[ ملیحه محمودخواه]  فداکاری و داوطلبی، به‌عنوان یکی از والاترین ارزش‌های انسانی، همواره نقش کلیدی در انسجام اجتماعی و ارتقای روحیه همبستگی میان مردم ایفا کرده است. جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه سازمان جوانان این نهاد، با سابقه‌ای درخشان در امدادرسانی و خدمات بشردوستانه، یکی از اصلی‌ترین ارکان ترویج فرهنگ فداکاری در کشور به شمار می‌رود. از رویدادهایی مانند اعطای «تندیس ملی فداکاری به دانشجویان» که برای شناسایی و تجلیل از اقدامات برجسته جوانان در شرایط گوناگون برگزار می‌شود، تا جشنواره‌هایی نظیر «تکامل زوج‌های هلالی»را که به داستان‌های منحصر به فرد زندگی زوج‌های جوان با پیوندهای خیرخواهانه و داوطلبانه می‌پردازد، می توان نام برد این برنامه‌ها، نه‌تنها تقدیر از فداکاران را هدف قرار می دهند، بلکه بستری برای الهام‌بخشی در جامعه فراهم می‌کنند. با این حال، بسیاری از این فعالیت‌های ارزشمند از توجه کافی در رسانه‌ها برخوردار نیستند؛ بنابراین، در گفت وگویی صمیمانه باحجت الاسلام سید هاشم حسینی المدنی،رئیس سازمان جوانان هلال احمر، به بررسی اهداف، جزئیات و دستاوردهای این برنامه‌ها پرداختیم تا جلوه‌های پنهان فداکاری در میان جوانان و تأثیرات اجتماعی این اقدامات به تصویر کشیده شود. او از معیارهای سختگیرانه انتخاب افراد، داستان‌های واقعی و کمتر شنیده‌شده قهرمانان فداکار و همین‌طور چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی این رویدادها برای ترویج فداکاری در ایران سخن می‌گوید.

یکی از موضوعات جالبی که سازمان جوانان آن را دنبال می کند  بحث اعطای تندیس ملی فداکاری به دانشجویان است. لطفاً در ابتدا کمی درباره این تندیس و علت ایجاد آن توضیح دهید.
تندیس ملی فداکاری به دانشجویان، یکی از دستاوردهای ارزشمند جمعیت هلال احمر است که در واقع به دنبال زلزله بم استارت خورد. هدف این تندیس، شناسایی و تقدیر از دانشجویانی است که اقدامات فداکارانه و قابل‌توجهی در حوزه امداد و نجات، کمک‌های بشردوستانه و سایر موارد مشابه انجام داده‌اند. این برنامه تاکنون ۱۳ دوره برگزار شده است و طی این سال‌ها، بستر شناسایی بسیاری از افراد فداکار و ویژه را برای ما فراهم کرده است.

این برنامه را چه سازمان‌هایی همراهی می‌کنند و چگونه افراد به عنوان فداکار شناخته می شوند؟
در این رویداد، حدود ۱۵ سازمان مختلف مانند وزارت علوم، وزارت بهداشت، سازمان انتقال خون، سازمان حفاظت محیط زیست، کمیته امداد و بسیج سازندگی حضور دارند و هریک، نامزدهای خود را براساس فضای کاری و مأموریت‌های مرتبط معرفی می‌کنند. برای انتخاب نهایی، کمیته داوری ویژه‌ای نیز تشکیل می‌شود که وظیفه بررسی سوابق و اقدامات نامزدها را برعهده دارد. این کمیته فقط به مصادیق فداکاری خاص و غیرعادی توجه می‌کند.

 درباره معیارهای انتخاب دانشجویان فداکار و نقش سازمان جوانان هلال احمر بیشتر توضیح دهید. آیا افرادی که انتخاب می‌شوند، الزامی دارند که حتماً عضو هلال احمر باشند؟
برای پاسخ به این سوال باید بگویم که نه، الزامی وجود ندارد که فقط اعضای هلال احمر معرفی شوند. همان‌طور که گفتم، هرکدام از سازمان‌های شرکت‌کننده در این آیین، جامعه هدف خود را دارند و از میان آن‌ها افراد منتخب را معرفی می‌کنند. مثلاً کمیته امداد از میان افراد نیازمند تحت پوشش خود، دانشجویانی  راکه اقدامات شاخص و فداکارانه انجام داده‌اند، را پیشنهاد می‌دهد. یا سازمان انتقال خون، به افرادی که بیشترین تعداد اهدای خون را داشته باشند توجه می‌کند. با این حال، جمعیت هلال احمر در این بین سهم قابل توجهی دارد؛ زیرا بسیاری از دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، آزاد و علوم پزشکی از اعضای کانون‌های دانشجویی هلال احمر هستند.

 آیا برای این داوطلبان، حد و مرزی در اقدامات تعیین کرده‌اید؟ و آیا ممکن است مصادیق عادی یا روزمره نیز شامل این انتخاب شوند؟
خیر، ما به هیچ‌وجه اقدامات عادی و روزمره را شامل این انتخاب نمی‌کنیم. معیارهای ما بسیار دقیق و سخت‌گیرانه هستند و تنها کارهای فوق‌العاده خاص و شرایط بسیار ویژه در اولویت قرار می‌گیرند.
اجازه دهید یک مثال برایتان بزنم. در یکی از سال‌های گذشته، یک خانم عضو هلال احمر برای امدادرسانی به یک منطقه کوهستانی رفته بود. مشکل اینجا بود که به دلیل بارش برف سنگین، هلیکوپتر نمی‌توانست در آن نقطه فرود بیاید. این فرد با شجاعت تمام، خودش را از هلیکوپتر به پایین پرت کرد تا بتواند جان یک مادر باردار vh که شرایط وخیمی داشت را
نجات دهد. این مصادیق قهرمانی هستند که جزو افراد شاخص برای دریافت تندیس فداکاری محسوب می‌شوند.

آیا آماری از تعداد دانشجویانی که در این طرح شرکت کرده‌اند دارید؟ فراخوان آن چگونه انجام می‌شود؟
چارچوب اجرای این برنامه از طریق فراخوان عمومی و همچنین مکاتبه با شعب و سازمان‌های استانی ما صورت می‌گیرد. البته به‌تازگی اطلاع‌رسانی این فراخوان گسترده شده است. می‌پذیرم که ممکن است در فضای مجازی، اطلاع‌رسانی‌ها کمی کمرنگ باشد، اما تمام تلاش ما این است که هر فرد فداکاری که شایسته تقدیر است، به درستی شناسایی و معرفی شود.

 به نظر شما برگزاری چنین آیین‌هایی چه تأثیری بر ترویج فرهنگ فداکاری و داوطلبی در میان جوانان خواهد داشت؟
تأثیر این برنامه‌ها کاملاً مثبت است، به‌ویژه در شرایط کنونی که موضوع فداکاری ممکن است به دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی، کمرنگ شده باشد. معرفی این افراد فداکار به جامعه می‌تواند الهام‌بخش باشد.همچنین هر ساله در کنار آیین اعطای تندیس، نمایشگاه‌های ویژه‌ای برگزار می‌کنیم که افراد در آن، داستان این فداکاران را می‌خوانند. این رویدادها باعث جلب توجه جوانان به داوطلبی می‌شود. مثلاً سال گذشته بسیاری از بازدیدکنندگان این نمایشگاه، به جمع داوطلبان هلال احمر پیوستند.

آیا جشنواره‌های هلال احمر به ارتقای جایگاه اجتماعی فداکاران و داوطلبان هم کمک می‌کند؟
قطعاً! یکی از اهداف اصلی برگزاری این جشنواره‌ها و مراسم تقدیر مانند «تندیس ملی فداکاری» یا «جشنواره تکامل زوج‌های هلالی» همین است. ما تلاش می‌کنیم این افراد شایسته و فداکار که گاهی ممکن است گمنام باقی بمانند، به جامعه معرفی شوند و جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند. تقدیر از فداکاری، تنها به معنای اهدای جوایز نیست، بلکه نوعی اعتبار اجتماعی ایجاد می‌کند که جوانان و نسل‌های آینده را به سمت اقدامات خیرخواهانه و مسئولیت‌پذیری اجتماعی سوق می‌دهد.
از سوی دیگر، رسانه‌ها در این زمینه نقش بسیار مهمی دارند.
هرچه پوشش خبری این رویدادها بهتر و گسترده‌تر باشد، پیام آن‌ها به افراد بیشتری منتقل می‌شود و ارزش‌های مشترک جامعه تقویت می‌شود. هدف ما این است که فرهنگ فداکاری و داوطلبی به بخشی از هویت اجتماعی و فداکاران جامعه به الگوهایی برجسته برای مردم تبدیل شوند.

نمونه‌های دیگری از افراد منتخب را می‌توانید برای ما بازگو کنید؟
یکی از افراد شاخص گذشته، یک سرباز از زلزله بم بود. او پس از اینکه چند تن از نزدیکان خود را در این حادثه از دست می‌دهد، عهد می‌کند که به هر قیمتی، هر جا حادثه‌ای رخ داد، به کمک بشتابد. او بعدها در جریان یک تصادف رانندگی، داوطلبانه مداخله می‌کند و متأسفانه متوجه می‌شود که خانواده خودش در آن حادثه آسیب دیده‌اند و تک‌فرزندش نیز جان باخته است. این فرد طی سال‌های بعدی، بیش از ۲۰ بار خون اهدا کرد و در بسیاری از پروژه‌های خیریه نیز شرکت داشت.

آیا برنامه دیگری مشابه این رویداد دارید؟
بله، جشنواره‌ای به نام جشنواره تکامل زوج‌های هلالی داریم که اخیراً در مشهد مقدس برگزار شده است. در این طرح، زوج‌هایی که هر دو عضو هلال احمر هستند و معیارهای ویژه‌ای را رعایت کرده‌اند، شناسایی و مورد تقدیر قرار می‌گیرند.
معیارهای این طرح چیست؟
این زوج‌ها معمولاً زندگی‌هایی دارند که با معیارهای رایج متفاوت است. مثلاً مهریه کم، عدم برگزاری تشریفات مرسوم ازدواج و صرف هزینه آن در امور خیریه مانند آزادی زندانیان یا کمک به کودکان بی‌سرپرست. برخی از آن‌ها حتی کارهای داوطلبانه مثل کاشت درخت یا اهدای خون را در شروط ضمن عقد خود قرار داده‌اند.

چگونه این زوج‌ها را تجلیل می‌کنید؟
آن‌ها برای سفری به مشهد اعزام می‌شوند. هزینه سفر رفت و آمد با خودشان است، اما ما اقامت و کارگاه‌های آموزشی مانند مدیریت تعارض خانواده و مهارت‌های موفقیت را برایشان پیش‌بینی می‌کنیم. همچنین از آن‌ها خواسته شده که داستان زندگی و علت این تمایز را در قالب یک ویدئوی ۳۰ ثانیه‌ای ثبت کنند.