روزنامه جوان
1403/08/05
فرصت توسعه روابط تجاری با آفریقا همیشگی نیست
جوان آنلاین: در سه دهه اخیر و در دولت‌های مختلف، توسعه روابط با قاره آفریقا یکی از اهداف اعلام شده است، از دولت هاشمی این موضوع آغاز شد و در دولت قبل به اوج خود رسیده بود، اما در سال پایانی دولت سیزدهم با به کارگیری امکانات و توجه ویژه رئیس‌جمهور شهید، با وجود افزایش واردات با شیبی ملایم و با وجود دو سال پی در پی در رشد صادرات و دو برابر شدن آن نسبت به دولت دوازدهم، در سال ۱۴۰۲ میزان صادرات مستقیم کشور از حدود یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار سال ۱۴۰۱ به حدود ۷۰۰ میلیون دلار رسید که همان روند در شش ماهه نخست امسال با وجود تغییر دولت تکرار شد و صادرات کشور بدون تغییر نسبت به نیمه نخست سال قبل ماند، در صورتی که صادرات ۵ و ۱۰میلیارد دلاری هدف گذاری کوتاه مدت کشور اعلام شده است و رئیس‌جمهور پزشکیان نیز بر توسعه روابط تجاری با کشور‌ها به ویژه همسایگان، آسیا، آفریقا و امریکای لاتین تأکید دارد. اما تجارت با آفریقا که ۵۴ کشور را در خود جای داده است و به واسطه بازار بزرگ، معادن با ارزش، نیاز به سرمایه گذاری در صنعت، امور زیربنایی، سوخت، خدمات فنی و مهندسی، مواد غذایی و کشاورزی، قاره فرصت‌ها نام گرفته است، بسیاری از کشور‌ها را در قرون مختلف به این قاره با خوی استعماری و چپاول منابع کشانده است مانند فرانسه، انگلستان و ایتالیا که برخی در سال‌های اخیر به دنبال تقویت مناسبات تجاری با کشور‌های این قاره و سرعت بخشیدن به روابط اقتصادی و تجاری با آن هستند. کشور‌هایی نظیر چین، امریکا، ترکیه، امارات وهند شروع پرشتاب را برای حضور در این قاره داشته‌اند و خدمات ویژه‌ای نیز به فعالان اقتصادی خود برای حضور و مشارکت در آفریقا می‌دهند؛ خدماتی از قبیل حمل و نقل مستمر با سوبسید، وام‌های کم بهره، برگزاری نمایشگاه‌های متعدد و انجام مطالعات تجاری که جمیع اقدامات باعث شده است کشور‌های همسایه ما (امارات و ترکیه) درمجموع تجارت ۵۰ میلیارد دلاری با آفریقایی‌ها داشته باشند در صورتی که این میزان تا چند سال گذشته به کمتر از ۵ میلیارد دلار هم نمی‌رسید. قاره آفریقا که دومین قاره بزرگ جهان است با دارا بودن معادن بزرگ طلا، الماس، مس و آلومینیوم خاک حاصلخیز، سالانه بیش از هزار و ۲۰۰ میلیارد دلار تجارت دارد که بیش از نیمی از آن واردات و کمی کمتر از آن هم صادرات دارد و کشور‌ها برای به دست آوردن سهم بیشتری از این کیک تلاش می‌کنند. آن‌ها از مواد خام این قاره در معادن تولید ثروت می‌کنند و از نیروی انسانی تحصیلکرده، فعال و جوان هم در پروژه‌های زیر ساختی بهره می‌گیرند، اما با وجود توان بالای تأمین نیاز‌های تجاری کشورمان در بازار آفریقا، متخصصان، توان راه اندازی یا اورهال پالایشگاه‌ها و پتروشیمی، استخراج معادن و فرآوری و کشاورزی مدرن و اراده حاکمیت به معنی عام و رؤسای جمهور به عنوان بالاترین مقام اجرایی، به جز سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ که شاهد جهش در این امر بودیم، حضورمان در آفریقا بسیار ناچیز است؟ قبل از پاسخ به این پرسش اشاره‌ای به تجارت شش ماه ایران با آفریقا خواهم داشت.عمده‌ترین کالا‌های صادراتی ایران به آفریقا
در نیمه نخست امسال عمده‌ترین کالای صادراتی کشورمان محصولات فولادی، اوره و قیر بوده است، از میان ۵۴ کشور آفریقایی، ۳۳ کشور خریدار کالای ایرانی بودند که کشور غنا، مهم‌ترین مقصدصادراتی در نیمه نخست امسال بود که بیش از ۹۷ درصد کالای صادر شده به این کشور محصولات فولادی و شمش آهن را شامل می‌شد. صادرات شش ماهه ایران به قاره آفریقا ۸۹۰ هزار و ۷۵۳ تن کالا به ارزش ۳۲۴ میلیون و ۳۵۶ هزار و ۵۲۷ دلار بود و واردات از این قاره، در این مدت نیز ۳۱ هزار و ۵۰۶ تن به ارزش ۴۹ میلیون و ۷۳۸ هزار و ۱۴۴ دلار بوده است.
بیشترین محصول صادراتی محصولات فولادی و آهن با ۳۴۵ هزار و ۸۹۷ تن به ارزش ۱۶۳ میلیون و ۸۲۸ هزار و ۷۲۸ دلار، کود اوره با ۲۵۴ هزار و ۳۵۰ تن به ارزش ۷۱ میلیون و ۱۱۷ هزار و ۱۷۷ دلار، قیر و مخلوط‌های قیری با ۱۱۴ هزار و ۷۵۹ تن به ارزش ۳۸ میلیون و ۳۹۳ هزار و ۱۶۵ دلار، مواد غذایی، محصولات دامی، لبنی، شیلاتی و کشاورزی با ۳۴ هزار و ۴۹۷ تن و به ارزش ۲۱ میلیون و ۶۴۱ هزار و ۵۴ دلار و گچ و سیمان با ۱۰۷ هزار تن به ارزش ۳ میلیون و ۲۰۸ هزار و ۷۶۴ دلار بوده است.
شرکای تجاری ایران در قاره آفریقا
در نیمه نخست امسال، ۳۳ کشور مقصد صادرات کالا‌های ایرانی به آفریقا و ۱۵ کشور نیز فروشنده کالا به ایران بوده‌اند.
غنا با خرید ۱۳۳ میلیون و ۱۷۸ هزار و دو دلار، آفریقای جنوبی با ۵۲ میلیون و ۸۱۴ هزار و ۴۰۱ دلار، تانزانیا با ۳۵ میلیون و ۴۰هزار و ۲۳۱ دلار، کنیا با ۲۲ میلیون و ۵۲۷ هزار و ۴۸ دلار، سومالی با ۲۲میلیون و ۳۱۳ هزار و ۲۹۵ دلار، موزامبیک با ۱۷ میلیون و ۹۲۹ هزار و ۲۱۲ دلار، مصر با ۱۳ میلیون و ۵۳۴ هزار و ۱۶۴ دلار، جیبوتی با ۱۰ میلیون و هزار و ۵۸۲ دلار، سودان با ۵ میلیون و ۱۹۴ هزار و ۲۶۴ دلار و لیبی با ۴ میلیون و ۸۸۲ هزار و ۳۸۵ دلار ۱۰ مقصد نخست بوده‌اند و بعد از آن کشور‌های ساحل عاج، نیجریه، ماداگاسکار، موریتانی، کنگو، موریس، اوگاندا، الجزایر، تونس، سنگال، گابن، اتیوپی، توگو، مراکش، سیشل، رواندا، زامبیا، مالی، آنگولا، کامرون، گینه، کومور و گامبیا مقاصد صادراتی کالا‌های ایرانی در شش ماهه نخست امسال بوده‌اند.
مهم‌ترین کشور‌های آفریقایی فروشنده کالا به ایران
آفریقای جنوبی با فروش ۱۰ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۴۱۰ دلار، غنا با ۱۰ میلیون و ۳۵۶ هزار و ۱۹۸ دلار، سیشل با ۹ میلیون و ۷۴۶ هزار و ۸۹۳ دلار، کنیا با ۵ میلیون و ۹۲۴ هزار و ۳۹۳ دلار، اتیوپی با ۴ میلیون و ۵۲۹ هزار و ۳۵۲ دلار، زیمبابوه با ۲ میلیون و ۷۳۱ هزار و ۶۰۸ دلار و اوگاندا با ۲ میلیون و ۱۲۰ هزار و ۲۵۱ دلار هفت کشور نخست طرف معامله با ایران در قاره آفریقا در نیمه نخست امسال بوده‌اند و بعد از این هفت کشور مصر، کنگو، تانزانیا، موریس، سودان، رواندا، سوازیلند و مراکش قرار گرفته‌اند.
عمده واردات ایران از آفریقا
بیشتر واردات ایران از آفریقا در دسته محصولات غذایی، کشاورزی و شیلاتی با ۱۲ هزار و ۷۵۴ تن به ارزش ۳۵ میلیون و ۳۴۹ هزار و ۸۰ دلار بود که شامل ۱۶ میلیون و ۳۳ هزار و ۸۲۶دلار محصولات شیلاتی، ۴ میلیون و ۷۹۸ هزاردلار چای سیاه، ۳ میلیون و ۸۰۹ هزار دلار قهوه، ۳ میلیون و ۱۴۳ هزار دلار انواع توتون و تنباکو، ۲ میلیون و ۸۷۴ هزار دلار حبوبات، یک میلیون و ۳۱۷ هزار دلار، گوشت قرمز و ۳۴۹ هزار دلار کنجد بود. بعد از محصولات غذایی سنگ منگنز با ۱۶ هزار و ۸۶۷ تن به ارزش ۳ میلیون و ۵۵۱ هزار دلار قرار دارد و مواد صنعتی، ماشین‌آلات معدنی، روغن‌های صنعتی، مواد معدنی و مواد شیمیایی هم سایر کالا‌های وارداتی از آفریقا در این مدت بوده است.
دولت چهاردهم آفریقا را دریابد
به دلیل استعمار و زمینه منفی ذهنی مردم آفریقا از کشور‌های استعمارگر در قرون گذشته و تاریخ همراه با احترام ایرانیان در آفریقا، نگاهی مثبت نسبت به تجار، صنعتگران و سرمایه گذاران ایرانی در بین مردم کشور‌های مختلف آفریقایی وجود دارد. کشور ما نیز در زمینه‌های مختلف توانمندی تکنولوژیکی و تجربیات کافی دارد و بازار آفریقا نیز در اکثر موارد کالای ایرانی را در سبد محصولات مصرفی خود نیاز دارد، پس مشکل کجاست که با وجود زمینه‌های ذهنی، توان فنی و تجاری و اراده حاکمیت تجارت‌مان با کشور‌های آفریقایی حتی به یک هزارم بازار این قاره نمی‌رسد؟ موضوعاتی که بار‌ها درباره آن صحبت شد و تا حدودی قدم‌هایی نیز در این زمینه‌ها برداشته شد، اما کافی نبود. راه اندازی خطوط منظم اقتصادی، پر تکرار و مستمر به کشور‌های آفریقایی، از شمال، غرب، شرق و جنوب این قاره، معرفی کالا‌های ایرانی و آفریقایی به هم با برگزاری رویدادها، راه اندازی مسیر‌های اطلاع رسانی مؤثر، دادن سوبسید برای صادرات به آفریقا برای مدتی محدود تا شناخته شدن کالا در بازار، راه اندازی مسیر‌های جابه‌جایی پول، معرفی و پیگیری انجام پروژه‌ها در آفریقا به صورت BOT یا BOO، سرمایه گذاری مشترک، راه اندازی برند مشترک و تولید مشترک، راه اندازی پالایشگاه، خطوط CNG، تولید دارو، گردشگری، استخراج معادن با نگاه منافع مشترک و تقویت دیپلماسی اقتصادی، به گونه‌ای که تاجر ما که عادت کرده کالای خود را جلوی در کارخانه یا به صورت FOB در بنادر ما بفروشد، منافع خود را در فروش در مقصد و در بازار‌های هدف ببیند که این موضوع می‌تواند در زنجیره تأمین سودآوری داشته باشد و به سمت زنجیره ارزش، تجار را با تقویت بسته بندی و توجه به ذائقه مشتری و کشش بازار سوق دهد.
بازار آفریقا، بازاری است که در آن دارو، مواد غذایی، سوخت، خودرو، صنایع نیروگاهی، صنایع دریایی، مشتقات نفتی، کاشی و سرامیک و مصالح ساختمانی، فرآوری طلا، جواهر سازی، شیرآلات، لوازم خانگی، پوشاک و کفش، لوازم الکتریکی، ظروف پلاستیکی و شیشه‌ای علاوه بر آهن و فولاد، قیر و اوره نیز خریدار و خواهان دارد و اتفاقاً سایر کشور‌ها بر آن متمرکز شده‌اند و ما نیز تا دیر نشده است باید بر آن تمرکز کنیم و تجارت صنعتگران ما نقش آفرینی جدی و با سرعت و شتاب چندین برابری داشته باشد تا به صادرات بیش از ۲۰میلیاردی با این قاره برسیم.
سایر اخبار این روزنامه
«تن» درستی در دسترس دانش‌آموزان
ضرورت تمرکز بر مخاطب جوان در یادواره‌های شهیدان
روح و رهبری نصرالله و صفی‌الدین در میدان حاضر است
صدبرابر قوی‌تر شده‌ایم، اما باید روی دل‌ها و فکر‌ها کار کرد
کلنجار اصلاح‌طلبان با دولت پزشکیان
جنوب علیه شمال در بریکس!
فرصت طلایی «بریکس» در خنثی‌سازی توطئه‌های امریکا
رئیس‌جمهور ارتقای فرهنگ رانندگی را عمل جراحی بداند
جشنواره فیلم کوتاه تهران دستاورد جدید سینما را پس زد!
انتخابی برای استمرار انسانیت
فرصت توسعه روابط تجاری با آفریقا همیشگی نیست
توسعه ورزش با حرف!
صهیونیست‌کشی در جنوب لبنان
خالدقدومی: در رهبری مقاومت احساس خلأ وجود ندارد
