روایت هنری استاد امیرخانی از «شکوه شاهنامه‌»

شعر و خوشنویسی از گذشته‌های دور تا امروز دو هنر جدایی‌ناپذیر از یکدیگر به شمار می‌آیند. این هنرها همواره در تلاش بوده‌اند تا فرهنگ و هنر ایرانی را به بهترین شکل ممکن به جهانیان معرفی کنند. بی‌تردید شاهنامه فردوسی و خط نستعلیق که جزو فاخرترین آثار در هنر شعر و خوشنویسی محسوب می‌شوند در کنار یکدیگر می‌توانند در معرفی هر چه‌بهتر هنر ایران‌زمین به جهانیان نقش‌آفرینی ویژه‌ای داشته باشند. تعدادی از استادان حوزه شعر و خوشنویسی با همین نگاه، طی امسال با همکاری خردسرای فردوسی و موسسه همدم در مشهد کنار هم جمع شده و جشنواره «شکوه شاهنامه» را برگزار کرده‌اند. جشنواره‌ای که توانسته نظر استادانی ازجمله استاد غلامحسین امیرخانی، استاد علی شیرازی، استاد میر حمید موسوی و حتی مسئولان وزارت ارشاد را به خود جلب کند و تعداد بی‌شماری از استادان برجسته هنر خوشنویسی نیز در بخش غیررقابتی این جشنواره به خلق آثاری همت گمارند. ابتدای هفته جاری نشست خبری جشنواره «شکوه شاهنامه» در مشهد برگزار شد و استادان خوشنویسی در این نشست درباره دلایل اهمیت این جشنواره سخنرانی کردند. همسویی خوشنویسی و ادبیات استاد غلامحسین امیرخانی، رئیس شورای عالی خوشنویسان ایران، در این نشست، ضمن اشاره به جایگاه ممتاز خراسان در هنر خوشنویسی گفت: فردوسی و اندیشه او به زمان و مکان خاصی متعلق نیست و همواره در طول تاریخ بزرگان زیادی برای زنده نگه‌داشتن نام و یاد این شاعر بلندآوازه همت گمارده‌اند. برگزاری جشنواره «شکوه شاهنامه» نیز ازجمله همین اقدامات است که می‌تواند نقش مؤثری در همسویی خوشنویسی و ادبیات ایفا کند. ما باید به شاهنامه نگاه جدی‌تری داشته باشیم زیرا این کتاب ارزشمند در طول تاریخ، درس‌های اخلاقی و خردورزانه بزرگی به ما داده است. وی افزود: روزگار ما نشان می‌دهد فعالیت تشکیلاتی هنری بسیار پراهمیت است. ما در سایه این تشکیلات می‌توانیم چهره جهانی فردوسی را به‌خوبی به مردم دنیا معرفی کنیم و فعالیت‌های خردسرای فردوسی در این مسیر قابل‌تقدیر است. استاد امیرخانی در پاسخ به این سوال که برای رسیدن به تسلط بالا در هنر خوشنویسی به‌جز تمرین مستمر به چه مؤلفه‌های دیگری نیاز داریم، گفت: ما در هر مقامی از علم و هنر باید به تمرکزی عمیق در ذهن خودمان برسیم و همه تمرکزمان با هدف کمال بخشیدن به خلق هنر باشد. اعتبار هنر، باید ما را از دل‌مشغولی‌ها جدا کند و در این صورت می‌توان به خلق اثری فاخر امیدوارتر بود. گامی محکم برای معرفی شاهنامه علی شیرازی از دیگر استادان ممتاز خوشنویسی کشور نیز در این نشست گفت: هم اکنون این‌گونه به نظر می‌رسد که برخی از بخش‌های فرهنگی و هنری ما به لحاظ موقعیت زمانی و مکانی در حالت سکون قرار دارند که باید این بخش‌ها را شناسایی کنیم و آن‌ها را از حالت انجماد بیرون بیاوریم. خردسرای فردوسی با راه‌اندازی این جشنواره که تلفیقی از هنر شعر و خط را به رخ مخاطبان می‌کشد قدم‌های محکمی در معرفی هر چه بیشتر فردوسی برداشته و این جشنواره یک فرصت استثنایی است. وی افزود: ما خوشنویسان بزرگی داریم که سعی دارند کاخ بلند فردوسی را درزمینه خوشنویسی بنا کنند. این جشنواره به دلیل قرار دادن دو هنر والامقام، یعنی شعر و خط نستعلیق که در جهان به نیکی شناخته‌شده‌اند جایگاه تبدیل‌شدن به جشنواره‌ای جهانی را دارد. قابلیت‌های شعر فردوسی در خوشنویسی رضا زدوار، نماینده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی   نیز در این مراسم ضمن ابلاغ سلام وزیر ارشاد به داوران و برگزارکنندگان گفت: از هر سویی به شاهنامه بنگریم این اثر سترگ درس هایی آموختنی دارد. شکل روایتی شاهنامه همواره در قالب خوشنویسی و شکل آرتیستی آن در کتیبه‌ها پیاده‌سازی می‌شود و این نشانگر عظمت این اثر جهانی است که از زمان سرایش تا امروز توجه بسیاری از هنرمندان در هر عرصه‌ای را به خود جلب کرده است. وی خاطرنشان کرد: اشعار شاهنامه اشعاری است که در آن می‌توان هنر خوشنویسی را به‌صورت محتوایی و خط تصویری اجرا کرد. برخی کشورها در آثار بزرگ سینمایی‌ خود، خوشنویسی‌هایی از کشورشان را در گوشه گوشه فیلم‌هایی که می‌سازند نشان می‌دهند ولی دریغ که خوشنویسی ما از این امکان بی‌بهره‌است. شاهنامه همان‌قدر به خوشنویسی نزدیک است که به مینیاتور استاد صحافی مقدم، عضو شورای عالی خوشنویسان ایران هم درباره ظرفیت‌های شاهنامه فردوسی برای نگارش آن به خط نستعلیق  در این نشست خبری گفت: فرهنگ ایرانی در همه عرصه‌های هنر از یک سرچشمه نشئت گرفته و این سرچشمه، عرفان و حکمت است. در جهان هستی همه‌چیز در حال تغییر است و هنر در هر شکل و سطحی اگر به‌روز نشود از بین می‌رود. خوشنویسی و شعر نیز از این موضوع مستثنا نیستند. وی افزود: شاهنامه همان‌قدر به خوشنویسی نزدیک است که به مینیاتور؛ اما خوشنویسی ویژگی خاصی دارد و آن این است که همواره هنر اندیشیدن و خردورزی را می‌نویسد. همچنین در خوشنویسی ایران‌زمین مانند شاهنامه روش‌ها و سبک‌های حماسی به چشم می‌خورد و این نیز از شباهت‌های خوشنویسی و شعرهای شاهنامه فردوسی بزرگ است. پیوستگی عمیق شعر و خوشنویسی دکتر قیامتی از شاهنامه پژوهان برجسته کشور و استاد زبان و ادبیات دانشگاه فردوسی نیز، که از دیگر سخنرانان این مراسم بود، درباره پیوند عمیق شعر و خوشنویسی گفت: خوشنویسی در فرهنگ و هنر ما جایگاه والایی دارد و دوشادوش هنر شعر است. این دو هنر که شناسنامه ایران‌زمین به شمار می‌آیند همواره پیوستگی خاصی باهم داشته و دارند . همیشه برای بنده حسرت بود که چرا این پیوستگی در حال رنگ باختن است. با احترام به ارزش هنری بالای شعر دیگر شاعران فارسی‌زبان باید به این نکته اشاره کرد که در جهان هیچ اثری به‌اندازه شاهنامه از خرد سخن نمی‌گوید و اگر این اثر شگرف با خوشنویسی شگرف ایرانی همراه شود این دو هنر در کنار یکدیگر می‌توانند به نیکی شاهنامه و فردوسی را به جهانیان معرفی کنند. البته نکته مهم این جاست که متولیان فرهنگی نیز باید از این فرصت برای پیوند بیشتر این دو هنر نهایت بهره‌برداری را کنند و همراه هنرمندان باشند.