روزنامه اعتماد
1402/03/18
رونق فعاليت‌هاي توليدي در دوران نوسانات قيمتي
گروه اقتصاديمركز پژوهش‌هاي اتاق ايران، گزارش تازه‌اي از شاخص موسوم به مديران خريد اقتصاد و بخش صنعت را بر اساس نظرسنجي از فعالان و بنگاه‌هاي اقتصادي منتشر كرده كه نشان مي‌دهد بعد از ركود شديد ماه گذشته كه بيشترين مقدار ۴۴ ماهه اخير بوده، فعاليت‌ها در اكثر شركت‌ها بعد از تعطيلي طولاني‌مدت فروردين بار ديگر به روال قبل برگشته است.
شاخص مديران خريد كل اقتصاد چيست؟
در طرح شاخص مديران خريد (شامخ)، از پاسخ‌دهندگان خواسته مي‌شود به ۱۲پرسش پاسخ دهند. مقدار توليد محصولات، ميزان سفارشات جديد، سرعت انجام و تحويل سفارش، موجودي مواد اوليه، ميزان استخدام و به كارگيري نيروي انساني، قيمت خريد مواد اوليه، موجودي محصول نهايي در انبار، ميزان صادرات كالا، قيمت محصولات توليد شده، مصرف حامل‌هاي انرژي، ميزان فروش محصولات و همچنين انتظارات توليد در ماه آينده محورهاي سوالات ۱۲گانه است.
هر سوال در اين نظرسنجي جواب سه گزينه‌اي بسيار ساده‌اي دارد: نسبت به ماه قبل «بهتر شده است» يعني عدد ۱۰۰؛ نسبت به ماه قبل «تغيير نكرده است» عدد ۵۰؛ نسبت به ماه قبل «كاهش يافته است» عدد صفر. بنابراين، شامخ بالاي ۵۰ يا زير آن مي‌گويد كه به‌طور متوسط اوضاع بهتر يا بدتر شده است، اما اينكه چقدر بهتر يا بدتر شده را نمي‌توان فهميد. به عبارت ديگر، عدد شامخ «ميزان بهبود» را نشان نمي‌دهد و فقط و فقط روند بهبود يا تضعيف را نشان مي‌دهد.
چالش‌هاي فعالان اقتصادي در ماه دوم سال
نخستين چالشي كه فعالان اقتصادي به آن اشاره كرده‌اند، بي‌ثباتي شديد در بازار ارز، عدم تخصيص ارز توسط بانك مركزي و عدم تبديل حواله ريالي به ارزي توسط بانك مركزي است كه به گفته آنها، اكثر صنايع را در تامين مواد اوليه مورد نياز دچار مشكل كرده و بسياري مواد مورد نياز خود را با ارز آزاد تهيه كرده‌اند كه منجر به افزايش هزينه توليد شده است. علاوه بر اين پول بلوكه شده جهت دريافت ارزي كه تخصيص داده نشده، بسياري از توليدكنندگان را متضرر كرده است. طي ماه‌هاي اخير بسياري از شركت‌ها با كمبود نيروي كار ماهر روبه‌رو شده‌اند و به دليل عدم تمايل به كار نيروي متخصص، ناچار به جايگزين كردن نيروي كار جديد و مبتدي با نيروهاي آموزش‌ديده و ماهر هستند. به گفته فعالان كسب و كارها، آغاز قطعي‌هاي برق در شروع فصل گرما و كاهش سهميه استفاده از برق، شركت‌هاي توليدي را با معضل مجدد تعطيلي خطوط توليد روبه‌رو كرده است. اين موضوع در صنايع شيميايي، كاني غيرفلزي و... بيشتر ديده شده است. در بخش صنايع فلزي، شركت‌ها با كمبود تجهيزات و مواد اوليه به دليل قيمت‌هاي بسيار بالا روبه‌رو هستند و برخي شركت‌هاي اين بخش كه طرف قرارداد با وزارت نيرو هستند با مشكل عدم پرداخت مطالبات ريالي توسط توانير روبه‌رو هستند.
فعالان كسب و كار مي‌گويند بسياري از شركت‌ها همچنان با معضل افزايش شديد قيمت مواد اوليه و ركود در بازار روبه‌رو هستند و در صنايع نفت، گاز و پالايشگاهي، صنايع نساجي به دليل تغيير دايمي قوانين و مقررات و قيمت‌ها، محاسبات و برنامه‌ريزي شركت‌ها به شدت غيرقابل پيش‌بيني شده است.
بازگشت فعاليت‌هاي توليدي به روال ارديبهشت
در ارديبهشت‌ماه طبق روال هر سال بعد از تعطيلات، اكثر زيرشاخص‌ها با شدت بيشتري افزايش مي‌يابند، اما از آنجا كه در فروردين‌ماه شركت‌ها به دليل نااطميناني قيمتي و عدم تخصيص ارز مورد نياز براي تامين مواد اوليه با تعطيلي طولاني‌تري در مقايسه با سال‌هاي قبل روبه‌رو بودند، با ازسرگيري فعاليت‌ها در اكثر شركت‌ها در ارديبهشت شاخص با شدت بيشتري در مقايسه با سال‌هاي قبل افزايش داشته است. با اين حال شركت‌ها همچنان با مشكلات عدم تخصيص ارز، تغيير دايمي قوانين و مقررات و نوسانات و افزايش شديد قيمت‌ها روبه‌رو هستند. بررسي مولفه‌هاي شاخص مديران خريد (PMI) كه مركز پژوهش‌هاي اتاق ايران آن را با عنوان شامخ منتشر مي‌كند، حاكي از اين است كه در ارديبهشت‌ماه، با ثبت رقم 57.30 براي شامخ كل، همه مولفه‌هاي اصلي شامخ بالاتر از ۵۰ ثبت شده‌اند و مطابق انتظارات ماه گذشته در اين ماه شاخص افزايش داشته است؛ به خصوص كه امسال به دليل تعطيلات طولاني‌تري كه شركت‌ها در مقايسه با سال‌هاي قبل داشتند، افزايش شاخص با شدت بيشتري همراه بوده است. شاخص ميزان فعاليت‌هاي كسب‌وكار در ارديبهشت‌ماه (۶۰.۹۶) مطابق روال ارديبهشت هر سال افزايش داشته و از آنجا كه شاخص در ماه گذشته افت شديدي را ثبت كرده بود، در اين ماه با شروع مجدد فعاليت در اكثر شركت‌ها بيشترين مقدار ۴۴ دوره خود را (غير از يك دوره) ثبت كرده است. فعاليت‌ها در هر سه بخش با افزايش شاخص همراه بوده و بخش صنعت بيشترين افزايش را در مقايسه با ساير بخش‌ها ثبت كرده است. شاخص ميزان سفارشات جديد مشتريان در ارديبهشت‌ماه (۵۷.۱۵) طي ۴۴ ماه اخير دومين بيشترين مقدار خود را از شهريور ۱۴۰۰ داشته است. شاخص موجودي مواد اوليه يا لوازم خريداري شده (۵۸.۰۸) بيشترين مقدار خود طي ۴۴ دوره را ثبت كرده است. شركت‌ها كه طي ماه‌هاي اخير به علت عدم تخصيص ارز و نوسانات قيمتي به شدت در تامين مواد اوليه با مشكل روبه‌رو بوده‌اند در اين ماه اكثرا ارز مورد نياز خود را از طريق بازار آزاد تامين كرده‌اند. شاخص موجودي محصول نهايي در انبار (۴۹.۳۰) به بيشترين مقدار ۵ ماه اخير رسيده است. اين شاخص فقط در بخش صنعت افزايش داشته و در بخش كشاورزي و خدمات و ساختمان با كاهش بيشتري همراه بوده است. شاخص ميزان صادرات كالا و خدمات در ارديبهشت (۵۱.۸۶) بعد از افت شديدي كه در فروردين‌ماه داشت با آغاز به كار شركت‌ها دومين و بيشترين مقدار خود را ثبت كرده است. اين شاخص در هر سه رشته فعاليت بالاي ۵۰ ثبت شده است.
اثر نابساماني نرخ ارز در بخش صنعت
طبق روال دوره‌اي در ارديبهشت‌ماه همه رشته فعاليت‌هاي بخش صنعت با افزايش شاخص روبه‌رو بوده‌اند. اما در اين دوره بنا بر نظر فعالان اقتصادي، تعطيلي گسترده بخش صنعت در فروردين‌ماه ناشي از نابساماني قيمتي بازار ارز و همچنين عدم تخصيص ارز مورد نياز مواد اوليه شركت‌ها از سوي بانك مركزي بوده است. با بازگشايي مجدد شركت‌ها، افزايش شاخص با شدت بيشتري در مقايسه با ارديبهشت سال‌هاي قبل روبه‌رو بوده است و اكثر زير شاخص‌هاي اصلي بيشترين مقدار خود را ثبت كرده‌اند. اما همچنان به علت جهش قيمتي و تغييرات دايمي قوانين و مقررات، توليدكنندگان با ريسك اقتصادي بالا به فعاليت ادامه مي‌دهند و چشم‌انداز و برنامه‌ريزي در افق كوتاه‌مدت نيز وجود ندارد. شاخص قيمت خريد مواد اوليه يا لوازم خريداري شده (۸۳.۶۷) همچنان به شدت افزايشي است هر چند شدت افزايش در مقايسه با ماه قبل اندكي كمتر است.
شاخص ميزان فروش كالاها و خدمات (۶۴.۰۹) كه در فروردين يكي از كمترين مقادير خود را ثبت كرده بود در ارديبهشت‌ماه با ازسرگيري فعاليت‌ها و سفارشات بيشترين مقدار سري ۴۴ دوره را به ثبت رساند.
شاخص انتظارات در ارتباط با ميزان فعاليت اقتصادي در ماه آينده (۶۵.۱۷) نشان مي‌دهد كه شيب انتظارات خوش‌بينانه براي ماه آينده در مقايسه با فروردين‌ماه كمتر شده است. در ارديبهشت‌ماه مطابق انتظارات ماه گذشته فعاليت كسب‌وكارها افزايش داشته و همان‌طور كه پيش‌بيني شده بود به دليل تعطيلي طولاني‌تر در فروردين‌ماه، ميزان افزايش شامخ در ارديبهشت با شدت بيشتري همراه بوده است.
سایر اخبار این روزنامه
اينترنت به مثابه اسلحه
همكاري عليه دشمن مشترك
ورود دولت به قيمت‌گذاري املاك مسكوني
واكنش مثبت دلار به اخبار گشايش‌ها
اگر از تجربيات تلخ «ديپلماسي التماسي» عبرت گرفته نشود ملت ناچار به تكرار آن خواهد بود
قطار اعتراض مهمانداران
پاس گل سازمان هواپيمايي به دلالان
رونق فعاليت‌هاي توليدي در دوران نوسانات قيمتي
اسلحه، اينترنت و تحريف يك حق عمومي
در انتظار آزادسازي منابع ارزي
زمان طلايي براي شكستن سكوت
فوت كوزه‌گري ظریف براي ديپلمات‌ها
نقش معادن در بحران زيست محيطي ديار مارليك-2
شهادت برای تاریخ
به ظریف گفتم حسادت یک مشکل ریشه‌ای در میان مسوولان ما است
