روزنامه خراسان
1401/12/20
حمایت از نخبگان مسیر درست، شتاب ناکافی
مصطفی عبدالهی – کارهای بزرگی که تا پیش از این تصورش را هم نمی کردیم، مدتی است به همت شرکت های توانمند داخلی و تعامل مثبتی که از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی شکل گرفته، اجرایی شده و بسیاری از طرح های کلان ملی به ثمر رسیده است؛ راهبردی هوشمندانه و دقیق که همواره مورد تاکید رهبر معظم انقلاب نیز بوده است و با توجه به نام گذاری سال ۱۴۰۱ به عنوان سال « تولید ،دانش بنیان و اشتغال آفرین » این تاکید مضاعف گردیده است . راه حل علمی برای مسائل اساسی کشور بیراه نگفته‌ایم اگر بگوییم توجه به علم و نوآوری، همواره یکی از کلیدواژه‌های بیانات رهبر انقلاب بوده است؛ چه در دیدار با نخبگان و دانشگاهیان، چه در جلسات مشترک با مسئولان. نگاه و رویکرد ایشان در این حوزه نیز همواره روشن و صریح بوده است: « مسئله‌محوری مهم است. کشور مسائل اساسی‌ای دارد؛ باید به این‌ها توجّه کرد، این‌ها بایستی از طرق علمی و با روش علمی حل بشوند؛ راه حل دارد(آبان1400- بیانات در دیدار جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور)». از نگاه ایشان، دامنه مسائل نیازمند راه حل علمی نیز محدود به یک یا دو حوزه نیست، بلکه ابعاد مختلفی را دربرمی‌گیرد: مسئله آب، محیط‌زیست، ترافیک، آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد، طلاق، حاشیه‌نشینی، هجرت از روستاها و تخریب روستاها (مطرح شده در همان دیدار). حمایت ویژه از طرح های نوآورانه ملی این حمایت ویژه در کنار باور شکل گرفته طی سال‌های اخیر به توان متخصصان و فناوران داخلی، اقدامات خوبی را هم شکل داده که عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری را می توان مصداقی از آن دانست. تشکیل کمیته طرح های ملی در این صندوق که در زمستان 98 انجام شد، اتفاق خوشایندی بود که توانسته نیازهای فناورانه نهادهای حاکمیتی، دستگاه های اجرایی و صنایع بزرگ کشور را احصا و با همکاری شرکت ها و موسسات دانش بنیان، همه توان موجود در کشور را برای داخلی سازی ابزارهای رفع این نیاز متمرکز کند. 199 طرح مصوب به ارزش 2780 میلیارد ثمره سه سال تلاش این کمیته نیز قابل توجه بوده است: معرفی 240 راهکار برای حل بخشی از مسائل کشور، که از بین آن‌ها تاکنون برای 219 راهکار، طرح اجرایی تهیه شده، ۱۹۹ طرح به ارزش 2780 میلیارد تومان مصوب شده، 146 طرح به ارزش 1862 میلیارد تومان عقد قرارداد شده و 94 طرح به ارزش 1001 میلیارد تومان نیز خاتمه یافته است. اولویت های مسئله محور و فناوری محور بررسی گزارش عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی در این حوزه نشان می دهد که اولویت بندی صورت گرفته برای حل مسائل، مربوط به این حوزه ها بوده است: سلامت، زنجیره ارزش صنایع و معادن، امنیت نرم، آزمایشگاه و تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی، امنیت غذایی، انرژی، شهر هوشمند، حمل و نقل پیشرفته و همچنین آب و محیط زیست. این فناوری ها نیز برای حل مسائل اولویت‌دار مورد حمایت قرار گرفته است: دیجیتال، نانو، زیستی، شناختی، میان رشته‌ای، شیمیایی. تنوع گسترده طرح های حمایت شده تا این جای ماجرا، بیشتر صحبت از کلیات و رویکردها بود، اما وقتی به فهرست بلندبالای طرح های حمایت شده برای حل مسائل کشور نگاه می کنیم، ارزش و اهمیت آن بیشتر مشخص می شود: - توسعه زیرساخت لازم برای تعمیق فناوری های مرتبط با حوزه ژن - تولید واکسن کرونا بر بستر پلتفرم mRNA - احداث کارخانه تولید واکسن تب برفکی (FMD) - طراحی و ساخت سیستم تصویربرداری پزشکی هسته‌ای اسپکت جنرال با دو آشکارساز - تکمیل خط تولید داروهای مشتق از پلاسما - تولید واکسن دوظرفیتی پاپیلومای انسانی(HPV) - تولید داروی ژن درمانی برای درمان سرطان خون از نوع ALL - واکسن نوترکیب آنفلوآنزا - ارتقای عملکرد توربین‌های گازی در شرایط محیطی گرم - جمع آوری و افزایش فشار گازهای فلر در سایت مارون 6 - سیستم رانش قطار درون شهری - توسعه زیرساخت‌های پردازش ابری (GPU Farm) - و ... دستاوردهای کلان تشریح اهمیت هر یک از این طرح ها برای کشور، نیازمند گزارش های مفصلی است که البته با یک جست‌وجو در فضای مجازی هم می توان از آن آگاه شد؛ اما دستاوردهای کلان این اتفاق را هم نباید نادیده گرفت: خلق مزیت های فناورانه، تامین مالی هوشمند، شکست حلقه های وابستگی، اقتصاد مقاومتی و ... . این هم دستاوردهای اختصاصی برخی از طرح های اجرایی شده: * کمک به حل مسائل اساسی کشور در حوزه سلامت با توجه به وجود مسائل تحریمی و مشکلات واردات * افزایش شاخص کیفیت هوا به دلیل پیشگیری از ورود آلاینده های SOX به هوا در مناطق نفت‌خیز * بومی سازی فناوری ساخت محصولات استراتژیک * نوآوری در کشور در راستای بهبود توان و بازدهی توربین های گازی * تقویت نرم افزارهای هوش مصنوعی خارجی با تغذیه از داده های ایرانی با وجود این اقدامات و حمایت ها بدیهی است مشکلات و مسائل حوزه نخبگان طیف گسترده ای را در بر می گیرد که نیازمند توجه مضاعف و فراگیر در همه دستگا ه هاست . حمایت هایی که انگیزه مهاجرت نخبگان را کم می کند عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی، اگرچه بدون تردید می تواند دارای ضعف ها و کاستی هایی نیز باشد اما خروجی های آن نشان می دهد که در مجموع، امید نخبگان و فناوران کشور را به شنیده شدن صدایشان بیشتر کرده است. این همان رویکرد حمایتی مناسبی است که باید روز به روز از نظر کمی و کیفی ارتقا یابد تا هم، طبق تاکید رهبر انقلاب «مسائل اساسی کشور از طرق علمی و با روش علمی» حل شود و هم انگیزه نخبگان برای خدمت به کشور را بیشتر و میل آن ها به مهاجرت را کمتر کند. همکاری جدید با معاونت علمی و اتکای بیشتر به توان داخلی ثمره تلاش ها و حمایت های صورت گرفته از این طرح های دانش بنیان، واضح است و رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری درباره آن می گوید: «شعار ما این بود که می شود با پول های نه‌چندان زیاد و استفاده درست از ظرفیت های بخش خصوصی، کارهای مهمی انجام داد؛ سقف پرداخت تسهیلات در این طرح ها هم 50 میلیارد تومان بوده اما با همین حمایت اصولی و دقیق، شاهد نتایج مهمی مثل تولید اولین واکسن بر پایه mRNA در کشور بوده‌ایم». دکتر علی وحدت، رئیس هیئت عامل این صندوق در گفت‌وگو با خراسان خبر خوشی هم می دهد: اقدام تازه‌ای که در حوزه حمایت از طرح های ملی نوآورانه در دستور کار داریم، تشکیل تیم مشترک با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است تا اولویت های اساسی مانند امنیت غذایی و دارو، که ارزبری زیادی هم دارند، مشخص و برای حل مشکلات کشور در این حوزه ها، از طریق فراخوان و ارزیابی، طرح های فناورانه شرکت های داخلی شناسایی و حمایت شود. به گفته دکتر وحدت، پس از مشخص شدن پروژه های این حوزه، از طریق ابزارهای صندوق نوآوری و شکوفایی و همچنین ظرفیت هایی که در قانون جهش تولید دانش بنیان ایجاد شده، تامین منابع مالی حمایتی این پروژه ها نیز انجام خواهد شد تا بتوانیم حل مسائل کشور با اتکا به توان داخلی نخبگان و دانش بنیان ها را با سرعت بیشتری دنبال کنیم.
سایر اخبار این روزنامه
حمایت از نخبگان مسیر درست، شتاب ناکافی
در سوگِ ابن‌سینای معاصر
بهبود «شامخ» به امید بازار شب عید
شورآفرینی فردوسی در آمریکای لاتین
عامل قتل نامادری دستگیر شد
چرایی نگاه ملی و افق فراملی برای مشهد الرضا (ع)
پایتخت معنوی ایران نیازمند نگاه ملی
پایان بن‌بست ۷ ساله روابط تهران-ریاض
برنامه‌های امپراتور شی ادعای عجیب ساکت و ستاره های اکران نوروزی
اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر دکتر حسن غفوری فرد
اوج گیری چراغ خاموش کرونا!
بلعیده‌شدن آسمان شب با آلودگی نوری
آبشارهای صداوسیمادار!
ریزش دلار در پی توافق تهران – ریاض
