بازسازی روابط ایران و افغانستان در سفر عراقچی به کابل
سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران به زودی، به منظور گفتوگو با هیئت حاکمه سرپرستی افغانستان به کابل سفر خواهد کرد. در نظر است در این سفر یکروزه که نخستین سفر وزیر خارجه به کابل از زمان حضور در این جایگاه است، طیفی از موضوعات و مباحث مورد علاقه یا نگرانی دو طرف مورد بحث و بررسی قرار گیرد. باید گفت نقطه ابهام اصلی درباره سفر وزیر خارجه هدف از این سفر است. آیا وی که اتفاقا سابقه طولانی در ورود به پرونده افغانستان و شناخت ابعاد مختلف آن دارد، به دنبال انتقال پیام جدید به سایر بازیگران است؟ یا به دنبال حل بخشی از مسایل دوجانبه و دریافت امتیازی قابل قبول از حاکمان سرپرست افغانستان است؟ رسیدن به هر یک از این اهداف سخت خواهد بود.
اما باید امیدوار بود که با اتخاذ دیپلماسی عزت پیام درستی به طرف مقابل منتقل شود که اصل برای جمهوری اسلامی ایران مردم افغانستان است و ایران از قدرت کافی برای حل مسایل خود با همسایه شرقی برخوردار است.
روابط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میان دو کشور نیاز به بازسازی دارد
عبدالمحمد طاهری، کارشناس مسائل افغانستان با اشاره به سفر وزیر خارجه ایران به کابل با تاکید بر اهمیت رابطه با افغانستان می گوید: روابط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میان دو کشور نیاز به بازسازی دارد. وی می افزاید: به طور معمول زمانی که سفری دیپلماتیک در سطح وزرای امور خارجه و به شکل دولت های رسمی صورت میگیرد، تفاهمنامههایی از طریق سفارت خانهها در هماهنگی با وزارت امور خارجه کشور میزبان آماده میشود. با این حال نمیدانم دولت فعلی افغانستان تا چه میزان توانایی فعالیتهای دیپلماتیک داشته باشد. محور اصلی گفتوگوهای ما با دولتهای افغانستان که همیشه وجود داشته و کماکان نیز وجود دارد، نخست مسئله امنیت مرزها است که به جهت عدم کنترل مرز مشترک از سوی حکومت افغانستان، شاهد ورود غیرقانونی شهروندان افغانستان هستیم، این موضوع قطعا یکی از سوژه های گفت و گوی وزیر خارجه در کابل خواهدبود.
مساله دوم، موضوع حق آبه و مساله سوم مبادلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است که متاسفانه این مورد از زمان روی کار آمدن طالبان به فراموشی سپرده شده است و متاسفم که هنوز دولتمردان افغانستان متوجه اهمیت این موضوع نشدهاند. البته این مساله اختلاف قدیمی میان ایران و پشتون ها بوده است. آنها متاسفانه نسبت به عملکرد جمهوری اسلامی ایران ذهنیت منفی دارند، هرچند که ما در دوران ریاست جمهوری آقای کرزی، دوره اول و دوم که ۸ سال بود، همه نوع فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی را حتی در مناطق سنینشین این کشور علاوه بر مناطق شیعه نشین داشتیم و به معنای واقعی تفاوتی میان مناطق قائل نبودیم.
البته شیعیان در غرب کابل همیشه مورد ظلم و ستم قرار گرفته بودند و به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران هم نگاه ویژهتری به آن مناطق داشت. با این وجود مناطق سنی نشینی هم که دارای فقر فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بودند مانند قندهار، هلمند، غزنی و پکتیا نیز از خدمات جمهوری اسلامی ایران بهره مند میشدند. با این حال همیشه آن نگاه منفی پشتونها نسبت به اقدامات ایران در افغانستان به قوت خود باقی بودهاست. امیدوارم که ما بتوانیم با حضور پررنگ آقای عراقچی، وزیر محترم خارجه، روابط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگیمان را مورد بازسازی مجدد قرار بدهیم چرا که به هر حال افغانستان برای ما حائز اهمیت است و حالا که آمریکاییها هم حضور ندارند، این خلاء را هیچ کشوری بهتر از جمهوری اسلامی ایران به دلیل اشتراکات فرهنگی، زبانی و دینی نمیتواند پر کند.
سفر به کشور همسایه دلیل نمیخواهد
سیدرسول موسوی دستیار و مدیرکل پیشین آسیای جنوبی وزارت امور خارجه ، درباره هدف از این سفر عنوان کرد: سفر به کشور همسایه دلیل نمیخواهد، نرفتن دلیل میخواهد. در ارتباط با همسایگان باید به طرق مختلف و در سطح هیأتهای مختلف سفرها انجام شود و اگر سفری انجام نشود، جای سؤال است.
وی در عین حال با یادآوری این نکته که البته در این مدت هیأتهایی از دو طرف به تهران و کابل سفر کردند، به سفرهای انجام شده در سطوح مختلف در این بازه زمانی اشاره کرد و افزود: معاونان اقتصادی و سیاسی رئیس الوزرا، وزیر خارجه و چندین وزیر و مقام عالی قضایی و اجرایی هیأت سرپرستی افغانستان در سطوح مختلف در این مدت به ایران سفر کردند و از جمهوری اسلامی ایران نیز وزیر نیرو، استانداران استانهای همجوار و چندین مقام از جمله معاون وزیر دادگستری و ... به افغانستان رفتهاند.