رونمایی از طرح ترامپ در قبال ایران
گروه سیاسی: با سپری شدن 5 روز از روی کار آمدن دونالد ترامپ در کاخ سفید، پالسهای مثبتی از سوی دولت جدید آمریکا برای توافق با ایران مخابره میشوند. به نظر میرسد ترامپ با جدیت دیپلماسی را برخورد فیزیکی و تنش با ایران ترجیح میدهد. همزمان با رویکرد ایجابی دولت جدید ترامپ، در جبهه ایران نیز آمادگی لازم برای انجام مذاکره و توافق احتمالی در آینده وجود دارد. به گزارش «تجارت»، طی چند روز اخیر، بیش از هر زمان دیگری موضوع مذاکره ایران با دولت جدید آمریکا به نقل محافل رسانهای و سیاسی تبدیل شده است. در ابتدا چنین مخابره شد که «استیون ویتکاف» فرستاده ویژه ترامپ به خاورمیانه مسئول «پرونده ایران» در دولت دوم ترامپ میشود که از سوی رئیسجمهور آمریکا رد شد. اخیرا نیز «مارکو روبیو»، وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه استماع خود، پس از طرح ادعاهایی بیاساس درباره ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران، اذعان کرد: «دولت آمریکا باید برای مذاکره با ایران آماده باشد. به باور من، باید از هرگونه توافقی که به ثبات و امنیت منطقه کمک میکند و باعث امتیازدهی واقعبینانه آمریکا به ایران میشود استقبال کنیم.»
ترجیح دیپلماسی بر جنگ از سوی ترامپ
در جدیدترین و البته مهمترین موضعگیری رئیسجمهور آمریکا نسبت به حل مشکلات این کشور با ایران ابراز امیدواری کرد. دونالد ترامپ رئیس جمهور جدید آمریکا روز پنجشنبه به وقت محلی در جمع خبرنگاران در کاخ سفید در ارتباط با احتمال توافق با ایران تاکید کرد: امید است که این مساله بدون اینکه نیازی به نگرانی بر سر آن وجود داشته باشد حل شود. اگر بتواند بدون آنکه آن گام اضافی برداشته شود حل شود خوب خواهد بود. ترامپ در پاسخ به سوالی درباره حمایت آمریکا از اسرائیل در حمله به تاسیسات هسته ای ایران گفت: «واضح است که به این سوال پاسخ نمیدهم. باید دید چه پیش میآید. در روزهای آینده با افراد مختلفی دیدار خواهم کرد. امیدوارم این مساله بدون نیاز به اقداماتی از این دست حل شود. این واقعا خوب خواهد بود». ترامپ همچنین گفت: «امید است که ایران توافق بکند. اگر توافق نکنند به گمانم آن هم اشکال ندارد.» رئیسجمهور آمریکا گفت که در روزهای آینده جلسات و دیدارهایی را درباره پرونده ایران برگزار خواهد کرد. در سطحی دیگر، دونالد ترامپ در مصاحبه با «شان هانتی» مجری فاکس نیوز گفت اطمینان دارد میتواند توافقی را با ایران برای «اطمینان مطلق پیدا کردن از دست نیافتن ایران به سلاح هستهای» برقرار کند. ترامپ ادعا کرد در خاتمه دور اول ریاست جمهوریاش «حدود یک هفته با برقرار کردن توافقی با ایران فاصله داشته» و هنوز معتقد است که میتواند توافقی را امضا کند که «مطلقا اطمینان حاصل شود ایران به تسلیحات هستهای دست پیدا نمیکند.» ترامپ با تهدید درباره اینکه «هرگز اجازه نمیدهم ایران به سلاح هستهای دست پیدا کند» مدعی شد: «راههایی برای اطمینان پیدا کردن مطلق از این مساله وجود دارد اگر که شما یک توافق را برقرار کنید...شما باید ۱۰ بار راستی آزمایی کنید.»
ایران در انتظار ارائه پیشنهادات دولت ترامپ
در سطحی دیگر همزمان با اظهارات اخیر ترامپ، دیپلماتهای اروپایی به وبسایت آکسیوس گفتند که ایرانیها در این مذاکرات به صراحت اعلام کردند که میخواهند مذاکراتی را درباره توافق هستهای جدیدی آغاز کنند که با توافق سال ۲۰۱۵، که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، متفاوت باشد. به گفته این دیپلمات ها «ایرانیها از اروپاییها خواستند این پیام را به واشنگتن منتقل کنند و تأکید کردند که منتظر یک طرح یا پیشنهاد از سوی ایالات متحده هستند.»
علی بیگدلی: شرایط برای توافق تهران و دولت ترامپ مهیا است
علی بیگدلی، کارشناس مسائل آمریکا در گفتوگوی با «تجارت» در ارتباط با رویکرد اخیر دولت ترامپ و اظهارات او در رابطه با گفتوگو و توافق با ایران تاکید کرد: «در ابتدا توجه به این نکته ضروری است که دونالد ترامپ مردی پراگماتیسم (عملگرا) است. در افکار و روحیات ترامپ، رسیدن آمریکا به یک مرحله علی از پیشرفت و توسعه مدنظر است؛ بنابراین او به دنبال جنگ و تحمیل هزینههای نظامی بر کشورش نیست. ترامپ در حال حاضر دیپلماسی را بر تحریم، فشار و در نهایت جنگ با تهران ترجیح میدهد.» وی افزود: «در سوی مقابل اراده دولت دوم ترامپ، مساله مهم این است که کشور ایران تا چه اندازه آماده گفتوگو و توافق با آمریکا است. ما باید تغییر یک سری واقعیات را در منطقه خاورمیانه بپذیریم. تردیدی وجود ندارد که در پیش گرفتن مسیر دیپلماسی در تعامل با دولت دوم ترامپ، یک ضرورت اساسی برای ایران در دوره جدید است. باید همه بپذیرنند که برجام 2015 دیگر به هیچ عنوان اعتبار ندارد. اکنون دوران جدیدی آغاز شد. ایران میزان غنیسازی را افزایش داده و میتواند از آن به عنوان یک ابزار چانهزنی بهره بگیرد. آنچه نیز در عرصه رسانهای شاهد بودهایم این است که ایران نیز آماده مذاکره با دولت ترامپ است. باید این نکته را در نظر داشته باشیم که عدم توافق در نخستین گام تروئیکای اروپایی را به سوی فعالسازی مکانیسم ماشه پیش میبرد که در نهایت این روند میتواند به قرار گرفتن برنامه هستهای ایران زیر فصل 7 سازمان ملل منجر شود.»
بیگدلی در بخشی دیگر از اظهارات خود تصریح کرد: «اکنون یک وضعیت بسیار حساس پیشروی ایران و طرفهای مقابل قرار دارد. حالا زمان آن است که رویکرد متخاصمانه قبلی کنار گذاشته شود و روند تعامل در پیش گرفته شود. تغییرات منطقه خاورمیانه و نظام بینالملل دگرگون شده است. ایران نیز همزمان با این تغییرات باید سیاستگذاری خود را تغییر دهد و به سوی مذاکره با دولت ترامپ گرایش پیدا کند.»
این کارشناس مسائل آمریکا در ادامه پیرامون توافق ایدئال موردنظر ترامپ با ایران گفت: «برای پیبردن به دیدگاه فعلی ترامپ باید به مواضع پیشینی او طی سالهای اخیر رجوع کرد. او اساسا سه خواسته اصلی در توافق با ایران مدنظر دارد. نخست، ایران به بمب اتم دست پیدا نکند و تضمینهای اساسی برای نظارات اخذ شود. دوم، بُرد موشکهای ایران محدود و کنترل شده باشد و سوم، عدم مداخله در امور منطقه خاورمیانه است. این سه شرط تا حدود زیادی مسیر توافق را دشوار کرده است. چرا که ایران احتمالا پیرامون مساله موشکی شرایط مورد نظر ترامپ را نخواهد پذیرفت.»
این استاد دانشگاه پیرامون مواضع ایران و میزان آمادگی کشورمان برای توافق با دولت ترامپ نیز تاکید کرد: «بر این باور هستم که ایران باید از دروازه اروپا وارد مذاکره و چانهزنی با آمریکا شود. لذا در ابتدا باید مشکلات خود را با تروئیکای اروپایی حل کنیم و در ادامه به سراغ مذاکره با آمریکا و ترامپ برویم. اروپاییها حق فعال کردن مکانیسم ماشه را دارند؛ توافق تهران با آنها موجب خواهد شد، زمینه برای توفق با آمریکا مهیا شود. باید در نظر داشت که اروپاییها میزان خصومت و اختلافنظر کمتری نسبت به ایران دارند اما باید توجه داشت در دور جدید شاهد هماهنگی بیشتر اتحادیه اروپا با آمریکا در ارتباط با ایران خواهیم بود. یعنی رویهای کاملا متفاوت با آنچه که در سالهای بعد از 2018 شاهد بودیم.»
بیگدلی در بخش پایانی از اظهارات خود در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه متغیر اقتصاد و منافع مالی در مذاکره ایران و ترامپ دخیل خواهد بود، گفت: «نگرش ترامپ و حزب جمهوریخواه بیشتر درونگرا است. آنها همواره در پی بهبود وضعیت اقتصادی در داخل هستند. بنابراین باید ما از منظر اقتصاد و تجارت با ترامپ سخن بگوییم. ایران باید فضا را باز کند و عضوی از تجارت جهانی باشد. چین و روسیه توانایی گشودن دریچه اقتصادی و بهبود وضعیت ایران را ندارند. ما باید حتما سرمایه خارجی جذب کنیم. برای تحقق این امر نیز تنها دریچه پیشرو غرب بوده و خواهد بود. ما باید از دریچه اقتصادی به توافق با ترامپ توجه داشته باشیم.»