بازار مسکن گرفتار رکود تورمی
گروه اقتصادی: قیمت مسکن چه سمت و سویی در سال 1404 پیدا خواهد کرد؟ ایا میانگین هر متر مربع مسکن از 90 میلیون تومان فعلی بالاتر می رود یا اینکه باید منتظر کاهش قیمت ها به دلیل فقدان تقاضای موثر در بازار بود؟ با توجه به حبس میلیاردها دلار سرمایه ایرانیان در بازارهای سوداگرانه ای چون طلا و ارز آیا ممکن است این منابع به سمت بازار مسکن میل کنند؟ اینها پرسش هایی است که این روزها در خصوص بازار مسکن مطرح شده و ضرورت پاسخگویی به آنها احساس می شود. آمارها نشان می دهد که نرخ رشد سرمایه گذاری در بازار مسکن از سال ۱۴۰۰ تا سال جاری، ۱.۲ درصد بوده است، در حالی که اگر همین شاخص را از سال ۹۷ تا کنون در نظر بگیریم، به نرخ رشد سرمایه گذاری ۱۴ درصد منفی می رسیم!
جالب اینکه همین فاکتور در اوایل دهه ۹۰ بیش از ۱۱ درصد بوده است. این آمارها به خوبی نشان می دهد که وضعیت تولید و عرضه مسکن در سال های اخیر با افت قابل توجهی روبرو بوده است. گزاره ای که ریشه اصلی بسیاری از معضلات در بازار مسکن است. در واقع بازار مسکن جدای از عوامل پیرامونی به اکسی رشد سمرایه گذاری برای ایجاد تکانه های مثبت نیاز دارد. چنانچه این وضعیت کاهش سرمایه گذاری در سال ۱۴۰۴ تغییر پیدا نکند و نرخ تولید و عرضه (در تمامی ابعاد) افزایش نیابد، نمی توان انتظار گشایشی در بازار مسکن داشت. از سوی دیگر، بسیاری از تحلیلگران معتقدند بازار مسکن در سال ۱۴۰۴ با توجه به تغییرات قیمت مصالح ساختمانی نظیر قیمت تیرآهن و قیمت میلگرد دچار نوسانات مهمی خواهد بود. با در نظر گرفتن عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی موجود، پیشبینی بازار مسکن ایران در سال ۱۴۰۴ به طور کلی تحت تأثیر تحریم ها، نرخ ارز، تورم، و وضعیت سیاسی داخلی و خارجی قرار خواهد داشت. مبتنی بر این گزاره ها فعالان و کنشگران بازار مسکن تداوم رکود را برای مسکن در سال 1404 پیش بینی می کنند.
مینگین قیمت مسکن 12درصد افزایش یافته است
رییس انجمن انبوه سازان استان تهران در پاسخ به این پرسش ها و درباره رکود تورمی بازار مسکن می گوید: «یکسالی می شود که مسکن در حالت رکود تورمی قرار دارد. اینکه گفته میشود مسکن در پایینترین قیمت خود قرار دارد را قبول ندارم چون متوسط قیمت در تهران به 90 میلیون تومان در ازای هر متر رسیده است.» ایرج رهبردرباره رکود تورمی بازار مسکن گفت: « تداوم رکود بازار مسکن بستگی به وضعیت اقتصادی کشور دارد. مسکن یک عامل بسیار تعیینکننده در اقتصاد است؛ سهم بزرگ 30 درصدی مسکن در اقتصاد کشور باعث این تعیین کنندگی شده است. هروقت تعادل بین قدرت خرید مردم و قیمت مسکن از بین برود، رکود شدت میگیرد. رکود بازار مسکن باعث شده قیمت مسکن افزایش نداشته باشد.» وی درباره هزینه ساخت هزینه ساخت مسکن بیان می کند: «هزینه ساخت مسکن محل سؤال است. برخی میگویند شما که متری 30 میلیون هزینه ساخت دارید چرا قیمتها متری 90میلیون است؟ الان قیمت زمین از خود خانه بیشتر است. مثلا در برخی از نقاط تهران قیمت زمین متری 600 میلیون هم داریم به همین خاطر نمیتوان هزینهی ساخت را بدون قیمت زمین درنظر گرفت.»
او در رابطه با احتمال گرانی خانه بعد از عید اظهار می دارد: «اینکه میگویند بعد از عید خانه گران میشود صرفاً یک حدس است. اگر توان خرید مردم با قیمت فروش همراه نباشد، رکود تداوم دارد. اینکه برخی از افراد خانهی لاکچری و گران میخرند را نباید در نظر گرفت. تهاتر در ساخت و ساز هم شدت گرفته است. مثلاً طرف آسانسور یک مجموعه را میگذارد، به جایش خانه میگیرد.» رهبر درباره حبس سرمایه در بازار طلا و ارز و اینکه آیا ممکن است این منابع به سمت بازار مسکن میل کند؟ می گوید:« مردم این روزها سعی میکنند ارزش پولشان را حفظ کنند به همین خاطر نقدینگی به سمت بازار طلا و دلار رفته است. عده کمی هستند که به برای حفظ ارزش پول به سمت مسکن میآیند. کسانیکه از علم نوسانات اطلاع داشته باشند، به سراغ ارز و طلا میروند. برخی از مردم هم پولشان به خرید مسکن نمیرسد.»
کورسوی امید رونق در بازار مسکن
در شرایطی که ایرج رهبر رییس انجمن انبوه سازان استان تهران از تداوم رکود تورمی در بازار مسکن برای سال 1404 سخن می گوید، مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای عمرانی تهران از منظر دیگری به بحث ورود کرده و از ضرورت ورود و مشارکت بیشتر بخش خصوصی در بازار مسکن سخن گفته و معتقد است که با مشارکت بخش خصوصی و ایجاد تکانه در بخش عرضه، قیمت ها کمی تعدیل شده و تقاضاها برای خرید مسکن افزایش می یابد. به گفته خشایار باقر پور، با توجه به نوسانات ارزی و افزایش قیمت ها، بازار مسکن با کاهش معاملات مواجه است، اما افزایش تولید مسکن از طریق بخش خصوصی و تعاونیها میتواند کمک زیادی به بهبود وضعیت کند.مدیرعامل اتحادیه تعاونیهای عمرانی تهران همچنین به این نکته اشاره کرد که برای کاهش تاثیرات تورم در بازار اجاره و خرید، ساخت خانههای کوچک متراژ بهویژه خانههای ۲۵ متری، به عنوان یک راهکار عملی مطرح شده است. این نوع ساختوساز میتواند ضمن کاهش فشار بر مستاجران، امکان خانهدار شدن را برای بسیاری از متقاضیان فراهم کند.
در همین خصوص داوود بیگینژاد معتقد است: در حال حاضر یک رکود تورمی عمیق در بازار اجاره بها، خرید و فروش مسکن حاکم است؛ البته رکود در بازارهای موازی دیگر نیز وجود دارد اما به طور کلی خریداری در بازار خرید و فروش مسکن نیست. وی در گفت وگو با مهر می افزاید:« رشد نرخ اجارهبها با توان مالی مستأجران همسو نیست و با توجه به رشد قیمتها در بازار اجاره، خرید و فروش مستأجران دیگر به خرید خانه فکر نمیکنند، زیرا با مبالغ آنها فاصله زیادی دارد. به طور مثال پول رهن برخی از آپارتمانهای تهران مطابق قیمت خرید چند سال گذشته همان واحد مسکونی است.از سالهای گذشته کمکاری بانک در زمینه ارائه تسهیلات به قشر کرایه نشین برای خرید ملک پررنگ و واضح است؛ بر همین اساس انتظار میرود دولت برای انجام تعهدات مسکنی خود در راستای قانون جهش تولید مسکن، بازنگری جدی در عملکرد اعطای وام تسهیلات مسکن بانکها داشته باشد، زیرا بخش گستردهای از خانهدار شدن واجدین شرایط در گرو بانکها است و از سوی دیگر منابع اصلی کشور در اختیار بانکها قرار دارد.بیگینژاد در پایان گفت: به نظر میرسد، طبق سنوات گذشته در هفتههای پایانی سال رفت و آمد در بازار مسکن افزایش یابد، زیرا طبق عادت خانوارها در پایان هرسال تصمیم به خرید ملک یا آپارتمان بزرگتر میگیرند.» بررسی اظهارات تحلیلگران و کارشناسان این بازار نشان می دهد، رکود بازار مسکن طبق تجربه ادوار گذشته ممکن است تا اواسط سال ۱۴۰4 و حتی سال 1405 ادامه پیدا کند. مگر اینکه دولت زمینه مشارکت بخش خصوص و افزایش سرمایه گذاری در این بازار را فراهم سازد.