در انتظار غافلگیریهای بزرگ ستارگان پاپ، رپ و چهرههای جهانی در جشنواره!
[ شهروند ] در بحبوحه آمادهسازی فضای فرهنگی کشور برای جشنوارههای هنری چندگانه فجر- از فیلم و تئاتر تا شعر و هنرهای تجسمی- نشست خبری چهلمین جشنواره موسیقی فجر نیز برگزار شد تا جزئیاتی نسبتا کامل در این زمینه که جشنواره موسیقی امسال چگونه و تحت چه شرایطی و با چه هزینهای برگزار خواهد شد، رسانهای شود. نشستی امیدوارکننده- به خصوص با توجه به وضعیت موسیقی کشور در چند سال گذشته- که حکایت از این میکند که جشنواره امسال- از ۲۳ تا ۲۹ بهمن- با یک بودجه 18 میلیارد تومانی برگزار خواهد شد، بخش پاپ با حضور چهرههای محبوب بسیاری برگزار خواهد شد، رپرها به احتمال زیاد در جشنواره حضور خواهند داشت و همچنین در روزهای برگزاری جشنواره موسیقی، تهران میزبان نوازندگان بینالمللی و سرشناس این سالها خواهد شد؛ که البته همه اینها در صورتی روی خواهد داد که تحریمها بگذارند و دستوپای برگزارکنندگان فستیوال موسیقی فجر را- چه در زمینه دعوت از میهمانان بینالمللی و چه در جمعوجور کردن منابع مالی لازم برای جشنواره- نبندند...
نشست خبری چهلمین جشنواره موسیقی فجر مالامال از اخبار امیدوارکننده و شادیآفرین بود. این نشست که در روز گرامیداشت آواها و نواها- مصادف با ششم بهمن- برگزار شد؛ همراه با این وعده آغاز شد که با گذشت چهل دوره از آغاز برگزاری چنین فستیوالی، حالا دیگر میتوان امیدوار بود که جشنواره بعد از چهل سال فراز و نشیب، به قوامی رسیده که بشود آن را امیدوارانهتر از همیشه ادامه داد. به هر حال چهل سالگی همواره نشانی از پختگی در خود داشته؛ بدون این که رنگ و بوی فرسودگی و خمودگی نیز گرفته باشد. چهل سالگی یعنی اوج، یعنی بهترین زمان برای اوجگیری- و حالا جشنواره موسیقی فجر هم چهل ساله شده است. شاید هم برای همین بود که احمد صدری، سرپرست دفتر موسیقی در این نشست گفت که «در این دوره بنا داریم کیفیت هنری جشنواره را بالا ببریم و تا جایی که میشود تمرکزمان را روی موسیقی جدیتر بگذاریم».
این شاید مهمترین گامی باشد که میتواند جشنواره موسیقی را به جایگاه شایسته چهل سالگیاش برساند! هدفی که رضا مهدوی- دبیر جشنواره- آن را با این جملات توضیح داده است: «جشنواره موسیقی فجر جشنوارهای است که تمامقد در دنیا شناخته شده است و ما هم تلاش داریم این بالندگی را پروبال دهیم و در جهان جایگاه خاصی رقم بزنیم».
موانع برگزاری یک جشنواره جهانی: تحریم!
«امیدواریم در بخش بینالملل بهترینها را میزبانی کنیم و امید داریم داوران خارجی در کنار ایرانیها به قضاوت بنشینند. همچنین سعی داریم نگاهی جدی و متفاوت به شعر و ترانه داشته باشیم و نیز شبهای استادانی از حوزههای مختلف سنتی و نواحی و موسیقی مردموار را- که قدمشان بر چشمان ماست، اما فرصت را به جوانان دادهاند- برگزار خواهیم کرد».
این صحبتهای رضا مهدوی ، دبیر جشنواره درباره فستیوال موسیقی امسال فجر است. اولین گام مسیری که میتواند به بالندگی جشنواره و کلیت موسیقی ایران ختم شود. با این حال موانع بسیارند. یکی از مهمترین این موانع تحریم است. رضا مهدوی در این زمینه به تسنیم گفته که «یکی از چالشهای بزرگ ما، موضوع تحریمهاست که گاهی در دقیقه 90 مانع آمدن چهرهها و گروههای هنری شناختهشده و سرشناسی میشوند که به دلیل عشق به ایران، بهرغم تبلیغات منفی موجود قصد سفر به ایران را میکنند. اما متأسفانه تحریمها گاهی اوقات حتی به این هنرمندان هم اجازه سفر به ایران نمیدهد و آنها را با این دوراهی مواجه میکند که اگر به ایران بیایند، ممکن است در کشور خودشان با محدودیتهای حرفهای روبرو شوند- و این مسئله باعث شده برخی از بهترین هنرمندان نتوانند در جشنواره فجر حضور یابند».
با این حال محمدعلی مرآتی، دبیر اجرایی جشنواره میگوید که امسال تحریمها نتوانستهاند مانع برگزاری یک جشنواره خوب شوند: «در تحریم عجیبی قرار داریم اما خوشبختانه با هنرمندان بسیاری ارتباط برقرار کردیم. از ترکیه، هلند، اسپانیا، شمال آفریقا، تونس و ارمنستان گروههای شاخصی را در جشنواره خواهیم داشت. از نوازندگان درجه یک دنیا نیز دعوت کردهایم در جشنواره حضور داشته باشند. امسال سراغ چهرههای شاخصی رفتهایم و خوشبختانه روی هر کسی دست گذاشتیم مشکلی برای حضور نداشتند».
جشنواره 18 میلیاردی
در چند ماه گذشته دبیر جشنواره بارها و بارها گفته بود که اگر با بودجه 20 میلیاردی برای جشنواره موافقت شود، بیتردید شاهد برگزاری یک جشنواره فاخر خواهیم بود. مهدوی در این زمینه گفته بود که «پارسال اعلام کردم که برای برگزاری پنج شب برنامه فاخر، 10 میلیارد تومان نیاز داریم؛ با این هدف که جشنواره بینالمللی موسیقی فجر به سطحی برسد که به گروههای کمتأثیر و دمدستی اکتفا نکند. این رقم برای امسال به 20 میلیارد تومان رسیده و اگر بتوانیم این بودجه را تأمین کنیم، شبهای فاخری برگزار خواهیم کرد و سطح و استاندارد جشنواره را ارتقا خواهیم داد». در نشست خبری چهلمین جشنواره موسیقی فجر اما گفته شد که جشنواره امسال فجر با یک بودجه 18 میلیارد تومانی برگزار خواهد شد- که نسبت به پارسال ۴۰ درصد رشد کرده است. با این حال رضا مهدوی همچنان بر این باور است که ارقامی از این دست مقطعی هستند و اگر امکان فرار از شخصیگرایی و تعیین یک بودجه همیشگی برای جشنواره موسیقی فجر وجود داشت، پیگیری سیاستهای اصلی جشنواره با سهولت بیشتری صورت میگرفت: «جشنواره موسیقی فجر تا الان اسپانسر مشخصی ندارد. این یکی از چالشهای اصلی جشنواره است. متأسفانه موسیقی نسبت به سینما و تئاتر کمتر مورد حمایت بانکهای دولتی و خصوصی قرار میگیرد. در حالی که برای سینما و تئاتر بودجههای قابل توجهی، نظیر 150 تا 180 میلیارد تومان، از طریق بانکها و حامیان خصوصی جذب میشود، موسیقی سهم بسیار کمتری از این حمایتها دریافت میکند. البته دولت ردیف بودجهای برای جشنواره گذاشته، اما مثلاً اگر بودجهای معادل جشنواره فیلم را به ما میدادند کارستان میکردیم».
اخبار جشنواره: رپرها، موسیقی پاپ و بلیت جشنواره
علاوه بر اعلام بودجه 18 میلیاردی جشنواره؛ نشست خبری چهلمین جشنواره موسیقی فجر پر از اخبار مختلف بود: بخشهای گوناگون جشنواره به خصوص پاپ با حضور چهرههای محبوب بسیاری برگزار خواهد شد، رپرها به احتمال زیاد در جشنواره حضور خواهند داشت و همچنین در روزهای برگزاری جشنواره شاهد افزایش چندانی در قیمت بلیتهای جشنواره نخواهیم بود.
محمدعلی مرآتی، دبیر اجرایی جشنواره درباره قیمت بلیت کنسرتهای پاپ میگوید که «طی روزهای آتی قیمت بلیت کنسرتهای فجر را با توجه به کیفیتهای اجراها و هنری خوانندگان نهایی خواهیم کرد». رضا مهدوی نیز با اشاره به این که «سال گذشته قیمت بلیتهای پاپ از 90 تا 450 هزار تومان و بلیت اجراهای غیر پاپ هم از 90 تا 200 هزار تومان بود»؛ درباره قیمت بلیتهای امسال میگوید که «قیمت بلیتها چندان تفاوتی با قیمتهای پارسال نخواهند داشت». این در حالی است که بلیتفروشی بخش پاپ اهمیت بسیاری برای برگزارکنندگان جشنواره دارد و به عنوان مثال سال گذشته با اتکا به درآمد 6 میلیارد تومانی این بخش بود که جشنواره موسیقی توانست از پس تمام پرداختیهایش برآید!
درباره بخش پاپ نیز با این که هنوز به طور رسمی اسامی خوانندگان حاضر در این بخش منتشر نشده؛ اما شنیدهها حکایت از این میکنند که امسال تقریبا همان خوانندگان سال گذشته را- با معدود تفاوتهایی- در این بخش روی استیج خواهیم دید. این یعنی که علاقمندان موسیقی پاپ در روزهای جشنواره میتوانند از اجرای خوانندگانی چون سهراب پاکزاد، راغب، حمید هیراد، آرون افشار، مهدی احمدوند، اشوان، ناصر زینلی، حامد محضرنیا، عرفان طهماسبی، آصف آریا، مسعود صادقلو، آرش و مسیح، امیر عظیمی، علی یاسینی، ماکانبند، حامیم، علیرضا طلیسچی، معین زندی، آرمین زارعی، محسن یگانه، سالارعقیلی، حجت اشرفزاده، علی زندوکیلی و البته قدیمیهایی چون محمد اصفهانی، علیرضا عصار، قاسم افشار و خوانندگانی در این حد و اندازه مطمئن باشند.
دیگر خبر بالقوه جنجالی جشنواره امسال پیوستن رپرها به جشنواره موسیقی فجر- تحت عنوان موسیقی اعتراضی- میتواند باشد. رضا مهدوی در این زمینه میگوید: «موسیقی رپ چیز عجیبی در فرهنگ ایرانی نیست و همان بحر طویل موسیقی ایرانی است. اما در حالی که مثل پروین اعتصامی و ملکالشعرای بهار میشود اعتراض را با زبان و موسیقی زیبا بیان کرد، چرا ساحت زیبای موسیقی را با الفاظ زشت مکدر کنیم»؟!
اما خبر حضور رپرها در جشنواره از زبان دبیر جشنواره: «با دوستان در شورای سیاستگذاری جشنواره موسیقی فجر بنا گذاشتیم کارهایی در این گونه بیایند و اگر مطلوب باشند و بشود پشتشان در بیاییم و منطبق با فرهنگ ایرانی باشند، قبولشان کنیم؛ اما با کسانی که دانش تولید این گونه موسیقی را ندارند یا با نوعی لجاجت میخواهند موسیقی را زشت کنند، حرفی نداریم».
آخرین خبر نشست هم حذف بخش «سرود» از جشنواره چهلم موسیقی فجر بود...