید، دنیای فردا بازار گرمی برای آن خواهد داشت. *آمار این گزارش از این منابع استخراج شده است: فرارو، تجارت نیوز، خبرگزاری دانشجو، دویچه وله و statista
سایر اخبار این روزنامه
آغاز اجرای سراسری کالابرگ الکترونیک
نیمه شعبان رسید و منتظران را - حجت برحق، امام منتظر آمد
لیتیوم؛ نفت قرن ۲۱
جوابیه شرکت آب و نیرو به گزارش خراسان با عنوان «چم شیر پشت سد ابهامات»
بن بست طالبان برای آموزش دختران
اولویتی مهم تر از یارانه نقدی یا کالابرگ الکترونیک
رهبر انقلاب: سررشته جنایت مسمومیت دانش آموزان باید پیدا شود
آغاز نشست شورای حکام با چشم انداز توافق
تونل تاریخی در مترو قلابی از آب درآمد!
اولین گزارش وزارت بهداشت از نتایج بررسی مسمومیت های سریالی
جای خالی همسایگی‌های شیرین سریالی
معجزه جدید فوتبال
