فردین آقا بزرگی
کارشناس اقتصادی

یکی از دلایل ادامه این وضعیت هنوز هم واکنش بازار به شهادت هنیه در ایران است و بخشی دیگر هم به دلیل خنثی شدن خوش‌بینی‌ها درباره وعده‌‌های دولت چهاردهم و تیم شورای راهبری رییس جمهوری است و دیروز مشخصا ریزش شاخص، واکنشی به استعفای آقای ظریف بود که بازار را مایوس کرد. تحت تاثیر دو عامل اساسی مسائل داخلی و مسائل برون مرزی شاهد این واکنش‌های بازار سرمایه هستیم. بنا به گفته تمام مسئولان چه زمانی که بر مسند کار بودند و چه زمانی که از پست و مقام خود کنار گرفتند و براساس دیدگاه‌های کارشناسی بخش کوچکی از مسائل بازار سرمایه به موضوع تحریم،FATF، حماس، 7 اکتبر اسراییل و ... مرتبط است. موضوع اثرگذار در بازار سرمایه این است که ساختار حکمرانی اقتصادی از جمله اقتصاد دستوری، افزایش نرخ بهره بدون در نظر گرفتن منافع و شرایط فعالان اقتصادی، تعیین دستوری نرخ خوراک، انتخاب مدیرانی که وابستگی کامل به دولت دارند برای ارکان بورس، باید اصلاح شود. این تصمیمات است که باعث ایجاد یاس در بازار سرمایه شده است. تا زمانی که این موضوعات اصلاح و برطرف نشوند، با سخنرانی‌های مدیران و با توییت‌های آقای ظریف مشکلات بورس حل نخواهد شد و این موضوعات اثر موقت در بازار دارند. تا زمانی که هزینه‌های دولت رو به افزایش است مشکلی از مشکلات بازارها از جمله بازار سرمایه حل نخواهد شد. مدیریت بیش از 75 درصد سهام در بازار سرمایه بر عهده دولت و شبه دولتی‌ها است و در این شرایط نمی‌توان مشکلی را حل کرد و مشکلات اساسی بورس در همین موضوعات است. این مشکلات نشات گرفته از ساختار اقتصادی با تغییر مدیران حل نمی‌شود. حالا پس از یک ماه از انتخابات برای همه روشن شد که این جابه‌جایی‌ها قادر به تحولات و دگرگونی‌های بنیادی که همه به دنبال آن بودند، نیست و این توان را ندارد. مشکل ما جایی دیگر است و سیاست خارجه کشور جایی دیگر تعیین می‌شود. این کابینه‌ دولت چهاردهم که از آن رونمایی شد؛ رونمایی بود از قابلیت‌ها و قدرت رییس جمهور مبنی بر اینکه، هر چند آقای پزشکیان رییس جمهور کشور است اما همچنان جای دیگر است که تعیین می‌کند چینش کابینه دولت چهاردهم چگونه باشد. در حال حاضر در بازه زمانی کوتاه شاهد حرکات سینوسی رو به منفی بازار سرمایه هستیم که ناشی از اتفاقات اخیر، گفتارها و تنش‌های منطقه‌ای است. روز انتخاب آقای پزشکیان شاخص 4 درصد رشد کرد اما به مرور وقتی مشخص شد قرار نیست اتفاق جدیدی رخ دهد شاخص نزولی شد اما این منزله ادامه این شرایط نیست. به یاد داریم که سال 99 در افزایش چشمگیر شاخص، سود شرکت‌ها رو به کاهش بود و از لحاظ بنیادی سرمایه‌گذاری در بورس توجیه منطقی نداشت. می‌خواهم بگویم وقتی سالهای گذشته را مرور می‌کنیم می‌بینیم که بورس در حال حرکت بوده و اعتقاد دارم قطعا شاخص بورس تا 3.5 میلیون هم حرکت خواهد کرد. سال 96 شاخص کل بورس حدود 70 هزار واحد بود و امروز پس از گذشت کمتر از 7 سال به 2 میلیون واحد رسیده و همه از این دو میلیون واحد بسیار گله‌مند هستند اما در این مدت رشد حدود 29 برابر بوده‌است و هیچ دارایی‌، سرمایه یا بازاری به این میزان رشد نکرده است که اگر شاخص 2.5 میلیون را در نظر بگیریم این عدد رشد به 33 برابر می‌رسد. این میزان رشد در بازه زمانی 30 ساله به 4600 برابر بوده است و دومین بازار موازی که سکه باشد در این مدت 2100 برابر رشد داشت. بنابراین این رشد ادامه خواهد داشت. یکی از دلایل ادامه این وضعیت هنوز هم واکنش بازار به شهادت هنیه در ایران است و بخشی دیگر هم به دلیل خنثی شدن خوش‌بینی‌ها درباره وعده‌‌های دولت چهاردهم و تیم شورای راهبری رییس جمهوری است و دیروز مشخصا ریزش شاخص واکنش به استعفای آقای ظریف بود که بازار را مایوس کرد. در این شرایط بارها اخباری برای محدود شدن دامنه نوسان اعلام می‌شود که این خود نمونه بارز دستکاری بازار است و در حالیکه پس از ریزش بورس تمام دنیا همه جبران شدند اما در ایران وقتی مقام ناظر درباره دامنه یک درصد حرف می‌زند یعنی وضعیت فوق العاده است و این وضعیت فوق‌العاده را تاکید می‌کند و صف فروش تشکیل می‌شود.