کامیابان و نیک نامان در موسیقی 1401

  سال 1401 برای موسیقی ایران، سالِ پر اتفاقی بود؛ خوش و ناخوش. شش‌ماه اول سال پر خبرتر و پرسروصداتر از شش‌ماه دوم بود. آلبوم‌ها و کنسرت‌های موسیقی در نیمه اول سال بیشتر تولید و اجرا شدند و حدود 4 ماه از نیمه دوم، خبری از موسیقی نبود و تنها در دو ماه پایانی سال، چراغ اجرای برنامه‌های موسیقی دوباره روشن شد. آلبوم «گاه فراموشی» همایون شجریان که در اردیبهشت منتشر شد، خیلی به مذاق مخاطبان خوش نیامد، اما این خواننده توانست با کنسرت‌هایش در تابستان، دل مخاطبان را به دست آورد و رکورد برگزاری کنسرت در ایران را بزند. افزایش قیمت بلیت کنسرت که زمزمه‌هایش در خرداد و تیرماه 1401 آغاز شد، در دو ماه آخر سال رسمیت یافت؛ بلیت‌ها تا مرز 800 هزار تومان هم رفتند و دادِ مخاطبان را در شرایط نامطلوب اقتصادی درآوردند. تیم ملی فوتبال ایران در حالی به جام جهانی 2022 قطر رفت که هیچ سرود و قطعه درخوری برایش ساخته نشد و هر نهادِ هنری‌ یک قطعه مجزا تولید کرد و مخاطب هم جدی‌شان نگرفت.اما محسن چاوشی، در این سال با قدرت و کمک هوادارانش به فعالیت‌های خیرخواهانه برای زندانیان ادامه داد و رقم‌های عجیب‌وغریبی را ثبت کرد. در ادامه، از کارنامه موسیقی ایران در سالی که رو به پایان است بیشتر می‌خوانید.   همکاری نه‌چندان موفق همایون و فردین 22 اردیبهشت‌ماه امسال، حاصل چهارمین همکاری همایون شجریان و فردین خلعتبری در قالب آلبوم «گاه فراموشی» منتشر شد. از نکات قابل‌توجه این آلبوم، حضور خلعتبری در قامت شاعر هشت قطعه آن بود؛ اشعاری که به دلیل اشکالات متعدد وزن و قافیه، انتقاد اهالی ادبیات را برانگیخت. علاوه بر شعر، موسیقی آلبوم هم که تلفیقی از موسیقی ایرانی و جَز با همراهی آواز است، چندان با استقبال مخاطبان همراه نشد، اما همایون شجریان در تیرماه امسال با گروه «سیاوش» و به رهبری آرش گوران در سالن همایش‌های وزارت کشور روی صحنه رفت؛ کنسرت‌هایش برای چند بار متوالی تمدید و رکورد برگزاری کنسرت در ایران بعد از چهار سال شکسته شد. همایون برای مخاطبان دانشجوی خود هم یک شگفتانه داشت و آن اهدای جایگاه ویژه به این قشر به‌صورت رایگان بود؛ اقدامی که با تحسین‌های فراوانی مواجه شد.  برگ برنده سالار عقیلی در تابستان حدود سه سال پس از انتشار دو آلبوم موسیقی «در وادی عشق» و «نگار»، سالار عقیلی از آلبوم تازه‌اش در تابستان امسال رونمایی کرد. «سپردمت به جاده‌ها»، نام آلبوم این خواننده با آهنگ سازی مسعود پیروی است که در نیمه تیرماه منتشر شد؛ آلبومی باحال و هوای موسیقی پاپ و اشعاری از شاعران معاصر از جمله فروغ فرخزاد و هوشنگ ابتهاج و چند شاعر جوان. اگرچه بعضی از اشعار ترانه‌سراهای جوان آلبوم در مقایسه با دیگر اشعار این اثر کمی ضعیف‌تر است،به نظر می‌رسد سالار عقیلی در انتخاب شعرهای آلبوم تازه‌اش که ترکیبی از آثار شاعران شاخص معاصر و ترانه‌سراهای جوان است تا حدی موفق عمل کرده است. درست همان برگ برنده‌ای که در آلبوم اخیر همایون شجریان به نام «گاه فراموشی» به فراموشی سپرده شد؛ استفاده از اشعارِ ناپخته و پُراشکال آهنگ‌سازی که در حوزه شعر و شاعری تجربه‌ای نداشت.  پیروزی واقعی محسن چاوشی مردادماه امسال بود که مدیرعامل ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند از آزاد شدن 851 زندانی غیر بزهکار با رقم اهدایی 7 میلیارد و 450 میلیون تومانیِ دنبال‌کننده‌های صفحه مجازی محسن چاوشی خبر داد. علاوه بر این، علی شمس این خبر را هم داد: «هشتم مرداد و در زادروز تولد این هنرمند فرهیخته ‌مانند سال‌های گذشته، او هدیه سالروز میلاد خود را در قالب طرحی برای آزادی ۴۳ زندانی خرمشهری مطرح کرد که با این فراخوان اعلام‌شده هواداران چاوشی در مدت کوتاهی با واریز مبلغی معادل ۲۰۰ میلیون تومان به‌حساب ستاد مردمی دیه استان خوزستان، زمینه آزادی همه محبوسان معرفی‌شده را فراهم کردند تا به این مناسبت، بسیاری از مردان عائله‌مند و سرپرستان خانواده در زادگاه محسن چاوشی از بند، رهایی یابند و به آغوش گرم جامعه بازگردند.» البته پس‌ازاین رویدادهای ویژه نیز فعالیت‌های خیرخواهانه محسن چاوشی، خواننده پاپ کشورمان همچنان با همراهی هوادارانش ادامه دارد.   سروصدای «سی‌صد» با 700 هزار تومان! کنسرت نمایش «سی‌صد» با طراحی و آهنگ‌سازی برادران پورناظری، خوانندگی رضا بهرام و حضور بازیگرانی مانند جواد عزتی، رضا کیانیان، طناز طباطبایی و...، از 26 خردادماه در فضای باز کاخ سعدآباد روی صحنه رفت. محمدحسین توتونچیان، تهیه‌کننده «سی‌صد» در نشست خبری این اثر درباره قیمت بلیت‌ها گفت: «هم‌اکنون ارزان‌ترین بلیت کنسرت‌ها از ۲۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و بالاتر می‌رود اما ما بنا را بر این گذاشتیم که قیمت بلیت‌ها از ۷۰ هزار تومان آغاز شود تا اقشار مختلف مردم بتوانند از برنامه ما استفاده کنند.» این آغازِ یک جنجال بود، چرا که در واقعیت، خبری از بلیت ۷۰ هزارتومانی نبود و میانگین قیمت بلیت‌های این برنامه ۳۰۰ هزار تومان و بالاترین مبلغ بلیت هم ۶۹۵ هزار تومان تعیین‌شده بود. بعدازاین بود که بلیت بعضی از کنسرت‌ها از جمله کنسرت امید حاجیلی و اشوان در کیش از 300 تا 700 هزارتومان به فروش رسید؛ بدعتی که در دو ماه پایانی امسال رسمیت یافت و خواننده‌هایی که پس از چند ماه تعطیلی و رکود بازار موسیقی دوباره به صحنه برگشتند، قیمت بلیت کنسرت‌هایشان را تا سقف 700 تا 800 هزارتومان افزایش دادند تا هنر موسیقی کم‌کم از دسترس طبقه متوسط جامعه خارج شود.  موسیقی‌های کم‌رمق برای جام جهانی 29 آبان امسال، روز افتتاحیه جام جهانی 2022 قطر بود و تیم ملی فوتبال ایران برای این رویداد بزرگ، قطعه موسیقی ویژه نداشت و مسئولان فدراسیون فوتبال همان موسیقی‌های همیشگی مثل «بر طبل شادانه بکوب» را راهیِ قطر کردند. هرچند که در ابتدا اعلام شد محمد معتمدی، خواننده سرود تیم ملی برای جام جهانی است، اما این خواننده خبر را تکذیب کرد. بااین‌همه روز 30 آبان قطعه محمد معتمدی به نام «تا پای جان برای ایران» منتشر و در طول بازی‌های تیم ملی بارها از رسانه ملی پخش شد. رضا یزدانی هم با بودجه بخش خصوصی، قطعه «ایران صدای نفسامه» را منتشر کرد که چندان دیده نشد. علاوه بر این دو قطعه، چند اثر دیگر در قالب نماهنگ و سرود به نام‌های «لحظه صعود»، «عطر پرچم»، «به عشق ایران»، «کنارتیم» و «جام جهان‌نما» برای تیم ملی فوتبال ایران از سوی دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی ارشاد و حوزه هنری و دفتر سرود وزارت ارشاد ساخته شد که هیچ‌کدام نتوانستند اثرگذار باشند.  درگذشت 2 هنرمند شاخص موسیقی در سال 1401 چند هنرمند شاخص حوزه موسیقی را از دست دادیم. عثمان محمدپرست، یکی از این هنرمندان بود که در 29 اردیبهشت‌ماه درگذشت. او متولد 1307 در خواف بود و از دوران کودکی با ساز دوتار مأنوس شد. زنده‌یاد محمدپرست از مدرسه‌سازان پیش کسوت ایران هم بود و نشان سفیر مدرسه‌ساز را از رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور دریافت کرد. یکی دیگر از خبرهای تلخ حوزه موسیقی سال 1401 در روز 17 آذرماه منتشر شد؛ اسفندیار قره‌باغی پس از تحمل رنج بیماری سرطان در 79 سالگی در تبریز از دنیا رفت. او متولد 1322 بود. سرود مشهور «آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو» با صدای قره‌باغی جاودانه شد. این هنرمند پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همکاری‌اش را با واحد موسیقی سازمان صداوسیما آغاز کرد و آثار ماندگاری در حوزه سرودهای انقلابی و دفاع مقدس از جمله «انقلاب انسان‌ساز ما»، «فروغ جاوید» و «دلبر جبهه‌های جنگ» از خود به یادگار گذاشت.