آتش‌بس شکننده در غزه
گروه سیاسی: کارشکنی‌های مداوم رژیم صهیونیستی طی هفته‌های اخیر به وضوخ روند آغاز مرحله دوم مذکرات توافق آتش‌بس را مسدود کرده است. در این شرایط کشورهای عربی با همراهی تمام و کمال واشنگتن در پی تمدید مرحله نخست توافق برای از سرگیری کمک‌ها هستند. بر اساس اعلام استیو ویتکاف، فرستاده آمریکا به غرب آسیا برنامه از این قرار است که تا پس از ماه رمضان و عید فصح یهودی آتش بس در غزه تمدید شود. در این بازه زمانی نیز تمرکز بر آن است که راه‌حلی برای آتش‌بس دائم در غزه ارائه و مورد پذیرش طرفین درگیری قرار بگیرد. به گزارش «تجارت»، جدیدترین گزارش‌ها از موافقت نسبی و اجماع بر سر توافق جدید یا همان تمدید مرحله نخست آتش‌بس حکایت دارند. موافقت حاصل شده با تمدید آتش‌بس در شرایطی صورت می‌گیرد که حماس در بیانیه روز جمعه خود اعلام کرد که هیئت رهبری آن روز پنج‌شنبه پیشنهادی را از طرف‌های میانجی برای ازسرگیری مذاکرات دریافت کرد و با رویکردی مسؤولانه و مثبت با آن برخورد کرد. د ر مقابل «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی ارائه پاسخ خود به موافقت حماس با پیشنهاد میانجی‌ها را به بعد موکول کرده بود.
محتوای متن جدید آتش‌بس
شبکه الجزیره روز جمعه با استناد به برخی منابع، جزئیات پیشنهاد ارائه‌شده از سوی فرستاده ویژه آمریکا و میانجی‌گران درباره آتش‌بس و تبادل اسرا را منتشر کرد. این پیشنهاد اخیرا در دوحه به حماس و اسرائیل ارائه شده و شامل چهار بند اصلی برای دستیابی به آتش‌بس دائمی است. این پیشنهاد شامل چهار بند است که مهم‌ترین آن، آزادی تدریجی اسرا و برگزاری مذاکرات غیرمستقیم برای تثبیت آتش‌بس پایدار در غزه است.
بر اساس بند نخست این پیشنهاد، در روز اول اجرای توافق، حماس پنج اسیر صهیونیست، ازجمله «عیدان الکساندر» را در ازای تعدادی از اسرای فلسطینی آزاد خواهد کرد. در مرحله دوم، پس از تبادل اولیه اسرا، مذاکرات غیرمستقیم میان دو طرف، با میانجی‌گری مصر، قطر و آمریکا، درباره ترتیبات آتش‌بس پایدار و تکمیل روند تبادل اسرا آغاز می‌شود. این مذاکرات باید ظرف ۵۰ روز به نتیجه برسد. بند سوم پیشنهاد به ادامه اجرای اقدامات مرحله نخست، ازجمله ورود کمک‌های بشردوستانه، توقف حملات نظامی، تعلیق موقت پروازهای نظامی، فعالیت سازمان ملل و بازسازی زیرساخت‌های اساسی، اختصاص دارد. همچنین، در بند چهارم، میانجی‌ها متعهد شده‌اند که روند مذاکرات تا رسیدن به توافق نهایی برای آتش‌بس دائمی و آزادی اسرا ادامه یابد.
درخواست حماس برای آتش‌بس پایدار و رفع محاصره غزه
حماس در پاسخ رسمی خود به این پیشنهاد، بر ضرورت توقف فوری حملات و خروج کامل از غزه تأکید کرده است. در نسخه اصلاح‌شده‌ای که حماس ارائه کرده، آزادی عیدان الکساندر همراه با تحویل چهار پیکر دو تابعیتی، در ازای آزادی تعدادی از اسرای فلسطینی پیشنهاد شده است. همچنین، حماس خواستار آغاز فوری مذاکرات غیرمستقیم درباره ترتیبات آتش‌بس پایدار، رفع محاصره غزه، بازگشایی گذرگاه‌ها و تسهیل ورود کمک‌های انسانی و تجاری شده است. این جنبش در بندهای اصلاحی خود خواستار بازسازی کامل زیرساخت‌های غزه، از جمله برق، آب، مخابرات و راه‌ها و همچنین اسکان موقت برای بیش از ۲۶۰ هزار بی‌خانمان جنگی شد.
علاوه بر این، آزادی تردد از گذرگاه رفح و رفع محدودیت‌های تجاری نیز از جمله درخواست‌های حماس در پاسخ به پیشنهاد میانجی‌ها بوده است. حماس همچنین تأکید کرده است که این اصلاحات باید به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از توافق آتش‌بس و تبادل اسرا در نظر گرفته شود و روند مذاکرات باید تا دستیابی به توافق نهایی ادامه یابد. این جنبش همچنین یادآور شد که پیش از این، توافقی در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۵ در دوحه امضا شده که باید مبنای اجرای آتش‌بس پایدار باشد.
این موضع حماس در شرایطی است که جنبش حماس روز جمعه با صدور بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که هیئت مذاکره‌کننده آن به ریاست «خلیل الحیه» برای دیدار با مسؤولان مصری و پیگیری تحولات پرونده مذاکرات و توافق آتش‌بس به قاهره سفر کرد. این هیئت در حالی به قاهره رفت که مذاکرات جاری در دوحه، پایتخت قطر ادامه دارد و این جنبش روز جمعه موافقت خود را با پیشنهاد میانجی‌ها برای آزادسازی سرباز اسرائیلی-آمریکایی و تحویل اجساد چهار اسیر ۲ تابعیتی دیگر اعلام کرد.
همچنین، «عبداللطیف القانوع» سخنگوی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) دیروز – شنبه- ضمن استقبال از پیشنهادات واسطه ها برای توافق آتش بس در نوار غزه گفت که توپ اکنون در زمین رژیم اشغالگر است. او در گفت وگو با تلویزیون العربی گفت: از هر پیشنهادی که از طرف واسطه ها به ما برسد، استقبال و با آنها با انعطاف و کاملا مثبت تعامل می کنیم. وی با بیان اینکه توپ اکنون در زمین رژیم صهیونیستی است، تاکید کرد که مشکل اصلی پافشاری بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این رژیم در تعلل با هدف نجات آینده سیاسی خود است. القانوع افزود: طبق معمول به زیرپا گذاشتن توافقات توسط رژیم اسرائیل عادت و موارد نقض آتش بس را به واسطه ها اعلام کرده ایم. این رژیم بسیار طفره می رود، شروط ما در راستای تثبیت توافق آتش بس و ملزم کردن اشغالگران به اجرای بندهای آن است.
اسرائیل در سودای حاکم کردن قواعد خود در آتش‌بس
در سوی مقابل حماس نیز، رژیم اسرائیل در سودای تحمیل خواسته‌های خود در آتش‌بس جدید است. تل‌آویو جمعه شب پاسخ رسمی خود را ارائه کرد و خواهان آزادی ۱۱ اسیر زنده، از جمله الکساندر و تحویل ۱۶ جسد شده است. در پیشنهاد اسرائیل، آزادی ۱۲۰ اسیر فلسطینی محکوم به حبس ابد، ۱۱۱۰ اسیر دیگر از نوار غزه و تحویل ۱۶۰ جسد فلسطینی مطرح شده است. اسرائیل خواستار کاهش مدت مذاکرات غیرمستقیم پس از آزادی اسرا از ۵۰ به ۴۰ روز شده و تأکید کرده که آتش‌بس دائمی باید مشروط به دریافت اطلاعات درباره سایر اسرای اسرائیلی باشد. اسرائیل برخلاف پیشنهاد حماس، در پاسخ خود هیچ اشاره‌ای به عقب‌نشینی از نوار غزه نکرده و خواهان ایجاد مکانیزم‌هایی برای اطمینان از ارسال کمک‌های بشردوستانه صرفاً به غیرنظامیان شده است.
تمرکز کشورهای عربی بر استقرار نیروهای حافظ صلح بین‌المللی در غزه
یکی از تحولات جدید در میانه صلح غزه را می‌توان تمرکز کشورهای عربی بر بر استقرار نیروهای حافظ صلح بین‌المللی دانست. به نظر می‌رسد کشورهای عربی با استقرار نیروهای بین‌المللی در نوار غزه و کرانه باختری در پی ایجاد ثبات در این مناطق و فراهم کردن مقدمات تشکیل کشور فلسطین هستند. در این زمینه، «بدر عبدالعاطی» وزیر خارجه مصر تاکید کرد: استقرار نیروهای بین‌المللی در نوار غزه و کرانه باختری در چارچوب مقدمات تشکیل کشور فلسطین در این سرزمین و در پاسخ به فراخوان اجلاس سران عربی از شورای امنیت درباره این موضوع انجام می‌شود. عبدالعاطی در گفت‌وگو با شبکه ماهواره‌ای «الشرق» عربستان اظهار کرد: هدف از استقرار این نیروهای بین‌المللی نه تنها ایجاد ثبات در نوار غزه بلکه در کرانه باختری است و این نشان‌دهنده پیوند بنیادی و ریشه‌ای میان این ۲ منطقه است. وزیر خارجه مصر گفت: یکی از ماموریت‌های اصلی این نیروها تامین امنیت ملت فلسطین و حفاظت از آنها طبق مفاد بیانیه پایانی اجلاس سران عرب همراه با تضمین امنیت برای طرف دیگر است.
او درباره امکان استقرار نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در آینده نزدیک گفت: این نیروها بخشی از اقدامات بین‌المللی برای هموار کردن راه تشکیل کشور فلسطین است. عبد العاطی تاکید کرد: رایزنی‌ها برای رسیدن به توافقی درباره سازوکار انجام این کار، به زودی آغاز خواهد شد و این اقدام یکی از گام‌های عملی و ملموس برای تشکیل کشور مستقل فلسطین است. وزیر خارجه مصر در ادامه اعلام کرد که کشورش اواخر آوریل آتی با هماهنگی طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و در راس آنها دولت‌های مصر و فلسطین میزبان کنفرانس بین‌المللی بازسازی غزه خواهد بود. همچنین عبدالعاطی با اشاره به تقدیر آمریکا از نقش مصر در ثبات منطقه، بر روابط راهبردی و مستحکم مصر با آمریکا تاکید کرد و گفت: قاهره قصد دارد در ماه‌های آتی میزبان یک همایش اقتصادی سطح بالا با حضور گسترده شرکت‌های آمریکایی باشد که هدف از آن تقویت سرمایه‌گذاری‌های خارجی و ارائه تضمین‌ها و مشوق‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاران است.
