اختلاف واشنگتن و تل‌آویو بر سر نحوه مواجهه با ایران
گروه سیاسی:وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: استخدام یک فرقه منحرف توسط نتانیاهو برای انتشار اطلاعات مثلا ترسناک، نشانه کمال استیصال است.به گزارش تجارت، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در شبکه اجتماعی ایکس در واکنش به ادعاهای فاکس نیوز در خصوص کشف تأسیسات هسته‌ای مخفی در ایران، نوشت: با شروع مجدد گفتگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا، «تصاویر ترسناک ماهواره‌ای» بیشتری خیلی دقیق و حساب شده در حال انتشار هستند.
وی افزود: نتانیاهو، که به عنوان یک کارشکن مخرب دیگر آبرویی برایش نمانده، در ادامه سیاست «تعیین تکلیف برای ترامپ» رو به سوی همه نوچه‌های قدیم و جدید خود آورده است.
عراقچی ادامه داد: او این بار، نوکران دون‌پایه ایرانی صدام را به کار گرفته است. دستمزد آنها ممکن است کم باشد ولی استخدام یک فرقه منحرف تنها نشانه کمال استیصال است.وبگاه آکسیوس به گزارش منابع مطلع گزارش داد که دور چهارم مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا قرار است روز یک‌شنبه در شهر مسقط، پایتخت عمان، برگزار شود.طبق این گزارش «این گفت‌وگوها در حالی انجام می‌شود که تنش‌ها میان دو طرف همچنان ادامه دارد و هم‌زمان، اختلافات میان واشنگتن و تل‌آویو بر سر نحوه مواجهه با ایران و تحولات منطقه تشدید شده است».
آکسیوس نوشت که قرار است عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سرپرستی هیأت ایرانی را در این مذاکرات برعهده داشته باشد. در طرف مقابل، استیو ویتکوف، نماینده ویژه کاخ سفید، ریاست هیأت آمریکایی را به‌عهده دارد.در ادامه گزارش آکسیوس آمده است: «این مذاکرات در حالی برگزار می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، روز پنج‌شنبه در کاخ سفید به‌صورت غیرعلنی با ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل و از افراد نزدیک به بنیامین نتانیاهو، دیدار و درباره موضوع ایران گفت‌وگو کرده است. به گفته منابع آگاه، این دیدار به نگرانی تل‌آویو از رویکرد دیپلماتیک ترامپ در قبال تهران اختصاص داشته است».
این وبسایت آمریکایی در ادامه نوشت: «ترامپ در این دیدار تأکید کرده که در تلاش است بدون توسل به نیروی نظامی، به توافقی با ایران دست یابد. این موضع با نگاه نتانیاهو که خواهان بررسی گزینه نظامی است، مغایرت دارد».آکسیوس افزود: «اختلاف میان واشنگتن و تل‌آویو پس از آن شدت گرفت که دولت ترامپ هفته گذشته به‌طور ناگهانی از توافق آتش‌بس با جنبش انصارالله یمن خبر داد، در حالی که مقامات اسرائیلی پیشاپیش در جریان این تصمیم قرار نگرفته بودند. این آتش‌بس ساعاتی پس از آن اعلام شد که اسرائیل به‌دنبال حمله پهپادی به فرودگاه بین‌المللی تل‌آویو، چند بندر و فرودگاه در یمن را هدف قرار داده بود».از سوی دیگر، گفت‌وگوها درباره آتش‌بس در غزه نیز هم‌زمان در جریان است. اسرائیل اعلام کرده که پایان سفر ترامپ به منطقه را ضرب‌الاجل برای دستیابی به توافقی در غزه تعیین کرده و در صورت عدم توافق، تهدید به انجام عملیاتی گسترده برای اشغال کامل نوار غزه کرده است. در همین راستا، نمایندگان آمریکا با میانجی‌گری قطر و مصر، تلاش دارند حماس را برای آزادی شماری از گروگان‌ها در برابر آتش‌بس موقت متقاعد کنند. اما حماس همچنان بر شرط پایان کامل جنگ برای آزادی تمامی اسرا تأکید دارد.
گفتنی است ترامپ از روز دوشنبه سفر خود به منطقه را با بازدید از عربستان سعودی، قطر و امارات آغاز خواهد کرد.
بررسی سناریوهای موجود درباره توافق احتمالی ایران و آمریکا
دیپلمات پیشین وزارت امور خارجه گفت: در حال حاضر ریاست جمهوری آمریکا و کنگره، سنا و مجلس نمایندگان در اختیار اکثریت جمهوری‌خواهان قرار دارد. اگر توافقی صورت گیرد، بعید است که با مخالفت‌هایی مشابه زمان اوباما و بایدن یعنی مخالفت کنگره مواجه شود. با توجه به اینکه اکثر قریب به اتفاق تحریم‌های کنگره با ابتکار جمهوری‌خواهان بوده، طبیعی است که این بار جمهوری‌خواهان آمادگی خواهند داشت که به رئیس‌جمهور حزب خودشان کمک کنند و این در سی سال گذشته چنین چیزی نبوده است. قاسم محبعلی مدیرکل سابق خاورمیانه و شمال آفریقا در وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا و ادامه گفت‌وگوهای ایران و اروپا که شروع آن پیش از روند مسقط کلید خورده بود، تصریح کرد: کشورهای اروپایی، به ویژه فرانسه و انگلیس که اعضای دائم شورای امنیت هستند و همچنین آلمان که یکی از سه عضو تروئیکای اروپایی و از کشورهای ۱+۵ حاضر در برجام است، به طور طبیعی ممکن است بخشی از توافقی باشند که در گذشته با ایران انجام شده است. در صورتی که مشکل از نظر آنها، یعنی اتهاماتی که به ایران می‌زنند و گزارش آژانس مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران ممکن است انحراف پیدا کرده باشد، وجود دارد. آنها قادر خواهند بود برنامه هسته‌ای را به شورای امنیت برگردانند و مکانیسم ماشه را فعال کنند. وی ادامه داد: بنابراین، طبیعی است که اگرچه ممکن است آنها طرف اصلی مناقشه ایران و آمریکا در خصوص هسته‌ای نباشند، اما ذی‌نفع هستند و نقش مهمی در پیشرفت مذاکرات دارند. من فکر می‌کنم آنها بخشی از این مواضع را به عنوان اعمال فشار در نظر می‌گیرند، زیرا مواضع حداکثری آن‌هاست و به دنبال این هستند که پیشرفت قابل توجهی در مذاکرات ایران و آمریکا حاصل شود. این موضع هم در راستای منافع آنها و هم موضع اسرائیل قرار دارد و این موضوع می‌تواند بخشی از سیاست غرب در راستای فشار حداکثری باشد و در کنار تحریم‌های آمریکا، به دنبال تسریع توافق ایران و آمریکا در چارچوبی است که منافع آنها را تأمین کند. محبعلی در خصوص تعویق مذاکرات و برگزاری مجدد آن در دور چهارم روند مسقط گفت: دقیقاً اعلام نشده که علت عدم برگزاری مذاکرات در تاریخی که مقرر شده بود، چه بوده است. البته آمریکایی‌ها اعلام کردند که تاریخ دقیقی تعیین نشده بود. حدسیات زیاد و گوناگونی وجود دارد، از جمله اینکه جزئیاتی که مطرح شده بود، ممکن است باعث تغییراتی در نگاه آمریکایی‌ها شده باشد. طرف ایرانی نیز ممکن است به دلیل مسائل مختلفی که آمریکایی‌ها مطرح کردند و همچنین وقایع و اتفاقات در یمن، تحت تأثیر قرار گرفته باشد. به نظر می‌رسد که عمان یعنی میانجی ایران و آمریکا در مورد قضیه یمن هم میانجی‌گری کرده و آتش‌بس بین آمریکا و انصارالله در یمن برقرار شده است و حوثی‌ها از حملات بیشتر به کشتی‌های آمریکایی‌ها خودداری می‌کنند. این کارشناس سیاست خارجی ایران افزود: این‌ها مسائل پشت پرده‌ای هستند که در حال وقوع‌اند، ولی هنوز دقیقاً علت تأخیر در مذاکرات مشخص نیست. به‌علاوه، طرف ایرانی و آمریکایی هنوز تاریخی را رسماً تأیید نکرده‌اند، اما هر دو اعلام کردند که مذاکرات را ادامه خواهند داد. باید ببینیم چه اتفاقاتی خواهد افتاد. با توجه به شرایط موجود، به نظر می‌رسد که طرفین ناچار به مذاکره هستند. جایگزین مذاکرات به نظر می‌رسد که به‌قول معروف، جنگ باشد، زیرا اکنون شرایط بین صلح و جنگ در حال حرکت است. وی در خصوص شایعاتی مبنی بر اینکه آمریکا درخواست‌های جدیدی را مطرح کرده است، اظهار کرد: سیاست اعلامی معمولاً حداکثری است، اما سیاست اعمالی ممکن است در مذاکرات با توجه به داد و ستدها تغییر کند. اینکه ایران غنی‌سازی را متوقف کند، مسئله حیثیتی برای ایران است. شاید از نظر اقتصادی، اهمیت ویژه‌ای نداشته باشد، زیرا به هر حال ایران باید اورانیوم خام و یا غنی‌شده برای نیروگاه هسته‌ای آینده خود وارد کند. ایران فاقد منابع کافی برای تولید اورانیوم مورد نیاز در برق هسته‌ای است. بنابراین، از نظر اقتصادی ممکن است تأثیر چندانی نداشته باشد، اما از نظر حیثیتی، سال‌ها روی این قضیه تأکید شده و اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. محبعلی با اشاره به این موضوع که سطح و مقدار غنی‌سازی، بحث‌هایی است که باید در مذاکرات مشخص شود، تاکید کرد: از نظر ان‌پی‌تی، اصل غنی‌سازی ممنوع نشده، اما باید مشخص شود غنی‌سازی برای چه هدفی است، همچنین آژانس باید تأیید کند که غنی‌سازی برای مصارف صلح‌آمیز است، مانند ژاپن، برزیل، آلمان و آرژانتین که غنی‌سازی دارند و آژانس تأیید کرده که غنی‌سازی آنها هدف‌های صلح‌آمیز دارد و انحرافی در آن دیده نشده است. این مسائل باید در میز مذاکره حل و فصل شود. همچنین، باید مشخص شود که چگونه بازرسی‌ها صورت می‌گیرد و اطمینان بخشی حاصل می‌شود. آیا بازرسی‌های آژانس کافی است یا خیر؟ آیا مانند پاکستان و هند، خود آمریکایی‌ها هم در جریان غنی‌سازی و استفاده صلح‌آمیز حضور خواهند داشت؟ این بحث‌ها مورد بررسی است تا مشخص شود مذاکرات چگونه حل و فصل می‌شود. سفیر سابق ایران در یونان در رابطه با استراتژی سیاست خارجی ایران یعنی در تبادل نظر با تمام اعضای ۱+۵ و سایر کشورهای منطقه و نقش آن در پیشبرد توافقات احتمالی با آمریکایی‌ها عنوان کرد: چین و روسیه و اروپا اعضای دائم شورای امنیت هستند و برخی از آنها در برجام حضور داشتند. بخشی از موضوع تحریم‌هایی که در شورای امنیت به تصویب رسیده، مربوط به این کشورهاست و هر یک از آنها ذی‌نفع هستند. به علاوه، چین و روسیه در حال حاضر موضعشان با ایران نزدیک‌تر است و در کنار ایران قرار دارند. آنها ممکن است از غیرنظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران دفاع کنند و خواستار آن باشند. با این حال، با توجه به اختلافاتی که چین و روسیه با آمریکا و اروپا دارند، به ویژه در جنگ اوکراین و تعرفه‌های گمرکی همه باعث شده که موضعشان به ایران نزدیک‌تر باشد. بنابراین طبیعی است که ایران با آنها مشورت داشته باشد. سفیر سابق ایران در مالزی در خصوص امکان پیشبرد توافق میان ایران و آمریکا به شکل گام به گام و توافق مرحله‌ای، تاکید کرد: تحریم‌های ایران به چند دسته تقسیم می‌شود، تحریم‌های هسته‌ای کلیدی‌ترین و حساس‌ترین موضوع اختلافات ایران و آمریکا هستند. اما تمام تحریم‌ها، تحریم‌های هسته‌ای نیستند و شامل تحریم‌هایی هستند که مربوط به مسائل موشکی، اوکراین، سیاست خاورمیانه و مسائل حقوق بشر هم می‌شوند. تمام این تحریم‌ها هم توسط رئیس‌جمهور آمریکا برقرار نشده و تحریم‌هایی هستند که کنگره آنها را تصویب کرده و دوحزبی هستند. بنابراین، اگر توافقی در خصوص برنامه هسته‌ای به عنوان گام اول صورت گیرد و به مذاکرات ادامه داده شود و در سایر موضوعات هم طرفین به توافق برسند، آن‌گاه می‌توانیم شاهد برداشتن کلیه تحریم‌ها از سوی آمریکا باشیم. در غیر این صورت، به نظر می‌رسد که مشکل باقی خواهد ماند. به عبارت دیگر، حل مشکل توافق روی برنامه هسته‌ای و مذاکرات هسته‌ای به تنهایی برای رفع تحریم‌ها کافی نیست. این دیپلمات با تجربه روند مسقط را یک فرصت ذی‌قیمت دانست و اظهار کرد: در حال حاضر ریاست جمهوری آمریکا و کنگره، سنا و مجلس نمایندگان در اختیار اکثریت جمهوری‌خواهان قرار دارد. اگر توافقی صورت گیرد، بعید است که با مخالفت‌هایی مشابه زمان اوباما و بایدن یعنی مخالفت کنگره مواجه شود. با توجه به اینکه اکثر قریب به اتفاق تحریم‌های کنگره با ابتکار جمهوری‌خواهان بوده، طبیعی است که این بار جمهوری‌خواهان آمادگی خواهند داشت که به رئیس‌جمهور حزب خودشان کمک کنند و این در سی سال گذشته چنین چیزی نبوده است. وی خاطرنشان کرد: این مذاکرات فرصتی است که اگر توافقی بین ایران و آمریکا صورت گیرد، توافقی جامع و مورد قبول دو کشور باشد و زمینه‌ساز رفع کلیه تحریم‌ها شود. اما اینکه انتظار داشته باشیم کلیه تحریم‌ها به‌صورت فوری رفع شود، انتظار خوشبینانه‌ای است و باید به تدریج عمل کرد. به ویژه اینکه ابتدا باید مسئله هسته‌ای حل و فصل شود و سپس به سایر موضوعات امنیتی و مرتبط با این قضیه پرداخته شود و به توافقی برسیم که هر دو طرف آن را منصفانه بدانند. همانطور که در بیانیه وزارت خارجه عمان آمده، توافقی پایدار و الزام‌آور باشد. اگر این سه حالت را داشته باشد، آن‌گاه ممکن است که وضعیت فعلی به یک وضعیت مناسب برای کشور تبدیل شود.
