خراسان رضوی؛ بیش از یک دهه بدون نقشه راه

 مسعود حمیدی- «استان‌ها باید نقشه راه داشته باشند تا میزان پیشرفت آن‌ها قابل ارزیابی باشد» این جمله بسیار مهم و حائز اهمیت رئیس‌جمهور در جمع استانداران کل کشور در مراسم تودیع و معارفه وزیر کشور بود. نقشه راه استان‌ها باید مبتنی بر اسناد بالادستی و مهم‌ترین سند بالادستی کشور، سند آمایش سرزمینی باشد. مطالعات مربوط به سند آمایش سرزمینی استان خراسان رضوی مربوط به سال 1393 است و افق مدنظر این سند سال 1404 است که البته مطالعات آمایشی آن از سال 87 شروع‌شده بود. بعد از تهیه سند آمایش استان بنا بود سند آمایش کشور تهیه و تدوین شود اما بعد از کش‌وقوس‌های فراوان در سال 1399 سند آمایش کشور تصویب شد. این که مطالعات سند آمایش استان مربوط به یک دهه قبل بوده و سند آمایش کشور مربوط به سال 1399 و در طول یک دهه گذشته تحولات اقلیمی و جمعیتی قابل‌ تأملی در استان رخ‌داده است یک مسئله جدی است. از سوی دیگر سند آمایش سرزمینی کشور در افق 1424 تهیه و تدوین‌شده و سند آمایش سرزمینی استان در افق 1404 و این یعنی نیاز به دوباره‌کار و به‌روز کردن تمام داده و اطلاعات و مطالعات آمایشی استان بر اساس سند بالادستی یعنی سند آمایش سرزمینی کشور. بنا بر گفته معاون عمرانی استانداری خراسان رضوی در اردیبهشت‌ امسال هنوز سند آمایش سرزمینی استان نهایی نشده و اصلاحات آن هنوز ادامه‌دار است. این گزاره بدان معنی است که استان خراسان رضوی ‌مانند اکثر استان‌های کشور فاقد سند آمایش سرزمینی مدون و مصوب است و این گزاره چیزی جز این نیست که استان خراسان رضوی دریکی دو دهه اخیر بدون سند و به صراحت باید گفت بدون نقشه راه در حال‌توسعه است. یعنی مدیران استان و یا مدیران دولتی در سطح کشور در نهادهای مرتبط خود در خراسان رضوی در نهایت بر اساس برنامه‌های 5 ساله توسعه برنامه‌های خود در استان را تهیه و تدوین کرده‌اند که همین سند برنامه توسعه هم کمتر از 20 درصد محقق شده است. اگرچه نمی‌توان این گفتار را بدان معنی تفسیر کرد که مدیران استانی عملکرد بدی داشته یا خلاف عمل کرده‌اند بلکه بدان معنی است که هر مدیری در استان خراسان رضوی مشغول به کارشده از دید خود و مدیر بالادستی در اجرای برنامه‌ها گام برداشته و هیچ نقشه راه مدون و مصوبی برای توسعه وجود نداشته است که خروجی آن را می‌توان در وضعیت آب و اقلیم استان از یک‌سو و وضعیت زیرساخت‌های اساسی مانند جاده، آزادراه و بزرگراه و ترافیک ورودی‌های استان چه جاده‌ای و چه ریلی و حتی هوایی ملاحظه کرد. بنابراین اگر رئیس‌جمهور می‌خواهد استان‌ها بر اساس نقشه راه متحول شوند باید در وهله نخست اسناد آمایش سرزمینی را با اولویت تهیه و تدوین کرد. سپس بر اساس آن عملکرد استان‌ها و مدیران مورد ارزیابی قرار گیرد که البته در این راه هیچ ناظری بهتر از مردم و ساکنان آن خطه نیست و هیچ واسطه‌ای برای اطلاع‌رسانی به این مردم جز رسانه آزاد و دارای دسترسی به اطلاعات مربوط به عملکردها وجود ندارد. البته در این سال‌ها نقش واسطه‌ای و مطالبه گری رسانه‌ها تا حد زیادی به محاق رفته که باید بازیابی شود تا آن چه مدنظر رئیس‌جمهور کشور است در زمینه توسعه همگانی و بر اساس عدالت در همه سرزمین جمهوری اسلامی ایران محقق شود.