سوء استفاده ترامپ از داستان صلح اوکراین
کیومرث یزدان پناه
استاد ژئوپلیتیک
آمریکا، احساس ضعف روسیه در اثر جنگ را متوجه شده و همچنین ناتوانی اوکراین بدون حمایت واشنگتن را هم کامل حس کرده است. در واقع ترامپ خوب فهمیده که جنگ چند ساله میان روسیه و اوکراین چه بلایی بر سر رقیب سنتی آورده و آن را گرفتار چالشهای عمیق در سطوح ملی و جهانی کرده است. این درک آمریکا از صحنه میدانی جنگ روسیه و اوکراین و ترسهای ناشی از عواقب باخت حیثیتی در جنگی ویرانگر برای مسکو و کییف؛ فرصتی است برای فرصتطلبیهای مکارانه ترامپ تا با لگد زدن بر گل و لای جنگ، سهمی راهبردی و بلند مدت نصیب خود کرده و رقیب دیرینه را مغلوب بلندپروازیهای خود کند و از سمتی دیگر با استعمار معدنی اوکراین جای پایی عمیق و بلندمدت در بیخ گوش روسیه پیدا کند.
با در نظر گرفتن شرایط پیچیده جهانی و نقش کم رنگ شده روسیه در مناسبات جهانی و معادلات بینالمللی و منطقهای، مناقشه پر هزینه درگیرانه با اوکراین، پاشنه آشیلی است که محرکههای دخالت آمریکا را در این مساله و خاتمه جنگ پر رنگتر میکند. ترامپ میداند که قدرتهای اروپایی هم در شرایط فعلی توافق برای حل این بحران را ندارند و سطح نفوذ قدرتهای اروپایی به شدت پایین است. این مساله هم خود به تنهایی برای تشویق ترامپ در مداخله مستقیم در بحران جنگ روسیه و اوکراین کفایت میکند تا زمان را از دست ندهد.
در واقع آمریکا از وضعیت فعلی متحدان اروپایی آگاه بوده و متوجه یک بن بست تاریخی پیچیده و همچنین ریشههای تاریخی آن شده و با این پیش فرضهای نسبتا دقیق، پیشگام حل بحران و برقراری آتش بس شده است. نشست آنکارا تضمین لازم را ندارد و ترکیه هم در آن حدی نیست که میانجیگری کارساز برای خاتمه بحران باشد. این بحران؛ یک بحران عمیق با پیامدهای ژئوپلیتیک بوده و نشست ترکیه هم مسبوق به سابقه است لذا به نظرم این دور از نشست و گفتوگوها در این کشور با نظارت آمریکا خواهد بود. موافقت پوتین برای حضور در استانبول ممکن است فقط یک ژست پیشدستانه باشد و هر گونه توافقی، ارزش موقت و گذرا خواهد داشت.
با توجه به حضور ترامپ در نشست ریاض در خصوص مسائل خاورمیانه به ویژه بحران غزه، احتمال حضور او در استانبول وجود دارد که در این صورت دستیابی به توافقی اولیه میان روسیه و اوکراین دور از انتظار نیست.