گروه سیاسی: در راستای تقویت دیپلماسی عمومی و بسترسازی برای وفاق منطقه‌ای، دیروز، یک‌شنبه (28 اردیبهشت) مجمع گفت‌وگوی تهران (Tehran Dialogue Forum) با حضور «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور و مهمانانی از کشورهای مختلف جهان آغاز به کار کرد. این نشست دو روزه که امروز دوشنبه نیز ادامه خواهد داشت در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه برگزار شد. مجمع گفت‌وگوی تهران با حضور ۲۰۰ هیات مشتمل بر مقامات ارشد ۵۳ کشور، وزرا و تصمیم‌سازان خلیج فارس و نمایندگان سازمان ملل برگزار شده است.
به گزارش «تجارت»،  در این نشست مقامات ارشد برخی از کشورهای منطقه از جمله وزیر خارجه عمان، وزیر امور خارجه حکومت سرپرستی افغانستان، «نیچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق،  «حکمت حاجی‌اف» دستیار رئیس جمهور آذربایجان، «آرمن گریگوریان» دبیر شورای عالی امنیت ملی ارمنستان ، «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر پیشین عراق، «سراج الدین مهرالدین» وزیر خارجه تاجیکستان، تعدادی از سفرای خارجی مقیم ایران و ... حضور دارند. در ابتدای این مراسم یاد شهید «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه فقید ایران گرامی داشته شد. این رویداد با ۴۰ پنل تخصصی، پخش زنده جلسات و پوشش ۵۰ رسانه خارجی، نقش ایران را به‌عنوان کنشگری مسئول و پیشرو در دیپلماسی منطقه‌ای و جهانی برجسته کرده و فضایی برای اجماع و تبیین نظم نوین منطقه‌ای ایجاد می‌کند. مجمع گفت‌وگوی تهران که با سخنرانی شخصیت‌های سیاسی کشورهای مختلف برگزار شد، می‌تواند بستری برای ایجاد نقش پیشرو ایران در دیپلماسی منطقه‌ای و چه بسا فرامنطقه‌ای باشد.  دیپلماسی غیررسمی و عمومی طی سال‌های اخیر مورد اهتمام و توجه جدی وزارت امور خارجه بوده و حالا مجمع گفت‌وگوی تهران می‌تواند نقشی موثر و جدی در تقویت این هدف داشته باشد. در ادامه گزارش حاضر به بررسی مهم‌ترین محورها و رخدادهای روز نخست مجمع گفت‌وگوی تهران پرداخته خواهد شد. 

ارائه منطق سیاست خارجی ایران در ارتباط با صلح و دیپلماسی
در مهم‌ترین بخش از برگزاری مجمع گفت‌و گوی تهران مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان صبح دیروز با خوشامدگویی به مهمانان خارجی این مجمع، اظهار کرد: امیدوارم حضور شما موجب شود که به نگاه و زبان مشترک برسیم. امیدواریم بتوانیم برادری، صمیمیت و دوستی را در چارچوب حق و عدالت محقق کنیم. ما این نگاه را به همسایگان و دنیا داریم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا پیام سیاست خارجی دولت چهاردهم در خصوص تعامل با دنیا شنیده شد، گفت: متاسفانه این پیام از طرف غرب پذیرفته نشد. ما به کرامت انسان‌ها اعتقاد داریم و با کسی دعوا نداریم. روح شیطانی، انسان را به تجاوز وا می دارد. برخی با شیطنت، رنگ انسانی به جنایت خود می دهند، چون می دانند نباید ناحق عمل کنند. وی اضافه کرد: ترامپ به منطقه آمد و گفت ایران عامل خطر است. ما عامل خطریم؟ ما منازل را بمباران می‌کنیم؟ دانشمندان را ترور می‌کنیم؟ مردم عادی را زیر خروارها خاک مدفون می کنیم؟ ما دیگران را تهدید می کنیم؟ اسماعیل هنیه را در تهران ما ترور کردیم؟ جانیان و تروریست ها دیگران را به تروریسم متهم می‌کنند. این‌ها نشانه بی‌اخلاقی و مرگ اخلاق در سیاست است.

ایران شریکی مطمئن برای منطقه بوده و خواستار توافق عادلانه است
در بخش دیگری از مجمع گفت‌وگوی تهران، سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه تاکید کرد: ما خواهان توافقی عادلانه و متوازن هستیم؛ توافقی که در چارچوب معاهده عدم اشاعه، با احترام کامل به حقوق هسته‌ای ایران شکل گرفته و به طور عینی رفع جامع تحریم ها را تضمین نماید. جمهوری اسلامی ایران به دیپلماسی پایبند است و انتظار دارد تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه‌ای که مستقیماً مردم ما را هدف قرار داده‌اند، به‌طور واقعی و ملموس لغو شوند. عراقچی در بخشی دیگر از سخنرانی خود تصریح کرد: منطقه غرب آسیا نیازمند یک بازنگری بنیادین در نگاه به خود است. تمرکز طولانی‌مدت بر رقابت‌هایی که از توهم تهدید دائمی ناشی شده‌اند، مانع از شکل‌گیری همکاری‌های مؤثر برای حل مسائل منطقه‌ای و جهانی شده و زمینه ساز دخالت های مخرب قدرت های فرامنطقه ای را فراهم آورده است. وی افزود: مادامی‌که کشورهای منطقه بتوانند زبان جدیدی برای توصیف واقعیت خود بیافرینند – زبانی برخاسته از حافظه تاریخی و افق‌های مشترک – خواهند توانست نهادها، سازوکارها و ائتلاف‌هایی را بنیان نهند که پایدارتر، مشروع‌تر و کارآمدتر از ترتیبات تحمیل‌شده از بیرون باشند. در این صورت، منطقه نه‌فقط بازیگر، بلکه معمار نظم آینده خواهد بود. برای نیل به این هدف، جمهوری اسلامی ایران شریکی مطمئن و همکاری قابل اتکا برای منطقه و تمامی کشورها و ملت های آن خواهد بود. نگاه دیپلماسی ما به سوی همه کشورهای منطقه است تا با الهام از شعار محوری وفاق دولت جمهوری اسلامی ایران، منطقه ای قوی و همگرا بسازیم.
 
تقدم مذاکره برای ایران و رد ساخت سلاح‌ هسته‌ای
علاوه بر اظهارات صریح و پیام‌های شفاف پزشکیان و عراقچی، در پنلی دیگر رئیس شورای روابط خارجی کشورمان پیامی صریح را خطاب به آمریکا و جامعه جهانی در میانه مذاکرات ایران و آمریکا مخابره کرد. سید کمال خرازی در پاسخ به سوالی درباره اظهارات «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا و اهداف واقعی یا غیرواقعی پشت اظهارات ضدایرانی ترامپ تصریح کرد: آمریکایی‌ها خودشان درخواست مذاکره کردند. این نشان دهنده این است که ایران کشور قدرتمندی است. آنها نمی‌توانند از ایران باج‌خواهی کنند یا از طریق تهدید با ایران تعامل کنند. هرکس ایران را تهدید کند، علیه آن اقدام خواهیم کرد. با ایران نمی‌شود با زبان تهدید صحبت کرد. فناوری هسته‌ای ایران به مرحله‌ای رسیده که نابود نشدنی است. دانش ایرانیان که بدون کمک بیگانگان کسب شده، از بین نخواهد رفت. خرازی همچنین گفت: برخلاف دیگر کشورها، ایرانیان به تنهایی به دانش هسته‌ای دست یافته اند. آمریکایی‌ها این را درک کرده‌اند. ما از مذاکره فراری نیستیم و درخواست آنها برای مذاکره را پذیرفتیم. آنها باید تحریم ها را بردارند و در ازای آن ما باید اقداماتی انجام دهیم. براساس ان پی تی حق حفظ غنی سازی و رآکتورهای خود را داریم. اقدامات احتمالی ما می تواند شامل محدودیت غنی سازی به رقم ۳.۶۷ درصد باشد.  او افزود: با وجود توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای، فتوای رهبری دست ما را بسته و نمی‌توانیم سلاح هسته‌ای بسازیم. اما دیگر کشورهای منطقه هم ممکن است به سراغ سلاح هسته‌ای حرکت کنند، زیرا اسرائیل سلاح هسته‌ای دارد. ممکن است دیگر کشورها برای حفاظت از خودشان دربرابر اسرائیل به سراغ سلاح هسته‌ای بروند. خواسته ما خاورمیانه‌ای عاری از سلاح هسته‌ای است.

تاکید عمان بر حل اختلافات از مسیر گفت‌وگو
در بخشی دیگر از  اولین روز برگزاری مجمع گفت‌وگوی تهران، بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان در سخنانی با تمرکز بر موضوع فلسطین اظهار کرد: چیزی که در ماه‌های اخیر باعث امیدواری و خوش‌بینی من شده، ظهور برخی نشانه‌ها از شکل‌گیری یک رویکرد جدید در واشنگتن است. شخصاً بر اساس مشاهداتم از برخی تصمیمات اخیر، احساس می‌کنم ایالات متحده ممکن است در حال توسعه یک سیاست جدید باشد. این مقام عمانی در ادامه اطمینان داد که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا توانایی و اراده لازم برای برقراری صلح را دارد و گفت: این به‌خودی‌خود نشان می‌دهد که حتی در این وضعیت هولناک که با ویرانی عظیمی همراه است، میل تازه‌ای برای آغاز گفت‌وگو وجود دارد گفت‌وگویی که همگی می‌دانیم ضروری است، حتی اگر تل‌آویو همچنان امیدوار باشد بتواند با تشدید درگیری نظامی مانع از آن شود. البوسعیدی در ادامه با اشاره به اینکه گفت‌وگو در این زمینه آسان نیست، تاکید کرد که عمان به مسیر سخت گفت‌وگو پایبند است. او در پایان نیز ضمن تقدیر از تاثیر کنفرانس امروز تهران در تقویت گفت‌وگوها تاکید کرد: حل اختلافات از راه گفت‌وگو ممکن است.

برگزاری نشست سه جانبه وزیران خارجه ایران، قطر و عمان در تهران
یکی دیگر از رخدادهای قابل توجه مجمع گفت‌وگوی تهران برگزاری نشست سه جانبه وزیران امور خارجه ایران، قطر و عمان بود. این نشست بعد از ظهر دیروز (یک شنبه) با حضور «سید عباس عراقچی»، «بدر البوسعیدی» و «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» وزیران خارجه ایران، عمان و قطر در حاشیه مجمع گفت‌وگوی تهران برگزار شد.

اقلیم کردستان عراق هرگز تهدیدی علیه ایران نخواهد بود
در یکی دیگر از پنل‌های مجمع گفت‌وگوهای تهران نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق با بیان این که «عراق می‌تواند در آینده منطقه نقش مهمی را ایفا کند» تاکید کرد: اجازه نخواهیم داد اقلیم کردستان عراق یک خطر برای همسایگان‌مان، به‌خصوص ایران محسوب شود. بارزانی با اشاره به نزدیکی ایران و عراق تصریح کرد: ما پیوندهای تاریخی، فرهنگی و سیاسی گسترده‌ای با ایران داریم. در جنگ علیه داعش نیز ایران اولین کشوری بود که به عراق کمک کرد. شهید سلیمانی یکی از اولین افرادی بود که در جنگ علیه داعش به عراق کمک کرد.

چراغ سبز افغانستان به حل مشکلات آبی با ایران
امیر خان متقی در پنلی در مجمع گفت وگوی تهران که با اجرای محمدرضا بهرامی، مدیرکل آسیای جنوبی وزارت خارجه ایران برگزار شد، با بیان این که «افغانستان در طی نیم قرن گذشته شاهد دخالت‌های بیگانگان در امور داخلی خود بوده است»، گفت: در حال حاضر افغانستان وارد مرحله جدیدی از حیات سیاسی خود شده است. وزیر خارجه حکومت سرپرستی افغانستان همچنین در پاسخ به سوال بهرامی، دیپلمات ارشد ایرانی که هدایت این پنل را بر عهده داشت در ارتباط با موضوع آب گفت: ما از وضعیت خشکسالی در سیستان و بلوچستان ناراحت هستیم و متاسفانه ما این وضعیت را در نیمروز و هلمند نیز شاهد هستیم. وی در این ارتباط تاکید کرد: این وظیفه شرعی ما به عنوان یک مسلمان است که به مسلمانی که از تشنگی رنج می‌برد، کمک کنیم.

تحول عمیق در روابط تهران و باکو
در یکی دیگر از پنل‌های مجمع گفت‌وگوی تهران، حکمت حاجی اف، دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان گفت: پس از سفر بسیار موفقیت‌آمیز رئیس‌جمهور پزشکیان به آذربایجان، روابط تهران و باکو وارد مرحله تازه‌ای شده است. او افزود: این منطقه متعلق به همه ماست. باید با همکاری با دیگر کشورهای همسایه روی توسعه منطقه تمرکز کنیم. ما شراکت منطقه‌ای را ترجیح می‌دهیم. به دنبال تغییر منطقه از طریق همکاری با ایران، فدراسیون روسیه و ترکیه هستیم. حاجی‌اف تصریح کرد: باید منطقه را براساس منافع خودمان تعیین کنیم. روابط ایران، روسیه، آذربایجان و ترکیه در هم تنیده شده است. او با اشاره به عناصر خارجی تصریح کرد: مشکلات منطقه را باید بدون دخالت عناصر خارجی برطرف کنیم.

مسیر هموار توسعه روابط تهران و ایروان
آرمن گریگوریان، دبیر شورای امنیت ملی ارمنستان نیز در مجمع گفت‌وگوهای تهران در پنلی به میزبانی «سعید خطیب زاده» معاون وزیر و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و در پاسخ به سوالی درباره تحولات اخیر در منطقه قفقاز جنوبی و روند سازنده جاری برای رسیدن به صلح بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان گفت: ابتدا اجازه دهید برای برگزاری چنین پلتفرمی قدردانی کنم. هیچ بحثی درباره ایجاد کریدور وجود ندارد. بلکه درحال گفت‌وگو درباره صلح، ثبات و توسعه در منطقه هستیم. گریگوریان در پاسخ به سوالی درباره حضور ارامنه در ایران و جدایی ناپذیر بودن آن‌ها از ایران گفت: ما به این مسأله افتخار می‌کنیم. در سال های اخیر، روابط ما با ایران توسعه یافته و همکاری بسیار بیشتری داریم. ماهیت روابط ایران و ارمنستان مثال زدنی است. زیرا در حال نشان دادن نحوه همکاری بهینه دو همسایه هستیم. او همچنین گفت: در روابط تهران و ایروان هیچ چالشی وجود ندارد. گریگوریان در آخر تصریح کرد: در روابط ما و ایران هیچ مانعی وجود ندارد و درحال بررسی راه‌های ممکن برای توسعه هرچه بیشتر روابط دو کشور هستیم.