روزنامه خراسان
1401/12/20
پایتخت معنوی ایران نیازمند نگاه ملی
مسعود حمیدی/ پیدایش و رشد شهر مشهد مرهون وجود مرقد مطهر حضرت رضا (ع) امام هشتم شیعیان جهان است. طی چند دهه گذشته این کلان‌شهر به شکل نامتقارنی و برخلاف واقعیت و توان محیطی رشد کرد، رشدی که مشهد را به دومین کلان‌شهر کشور و بزرگ‌ترین و پرجمعیت ترین کلان‌شهر مذهبی جهان تبدیل کرد. در طول ادوار تاریخی شهرها بر اساس مزیت نسبی رشد و توسعه پیدا می‌کنند و مزیت نسبی مشهد وجود بارگاه ملکوتی علی بن موسی‌الرضا(ع) است که سالانه بیش از 40 میلیون دلداده را به سوی خود فرامی‌خواند تا مهمان ایشان باشند و ما مجاوران به سنت این امام معصوم(ع) میزبانی از این دلدادگان را وظیفه خود می دانیم، اما چه کنیم که گاه زمانی شرمنده مهمانان ضامن آهو می‌شویم، زائرانی که ساعت‌ها در ترافیک ورودی‌های مشهد می‌مانند، زیرا شانه جاده‌های ورودی مشهد توان پذیرش این حجم از ترافیک و خودرو را ندارند، کافی است در مناسبت‌های خاص مذهبی راهی مشهد شوید تا حقیقت را از نزدیک لمس کنید. جایی که در فاصله فقط یک کیلومتر از حرم مطهر رضوی، بافت شهری را می بینید که می توان آن را پایتخت حاشیه‌نشینی کشور دانست. این در حالی است که متن شهر نیز با چالش های فراوانی از جمله ترافیک و آلودگی هوا دست به گریبان است که همه ساکنان شهر را کلافه کرده است. دلیل این همه نارسایی این است که مشهد در شرق کشور به قطب جمعیت‌پذیری تبدیل شده است. مهاجرانی که به ناچار در حاشیه این کلان‌شهر ساکن شده‌اند و گاهی از خدمات محروم می‌شوند، اما ما مشهدی‌ها با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته‌ایم تا مبادا مهمانان امام رضا (ع) فکر کنند مجاوران ایشان در سختی‌اند درحالی که این سختی‌های بعضاً شیرین ناشی از آن است که مشهدی‌ها نان‌ونمک سفره خود را با مهمانان ولی‌نعمت شان شریک می‌شوند ولی گاه زمانی به خاطر خیل عظیم مهمانان کسری‌هایی بر این شهر تحمیل میشود. این کسری‌ها در چند حوزه کاملاً مشهود است؛ حوزه اول راه و حمل‌ونقل است؛ در شرایطی که از جمعیت 40 میلیون زائری که سالانه وارد مشهد می‌شوند حدود 70 درصد با وسیله نقلیه شخصی راهی این کلان‌شهر می‌شوند و در ایام نوروز و مناسبت‌های خاص مذهبی که گاه یک ماه هم به طول می‌انجامد شهر مشهد به‌طور کامل قفل میشود و از آن بدتر این که برخی ورودی‌های این کلان‌شهر هنوز در حد جاده اصلی با عرض 10 متر باقی مانده‌اند. آمارهای رسمی وزارت راه و شهرسازی می‌گوید، استان خراسان رضوی تنها 111 کیلومتر آزادراه دارد و به لحاظ توسعه آزادراهی و بزرگراهی در رتبه 23 کشور قرار گرفته و به نوعی با توجه به جایگاه این کلان‌شهر به عنوان قطب دوم جمعیت کشور، خراسان رضوی فقیرترین استان به لحاظ توسعه زیرساخت حمل‌ونقل به خصوص جاده‌ای است. طی دهه های گذشته با تأکیدات رهبر معظم انقلاب بر زیارت آسان و راهبردهای تعیین شده نظام، دولت‌ها سعی کرده‌اند این عقب‌ماندگی را به نحوی جبران کنند، مهم‌ترین این تصمیمات تخصیص بودجه زیارت به کلان‌شهر مشهد بود، همچنین چندین پروژه زیرساختی جاده‌ای تعریف و کلنگ زنی شده‌اند. برخی از این بزرگراه‌ها به بهره‌برداری رسیدند، اما مهم‌ترین این پروژه‌ها که دو آزادراه حرم تا حرم و آزادراه مشهد -چناران - قوچان هستند بعد از گذشت 10 سال هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده‌اند. قانون و اعتبارات بودجه زیارت آب شد! همزمان با سالروز ولادت امام رضا (ع) در هشتم آبان ماه 1388 دولت دهم با تأکید بر جایگاه مشهد به عنوان «پایتخت معنوی و مذهبی» کشور تصمیم گرفت «بودجه زیارت» را پایه‌گذاری کند تا بخشی از این عقب‌افتادگی‌ها و تقویت توان مشهد برای پذیرایی از زائران علی بن موسی‌الرضا(ع) جبران شود. بر اساس ماده ۱۲ قانون برنامه پنجم توسعه قرار بود هرسال ۲۰۰ میلیارد تومان برای این موضوع اختصاص یابد، اما در ادامه شهرهای مذهبی قم و شیراز به این بودجه اضافه شدند و عملاً محوریت مشهدالرضا در بودجه زیارت و حتی نگاه ملی به مشهد کنار گذاشته شد و کم‌کم دولت همه 31 استان کشور را در این بودجه شریک کرد. در سال اول اجرای این برنامه از ۶۱ میلیارد و ۵۷۰ میلیون تومان بودجه با تأکید بر اختصاص به مشهد، قم و شیراز ۵۵ میلیارد تومان از آن تخصیص یافت. سال 91 بود که با اصرار نمایندگان مجلس ، بودجه زیارت از ماده ۱۲ قانون برنامه 5 ساله توسعه خارج شد و در قالب جدول ۱-۱۰ قانون بودجه مساجد، بقاع و زیارتگاه‌ها قرار گرفت. سهم خراسان رضوی در سال ۹۱ تنها ۱۰ میلیارد تومان شد. سال ۹۲ سهم استان ۲۵ میلیارد تومان بود، اما تنها ۴ میلیارد تومان تخصیص یافت. سال ۹۳ از ۱۲ میلیارد و ۵۳۵ میلیون تومان سهم استان فقط ۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان تخصیص پیدا کرد. در قانون بودجه سال ۹۴ حدود ۲۰ میلیارد تومان اعتبار ویژه مساجد، بقاع متبرکه و زیارتگاه‌ها برای خراسان رضوی مصوب شد که ۹ میلیارد و ۹۷۰ میلیون تومان آن تخصیص یافت. دولت در این سال ۶ میلیارد تومان از کسری تخصیص اعتبار سال ۹۳ را نیز پرداخت. تلاش برای حذف ردیف بودجه زیارت! در سال ۹۵ در اقدامی عجیب دولت وقت تصمیم به حذف ردیف بودجه زیارت از قانون بودجه گرفت. با این حال با پیگیری‌های نمایندگان مردم، ۲۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان در قالب جدول ۱۷ قانون بودجه برای زیارت مصوب شد، اما این اعتبارات هم مانند اعتبارات بودجه زیارت سال‌های قبل محقق نشد و طی سال‌های 96 و 97 هم خبری از بودجه زیارت در قانون بودجه نبود. اعتراف محمدباقر نوبخت، رئیس وقت سازمان برنامه‌وبودجه در سال 98 نیز قابل‌تأمل بود که اعلام کرد بودجه زیارت به دلیل ناچیز بودن و تخصیص نیافتن هیچ کمکی به شهر مشهد نکرده است و وعده داد در ردیف‌های دیگری به کلان‌شهر مشهد کمک خواهد شد و سال 99 نقطه پایانی بر بودجه زیارت بود و سال 1400 نیز در لایحه بودجه ردیف بودجه زیارت حذف شد. این موضوع حتی در لایحه بودجه 1401 هم دیده نشد و خبری از ردیف بودجه زیارت نبود، اما با پیگیری‌های انجام شده سال گذشته معادل 200 میلیارد تومان اعتبار خارج از ردیف اختصاصی و در قالب اعتبار استانی برای موضوع زیارت به خراسان رضوی تخصیص داده شد که این اعتبار خارج از لایحه بودجه 1401 بود. با این حال با پیگیری‌های انجام شده و احیای مجدد کارگروه زیارت، دولت در لایحه بودجه 1402 ردیف بودجه اختصاصی را برای شهرهای زیارتی مشهد، قم، شهرری و شیراز در نظر گرفت ولی کل اعتبار در نظر گرفته شده در جدول شماره 9 اعتبارات ردیف‌های متفرقه سال 1402 تنها 100 میلیارد تومان است که از 200 میلیارد تومان سال گذشته هم کمتر است. یعنی طی 14 سال گذشته همزمان با رشد نامتقارن و توسعه شهر مشهد و افزایش جمعیت این کلان‌شهر و 4 برابر شدن زائران مشهدالرضا بودجه زیارت معکوس عمل کرد و نه تنها هیچ رشدی نداشت بلکه ابتدا شهرهای دیگر هم به این بودجه اضافه شد، سپس تخصیص‌ها برمدار صفر چرخید و 5 سال هم به بهانه عدم تخصیص از قانون بودجه حذف شد و به جرئت می‌توان گفت این رویه بی‌احترامی به مشهدالرضا و زائران حریم حرم رضوی بوده است. آرام راه حرم تا حرم آزادراه حرم تا حرم با نام حرم علی بن موسی‌الرضا (ع) ابتدای دهه 90 کلنگ زنی شد، اما در این 11 سال حتی یک متر از قطعه این آزادراه که در مرزهای جغرافیایی خراسان رضوی جانمایی شده به بهره‌برداری نرسیده است. سال‌هاست که قطعه 33 کیلومتری این آزادراه در حدفاصل مشهد تا نیشابور درگیر وعده دولت‌ها برای تأمین اعتبار است، اما هر بار که در لوایح بودجه اندک اعتباری هم صرف احداث این آزادراه میشود در خارج از جغرافیای خراسان رضوی هزینه میشود و در طول این سال ها ما شاهد بهره‌برداری این آزادراه از انتها به سمت ابتدا هستیم و قطعات این پروژه در مرزهای خراسان رضوی هیچ‌گاه «اولویت» دولت‌ها نبوده است. در لایحه بودجه امسال نیز اعتبار 120 میلیاردی برای تکمیل این آزادراه در نظر گرفته شده است درحالی که برای تکمیل قطعه مشهد تا نیشابور این پروژه به طول 33 کیلومتر بیش از 1500 میلیارد تومان اعتبار نیاز است. آن هم در شرایطی که تاکنون پیشرفت فیزیکی این قطعه کمتر از 20 درصد بوده است. آن طور که معاون عمرانی استاندار خراسان رضوی می‌گفت؛ در 10 سال گذشته رابطه استان با وزارت راه «دچار خدشه» شده بود و حداقل درباره این پروژه تکمیل قطعه مشهد تا نیشابور جزو اولویت‌های این وزارتخانه نبوده که در دولت سیزدهم در حال التیام است ،اما حقیقت ماجرا آن است که خروجی این وعده‌ها تنها 120 میلیارد تومان اعتبار است که بدون شک این اعتبار نیز صرف تکمیل قطعه محدوده سمنان آزادراه حرم تا حرم خواهد شد. مشهد- چناران گرفتار وعده‌ها بر اساس آمارها، بخش عمده ترددهای مسافری با خودروی شخصی در استان، از مسیر مشهد- چناران- قوچان به سمت شمال کشور صورت می‌گیرد و مهم‌ترین مسیر تردد زمینی در مرکز استان، به ویژه از محدوده مشهد تا سه‌راه فردوسی است. علاوه بر این به دلیل فراوانی تردد در مسیر مشهد به شهر جدید گلبهار، بخش اصلی زائرانی که به مشهد مقدس وارد می‌شوند از این مسیر تردد می‌کنند که در ساعت اوج تردد این مسیر قفل میشود و گاه تصادف‌های زنجیره‌ای در این جاده رخ می‌دهد. این را هم باید اضافه کرد که این مسیر جزو جاده‌های حادثه‌آفرین استان است. تمام این‌ها یک ضرورت را فریاد می‌زند، آن هم احداث آزادراه در مسیر مشهد- چناران. پروژه آزادراه مشهد- چناران – قوچان سال 96 با مشارکت دولت و آستان قدس رضوی کلید خورد و قرار شد با اجرای 55 کیلومتر آزادراه با سرمایه‌گذاری برآوردی 420 میلیارد تومان طی 36 ماه مسیر به بهره‌برداری برسد (البته کل مسیر حدفاصل مشهد تا قوچان بیش از 115 کیلومتر است) اما همان ابتدا قفل بر قامت این آزادراه نشست؛ تأمین اعتبار از سوی دولت با کندی انجام می‌شد، تملک اراضی موردنیاز اجرای این مسیر با سنگ‌های بزرگی روبه‌رو شد، اراضی پدیده شاندیز ، اراضی در حریم ورزشگاه ثامن و مالکان خصوصی و کشاورزی از جمله آن است. مطالبات پیمانکاران معوق شد و دولت به صورت قطره‌چکانی اعتبار تزریق کرد. رئیس‌جمهور فروردین ماه امسال در اولین سفر استانی خود به خراسان رضوی حدود سه هزار میلیارد تومان برای این پروژه اعتبار تخصیص داد که نیمی از آن از تعهدات دولت بود و نیمی دیگر بر عهده آستان قدس رضوی به‌عنوان سرمایه‌گذار این پروژه گذاشته شد. پروژه در خرداد حدود 22 درصد پیشرفت فیزیکی داشت و 70 درصد اراضی مسیر اجرای آن تملک شده بود و بنا شد با تزریق اعتبارات سفر ریاست جمهوری، عقب‌ماندگی عملیات اجرایی آزادراه جبران شود و تا نیمه سال آینده حداقل یک قطعه آن به بهره‌برداری برسد. اما آن طور که پیمانکار این پروژه مدعی است با این حجم و نحوه تخصیص‌ها آزادراه مشهد- چناران تا 30 سال آینده هم به بهره‌برداری نخواهد رسید. طبق آخرین برآوردها تکمیل این پروژه به حداقل 5 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، اما در لایحه بودجه 1402 تنها 120 میلیارد تومان برای این پروژه در نظر گرفته شده است و پیگیری‌های وزارت راه و شهرسازی حکایت از تنها 400 میلیارد تومان تسهیلات ماده 56 به این پروژه دارد.علاوه بر این پروژه‌های جاده‌ای، مشهد مقدس بعد از تهران دومین مسیر پرتردد در حوزه حمل‌ونقل ریلی است و خطوط فعلی ریلی مشهد توان و ظرفیت پاسخگویی به سیر روزافزون تقاضا برای سفر زیارتی با قطار را ندارد، به همین دلیل است که از نیمه دهه 80 موضوع احداث خط جدید راه‌آهن بین مشهد و تهران مطرح و در ابتدای دهه 90 این موضوع در دولت مصوب شد تا پروژه قطار سریع‌السیر مشهد- تهران اجرایی شود، اما در دولت یازدهم و دوازدهم این پروژه جای خود را به برقی سازی خط آهن مشهد- تهران داد که به دلیل خلف وعده چینی ها این طرح هم با شکست مواجه شد. در ابتدای دولت سیزدهم مجدد پروژه قطار سریع‌السیر با برآورد سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری مطرح و بنا شد در قالب تهاتر نفت و با مشارکت چینی‌ها اجرایی شود، اما تاکنون خبری از اجرایی شدن این پروژه نشده است. هرچند امید می رود با توجه به توافقات جدید در سفر رئیس جمهور کشورمان به چین، این پروژه هر چه زودتر وارد فاز اجرایی شود.البته این نکته را نباید نادیده گرفت که کلان‌شهر مشهد در برنامه بالاترین سند برنامه‌ریزی کشور یعنی سند آمایش سرزمینی باید در منطقه شرق کشور و کشورهای همسایه شرقی و شمال شرقی ایران نقش یک مرکز ارتباطی (هاب منطقه‌ای) را ایفا کند که در همین راستا احداث راهگذر ترانزیتی و کمربند آزادراهی حول مشهد در دستور کار مدیران استان قرارگرفته، اما این راهگذر بدون تأمین اعتبار به سرانجام نخواهد رسید. اما تمام آن چه گفته شد وضعیت موجود کلان‌شهر مشهد به‌عنوان پایتخت مذهبی کشور، پایتخت معنوی جهان اسلام و دومین کلان‌شهر کشور است که سالانه پذیرای 40 میلیون زائر دوستدار علی بن موسی‌الرضا(ع) است. برای جبران عقب‌ماندگی مشهد و ایفای نقش تعیین شده در اسناد بالادستی و آینده این شهر باید و باید یک نگاه ملی و بین‌المللی به این شهر داشت؛ هرچند مسئولان کشور همواره در دولت‌های گذشته و کنونی بر نقش و نگاه ملی به مشهد تأکید داشته و دارند اما تا زمانی که در قالب و راهبردی مشخص برای احیا و جبران عقب‌ماندگی، سند یا قانونی تعیین نشود نه‌تنها مشهدی‌ها بلکه دولت هم همواره باید شرمنده زائران و مجاوران امام هشتم شیعیان جهان باشد. عقب‌ماندگی جدی مشهد در سرانه بهداشت و درمان حوزه دوم عقب‌ماندگی در سرانه بهداشت و درمان است. اگر چه وفور مطب‌ها، آزمایشگاه‌ها و مراکز بهداشتی درمانی در خیابان‌های مشهد، به اضافه استفاده مداوم از اصطلاحاتی مانند قطب گردشگری سلامت برای این کلان‌شهر، تصور بالا بودن سرانه‌های بهداشتی درمانی خراسان رضوی را به ذهن متبادر می‌کند، اما داده‌های رسمی نشان می‌دهد این کلان‌شهر به لحاظ سرانه بهداشتی به هیچ عنوان وضعیت مطلوبی ندارد. به طور مثال در شاخص نسبت تعداد تخت‌های فعال بیمارستانی به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت، خراسان رضوی در سال 1400 در میان ۳۱ استان کشور رتبه بیست و سوم را داشته است. این را هم باید اضافه کرد که بر اساس آمارهای منتشر شده حوزه بهداشت و درمان، حدود ۳۰ درصد بیماران بستری در بیمارستان‌های مشهد زائر و مسافر هستند و بر اساس استانداردها به ازای هر هزار نفر باید 1.7 تا ۲ تخت بستری وجود داشته باشد که متاسفانه با این احتساب کلان‌شهر مشهد با کمبود ۲ هزار تخت بیمارستانی مواجه است. تمام این داده‌ها حاکی از وضعیت بد کلان‌شهر مشهد به لحاظ سرانه بهداشت و درمان است. با این حال این شهر سالانه باید به بیش از 40 میلیون زائر و دلداده امام هشتم (ع) و ولی‌نعمت مشهدی‌ها خدمات درمانی ارائه دهد که این خدمات از سرانه مشهدی‌ها کسر میشود ولی دولت‌ها هیچ‌گاه به این مسئله توجه جدی نداشته‌اند و وزیر بهداشت فروردین ماه امسال رسماً به پایین بودن سرانه بهداشت و درمان در مشهد اعتراف کرد و گفت: «با توجه به جمعیت مشهد و حضور سالانه میلیون‌ها زائر بارگاه منور رضوی، این شهر با کمبود تخت بیمارستانی روبه‌رو و نیازمند نگاه ویژه در این حوزه است». توجهی که سال‌هاست دولت‌ها وعده آن را می‌دهند اما به هر دلیلی این عقب‌ماندگی مشهد در حوزه سرانه بهداشت و درمان جبران نشد. به همین دلیل با در نظر گرفتن همه مشکلات دولت و دستگاه‌های حاکمیتی در تأمین سرمایه برای تکمیل پروژه‌ها، پیشنهادهایی ارائه میشود تا بتوان برخی عقب‌ماندگی‌های کلان‌شهر مشهد به خصوص در حوزه بهداشت و زیرساخت‌های مواصلاتی را جبران کرد. پیشنهادهایی برای جبران عقب ماندگی مشهد در اعتبارات ملی پیشنهاد اول؛ چندین سال است که دولت‌ها در کلام تأکید دارند مشهد پایتخت معنوی کشور است و باید به این کلان‌شهر به دلیل پذیرایی از 40 میلیون زائر دلداده علی بن موسی‌الرضا (ع) در طول سال، نگاه ملی و حتی بین‌المللی داشت. هرچند در این سال‌ها دولت‌ها تلاش کردند در حد بضاعت و توان خود این موضوع را محقق کنند اما لازم است در این رابطه قانونی فرادست قوانین بودجه تقنین شود که دولت‌ها را ملزم به جبران عقب‌ماندگی‌های مشهد کند، بنابراین پیشنهاد میشود در قانون «برنامه هفتم توسعه» که هم‌اکنون در حال تدوین است تبصره‌ای جداگانه مدون شود و در این تبصره با تأکید بر جایگاه ملی و بین‌المللی مشهد و به‌طور خاص تر برای این شهر به عنوان پایتخت مذهبی کشور حداقل «یک درصد» از مجموع اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای استانی قوانین بودجه هرساله تا پایان برنامه هفتم برای جبران عقب‌ماندگی مشهد در حوزه بهداشت و خدمت‌رسانی به زائران امام هشتم شیعیان جهان در نظر گرفته شود. باید توجه داشت ممکن است دولت‌ها تخصیص اعتبار برای محقق کردن این تبصره قانون برنامه هفتم را به دلایلی در اولویت قرار ندهند به همین دلیل درج قید «اولویت در تخصیص اعتبار» برای این تبصره در قانون برنامه هفتم توسعه کشور یک ضرورت است. به طور خاص تر، قرار داشتن مشهد در این تبصره نیز بدان معنی است که هیچ شهر یا کلان‌شهر دیگری به مفاد تبصره افزوده نشود. پیشنهاد «یک درصد» و درج نشدن رقم در این تبصره نیز به این دلیل است که در طول اجرای برنامه هفتم و تغییرات سهم اعتبارات عمرانی استانی در مقایسه با اعتبارات عمرانی ملی دولت‌ها در تأمین اعتبارات عددی دچار مشکل نشوند. قید خدمت‌رسانی به زائر درج شده در این تبصره نیز به این دلیل است که مدیران و متولیان دولتی در استان اجازه نداشته باشند هیچ بخشی از این اعتبارات را خارج از مفاد درج شده هزینه کنند و تنها در مسیر خدمت‌رسانی به 40 میلیون زائر سالانه امام رضا(ع) که پیش‌بینی میشود تا 5 سال آینده به 60 میلیون زائر برسند، هزینه کنند تا همه ملت ایران و شیعیان جهان به صورت مساوی در این اعتبارات سهیم و مشمول خدمت شوند. پیشنهاد دوم؛ برای جبران عقب‌ماندگی استان و به طور خاص تر کلان‌شهر مشهد در حوزه زیرساخت‌های مواصلاتی مانند آزادراه و بزرگراه پیشنهاد میشود در ردیف اعتبارات پروژه آزادراه حرم تا حرم ضمن تأکید بر اولویت تخصیص اعتبار برای تکمیل قطعه مشهد - نیشابور این پروژه، دولت موظف شود تا پایان دولت سیزدهم این آزادراه را به بهره‌برداری برساند و این اختیار نیز داده شود که از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای تکمیل آن استفاده کند. پیشنهاد سوم؛ آزادراه مشهد -چناران - قوچان بار اصلی ترافیک ورودی‌های مشهد را به دوش می‌کشد و تکمیل این مسیر نه‌تنها سنگینی این ترافیک را کاهش می‌دهد بلکه میزان حوادث جاده‌ای محور مشهد -چناران را به صورت جدی کم می‌کند و زائران امام رضا(ع) و مجاوران آن حضرت با سلامت و آرامش خاطر بالاتری در این مسیر تردد خواهند کرد. بنابراین پیشنهاد میشود اعتبار ویژه‌ای در قالب استفاده از منابع «تهاتر نفت» برای تکمیل این پروژه در نظر گرفته و دولت ملزم شود تا پایان سال 1402 این مسیر را به بهره‌برداری برساند.
سایر اخبار این روزنامه
حمایت از نخبگان مسیر درست، شتاب ناکافی
در سوگِ ابن‌سینای معاصر
بهبود «شامخ» به امید بازار شب عید
شورآفرینی فردوسی در آمریکای لاتین
عامل قتل نامادری دستگیر شد
چرایی نگاه ملی و افق فراملی برای مشهد الرضا (ع)
پایتخت معنوی ایران نیازمند نگاه ملی
پایان بن‌بست ۷ ساله روابط تهران-ریاض
برنامه‌های امپراتور شی ادعای عجیب ساکت و ستاره های اکران نوروزی
اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر دکتر حسن غفوری فرد
اوج گیری چراغ خاموش کرونا!
بلعیده‌شدن آسمان شب با آلودگی نوری
آبشارهای صداوسیمادار!
ریزش دلار در پی توافق تهران – ریاض
