روزنامه جهان صنعت
1396/04/31
پیامدهای بحران دیپلماتیک ایران و کویت
دکتر صلاح‌الدین هرسنی*- کویت در شرایطی که روابط ایران با دیگر اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس همچون عربستان، بحرین و امارات تنش‌آلود و دچار اصطکاک است، روابط سیاسی نسبتا مناسب خود با ایران را حفظ کرده و در تلاش بود برای بهبود روابط ایران با این کشورها، میانجیگری کند. مهم‌ترین و بارزترین تلاش سازنده کویت در دیپلماسی سفر شیخ صباح خالد الصباح، وزیر امور خارجه کویت در 25 ژانویه به تهران بود که پیام شورای همکاری خلیج‌فارس را تقدیم دستگاه دیپلماسی ایران کرد.حال با توجه به مناسبات دیپلماتیک و سازنده دو کشور که کمتر به نظر می‌رسید دستخوش بحران و تنش شود، این کشور امیرنشین دستور داد که دفترهای نظامی و فرهنگی ایران تعطیل شود و از ۱۵ دیپلمات ایران خواسته کویت را ترک کنند. آن‌گونه که مقامات کویت اعلام کرده‌اند این تصمیم در ارتباط با پرونده گروهک عبدلی گرفته شده است؛ پرونده‌ای که کویت در آن ایران را به ارتباط با عناصر این گروهک متهم می‌کند.
بدون تردید این تصمیم کویت با توجه به شرایط خاص و حساس منطقه شروع فاز جدیدی از تنش و افزایش بحران در جغرافیای پرالتهاب منطقه است. در این ارتباط، بروز و ظهور مجموعه‌ای از شواهد بیانگر آن است که تنش در روابط ایران و کویت بی‌ارتباط با بحران قطر نیست و می‌توان آن را در راستای پیامدهای اجتناب‌ناپذیر آن بحران ارزیابی کرد.
به این ترتیب به نظر می‌رسد راهبرد‌های مخرب عربستان و همچنین سیاست‌های فشار و اغوای مقامات این کشور عاملی کلیدی برای بروز این بحران است. این شرایط با توجه به رویکرد‌های ضدایرانی مقامات سعودی به معنای آن است که تلاش عربستان برای اقناع کویت در فاصله‌گیری از ایران موثر بوده و جواب داده است. آن‌گونه که مقامات عربستان بارها و به کرات اعلام کرده‌اند، ایران عامل اصلی بی‌ثباتی در منطقه است و تحت نفوذ بدخیم خود موجب اختلال در نظم ژئوپلیتیک منطقه شده است. برای نمونه همسویی ایران و قطر در حمایت از اخوان‌المسلمین سبب جایگاه‌یابی و تعیین‌کنندگی نقش ایران در منطقه شده است.
بنابراین تداوم مناسبات ایران با کویت یا حتی عمان موجب خواهد شد که به نقش‌یابی خود در آینده مناسبات منطقه امیدوار باشد. پس لازم است برای ناکامی و عقیم ساختن ایران در استفاده از مطلوبیت ناشی از روابط دیپلماتیک با کویت یا عمان جلوگیری شود و اقدام موثر به عمل آید.
این اقدام عربستان را باید انعکاس تمایل محور‌های سعودی جهت کسب حداکثری منافع ژئوپلیتیکی در راستای تولید بحران دانست. با توجه به صف‌آرایی جدید ژئوپلیتیکی محافل عرب با محوریت سعودی به نظر می‌رسد عمان که همواره نقش و رویکرد سازنده‌ای در روابط ایران و بریتانیا و همچنین پرونده هسته‌ای داشته است، گزینه بعدی نظم واگرایی عربستان باشد.
محققا این بحران پیامد‌هایی را به همراه دارد که بیش از همه متوجه ایران است. به این معنی که در سایه تقاعد کویت در قبال فشار عربستان، ایران مهم‌ترین محلل و میانجی خود یعنی کویت را در حل بحران‌های دیپلماتیک با کشورهای منطقه از دست می‌دهد.
این وضعیت به معنای تنها شدن و انزوای ایران در منطقه خواهد بود. از طرف دیگر، نظم واگرایی موردنظر عربستان موجب تحریک امارات در ماجرا‌های جزایر سه‌گانه در قبال ایران نیز خواهد شد که مسلما فاز دیگری از بحران را در قبال ایران باز خواهد کرد. در سطح دیگر نظر به آنکه برقراری روابط دیپلماتیک عمان و کویت زمینه‌ساز بهبود روابط ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس است، هرگونه امید به تنش‌زدایی ایران با عربستان کاهش می‌یابد.
اما مهم‌ترین پیامد این بحران، واگرایی فزاینده در منطقه‌گرایی موردنظر ایران با کشورهای شورای همکاری خلیج خواهد بود. ضرورت منطقه‌گرایی در واقع همان توجه به حلقه‌های اول پیرامونی ایران است که نیازمند بازسازی در شرایط نوین منطقه‌ای و جهانی است.
در این شرایط حفظ خطوط منطقه‌گرایی به‌عنوان یکی از شاخه‌های چندجانبه‌گرایی در سیاست خارجی ایران آن هم تحت ماجراجویی‌های هدفمند عربستان و با فاصله‌گیری کویت از ایران، با چالش فراوان مواجه خواهد شد.
تنها گزینه پیش روی ایران خویشتنداری و اجتناب از هرگونه اقدام متقابل است.
* مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
سایر اخبار این روزنامه
طبیب تورم می‌رود
انتخاب وزیر کشور نتیجه یک معامله بود؛ این اتفاق نباید تکرار شود
واکنش کشورها به کارشکنی های آمریکا
مقابله تیم حقوقی ترامپ با دادستان ویژه پرونده ارتباط با روسیه؛
شرکت ملی مس به بالاترین میزان تولید خود رسید؛
بررسی انتقال دارایی‌های بانکی به سمت بازار مسکن؛
فرماندار شهرستان ری خبرداد؛
رییس اداره میراث فرهنگی شهرستان مرودشت:
بوق زدن با ماشین امیر قطر!
بررسی عملکرد زنگنه در دولت یازدهم؛
در گفت‌وگو با رییس اتحادیه لوازم خانگی مطرح شد؛
بررسی «جهان صنعت» از وضعیت اسفناک کودکان مطلقه
استقبال چشمگیر استارت آپ ها از بیست‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی الکامپ تهران؛
لزوم تغییر سیاست‌های اقتصادی
ضمانت اجرای بیمههای جبران خسارات هوایی
جدال بانک مرکزی و سازمان بورس بر سر بانک‌ها
سرمایه‌گذاران آماده ورود به صنعت گردشگری ایران
لزوم تغییر سیاست‌های اقتصادی
رای مردم در سهمیه بندی دولت دوازدهم
پیامدهای بحران دیپلماتیک ایران و کویت
پیامدهای بحران دیپلماتیک ایران و کویت
پیامدهای بحران دیپلماتیک ایران و کویت
