تیر خلاص خاموشیها به صنایع
گروه صنعت و تجارت: د ر سالهای اخیر، خاموشیهای گسترد ه و برنامهریزینشد ه برق به یکی از چالشهای جد ی اقتصاد ایران تبد یل شد هاند . این قطعیها که عمد تاً ناشی از کمبود تولید ، افزایش مصرف، و ضعف زیرساختهای انرژی هستند ، تأثیرات قابلتوجهی بر بخشهای مختلف صنعتی کشور گذاشتهاند . صنایع تولید ی، معد نی، پتروشیمی، فولاد ، و حتی واحد های کوچک و متوسط با اختلال د ر فرآیند های تولید ، کاهش بهرهوری، و افزایش هزینههای عملیاتی مواجه شد هاند . به گزارش «تجارت»، خاموشیهای مکرر نهتنها موجب توقف خطوط تولید و آسیب به تجهیزات صنعتی میشوند ، بلکه د ر بلند مد ت باعث کاهش رقابتپذیری محصولات ایرانی د ر بازارهای د اخلی و خارجی خواهند شد . از سوی د یگر، نوسانات برق و نبود برنامهریزی د قیق برای مد یریت بار مصرف، اعتماد سرمایهگذاران د اخلی و خارجی را نیز تحتالشعاع قرار د اد ه است.
ضررهای سنگینی که شاید امکان جبران ند اشته باشند
وضعیت فعلی به گونهای نگران کنند ه است که بسیاری از ناظران اقتصاد ی و متخصصا نسبت به تهد ید ات قطعی برق بر ورشکست شد ن صایع هشد ار مید هند . د ر همین ارتباط، آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران، د ر گفتوگویی هشد ار د اد ه است که ساختار صنعت کشور بهطور فرسایشی د ر حال فروپاشی است. او تأکید کرد ه که اگر روند خاموشیها اد امه یابد ، آسیبها بهگونهای خواهد بود که د یگر امکان جبران یا بازسازی وجود نخواهد د اشت. به گفته نجفی، شاخص شامخ صنعتی که بیانگر سلامت اقتصاد ی صنایع است، د ر تابستان ۱۴۰۴ به زیر عد د ۴۵ سقوط کرد ه است. این شاخص باید بالای ۵۰ باشد تا از وضعیت پاید ار اقتصاد ی حکایت د اشته باشد ؛ اما کاهش آن به زیر ۴۵ نشانهای جد ی از رکود و بحران د ر بخش تولید است.
عبد الله آهنگری، رئیس اتحاد یه ماشینسازان، فلزتراشان، ریختهگران و آبکاران استان تهران نیز د رباره وضعیت اعضای اتحاد یه د ر شهرکها و نواحی صنعتی گفت: واحد های مستقر د ر این مکانها به د لیل کمبود برق و خاموشیهای ناشی از آن د چار تعطیلی روزمره شد ه و د ر نتیجه قاد ر به استفاد ه میزان قابل قبولی از توان تولید ی و خد ماتی خود نیستند ، که این امور موجب کاهش فاحش د رآمد آنها گشته است و از طرف د یگر هزینههای روزمره بد ون هیچ کاهشی بر د وش آنها سنگینی میکند . وی افزود : اد امه این شرایط بد ون شک موجب استهلاک واحد های فعال میشود و مجموعه این عوامل د ر د رازمد ت باعث فلج شد ن واحد ها و د ر نهایت افزایش بیکاری د ر کشور میشود . آهنگری د ر اد امه یاد آور شد :بسیاری از کارگاههای کوچک که توسط جوانان تحصیلکرد ه و با سرمایه شخصی راهاند ازی شد ه بود ند ، به د لیل هزینههای سرسامآور، د وام نیاورد ه و تعطیل شد هاند . یک جوان تحصیلکرد ه، مغازه اجاره کرد ه، د ستگاه خرید ه و سرمایهگذاری کرد ه است اما نمیتواند هزینههای خود را تأمین کند و این جوان ناچار به تعطیلی واحد صنعتی خود میشود .
افزایش بیسابقه بیکاری با تد اوم خاموشیها
د ر سطحی د یگر، علیرضا کلاهیصمد ی، رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی ایران د ر گفتوگو د ر مورد تاثیر قطعی برق بر صنایع، گفت: د ر شرایط کنونی وضعیت صنایع اصلا خوب نیست و تبد یل به فاجعه شد ه است. رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی، صنایع، معاد ن و کشاورزی ایران گفت: تمام هشد ارهایی که د ر مورد تامین برق د ر سند یکای صنعت برق د ر سالهای گذشته مید اد یم و متهم به سیاهنمایی میشد یم، د ر حال حاضر به واقعیت پیوسته است. کلاهیصمد ی با بیان اینکه برای جبران این وضعیت د ر بهترین شرایط به فرض اینکه منابع مالی و فنی فراهم شود چند سال باید کار کنیم تا به شرایط عاد ی برگرد یم، افزود : خسارتی که امروز به د لیل بحران ناترازی انرژی و قطعی برق تنها از نظر مالی و نه اجتماعی پرد اخت میکنیم بسیار بیشتر از اعد اد ی است که باید سرمایهگذاری میکرد یم تا به این وضعیت نرسیم. رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی، صنایع، معاد ن و کشاورزی ایران د ر مورد وضعیت تامین برق صنایع، گفت: د ر حال حاضر تقریبا تمامی شرکتها ملزم شد هاند که سقف مصرف برق خود را به نصف د یماند کاهش د هند . این د ر حالی است که برخی روزها باید سقف مصرفشان را به ۹۰ د رصد کاهش د هند . د ر کنار کاهش مصرف، خاموشیهای ۳ روز د ر هفته هم د امنگیر صنایع شد ه است. کلاهیصمد ی با بیان اینکه صنایع کمتر از یکسوم برق مورد نیازشان را برای فعالیت د ریافت میکنند ، افزود : اگر بحران تامین برق صنایع را د ر کنار بحران نقد ینگی و نبود مشتری و بازار و شرایط بلاتکلیفی کشور بگذارید ، متوجه خطر جد ی برای صنایع خواهید شد . وی افزود : این خطر منجر به نابود ی تولید و موج بزرگ بیکاری د ر کشور میشود . رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی، صنایع، معاد ن و کشاورزی ایران با اشاره به مشکل تامین سوخت گاز و گازوئیل واحد های تولید ی، گفت: افزایش بیکاری کارگران د ر واحد های تولید ی خطر بزرگی است که با آن روبروییم زیرا شرکتها تا قبل از این مسائل با یکسری بحرانها مواجه بود ند ، اما تلاش میکرد ند از تعد یل نیروها جلوگیری کنند ؛ اما د ر شرایط کنونی با تشد ید ناترازی انرژی و مشکلات د یگر موج تعد یل نیرو آغاز شد ه و میتواند خیلی بد تر از شرایط کنونی شود .
هیچ صنعتی د ر امان نیست؛ از فولاد گرفته تا لبنیات و کارگاههای کوچک
تقریباً تمام صنایع کشور به نحوی از خاموشیها متضرر شد هاند . حتی صنایعی که طی سالهای اخیر برای تأمین برق پاید ار خود میلیارد ها تومان سرمایهگذاری کرد ه بود ند ، با قطعی مواجه شد هاند . صنایع فولاد ی نمونه بارزی هستند که با وجود توافقات جد ی با د ولت برای حفظ پاید اری برق، د ر روزهای اخیر خاموش شد هاند . د ر صنعت فولاد ، توقف ناگهانی کورهها موجب آسیب به تجهیزات، فرسود گی لایههای نسوز، و تحمیل هزینههای میلیارد ی برای راهاند ازی مجد د شد ه است. این خاموشیها نهتنها کیفیت تولید را کاهش د اد هاند ، بلکه با افزایش هزینهها، امکان رقابت و تد اوم فعالیت را نیز تضعیف کرد هاند . د ر صنعت لبنیات نیز قطعی برق موجب فاسد شد ن مواد اولیه، توقف زنجیره سرمایش و از بین رفتن محصولات د ر حین تولید شد ه است. برخی کارخانهها مجبور به معد ومسازی محصولات شد هاند و آسیبهای جد ی به د امها، کاهش بهرهوری، و افزایش هزینههای تعمیرات ماشینآلات گزارش شد ه است. د ر صنعت سیمان، توقف ناگهانی فعالیتها موجب اختلال د ر فرآیند تولید و افزایش هزینههای عملیاتی شد ه است. بر اساس گزارش کمیسیون صنعت اتاق ایران، حد ود ۳۷ د رصد از برق تولید ی کشور توسط صنایع مصرف میشود . د ر زمان قطعی برق، این بخش بیشترین زیان را متحمل میشود . این خاموشیها نهتنها موجب کاهش تولید و افزایش هزینهها شد هاند ، بلکه تهد ید ی جد ی برای اشتغال د ر واحد های صنعتی نیز به شمار میروند . بسیاری از کارخانهها مجبور به کاهش شیفتهای کاری یا تعطیلی موقت شد هاند که پیامد آن، افزایش بیکاری و کاهش د رآمد خانوارهاست. د ر کنار همه این مسائل، استخراج غیرقانونی رمزارز نیز بهعنوان یکی از عوامل فشار بر شبکه برق کشور مطرح شد ه است. به گفته کارشناسان، مصرف برق توسط ماینرهای غیرمجاز موجب تشد ید خاموشیها و افزایش بار شبکه شد ه است. د ر مجموع، خاموشیهای برق د ر سال ۱۴۰۴ نهتنها یک چالش فنی، بلکه بحرانی اقتصاد ی با ابعاد اجتماعی و سیاسی گسترد ه هستند . اگر راهکارهای اساسی برای اصلاح ساختار انرژی کشور اتخاذ نشود ، این بحران میتواند به تضعیف بیشتر تولید ملی، کاهش سرمایهگذاری، و افزایش نارضایتی عمومی منجر شود .