پيروزي تلخ صدر اعظم مركل

عباس لقماني/روزنامه نگار
براي نخستين‌بار پس از جنگ دوم جهاني و ظهور دو حزب اصلي در صحنه سياسي آلمان، اين دو حزب در انتخابات روز يكشنبه كمترين آرا را در طول تاريخ خود به‌دست آوردند؛ حزب دموكرات مسيحي و سوسيال‌دموكرات هم‌پيمان آن از ايالت باواريا هشت‌درصد آراي خود را از دست دادند و حزب سوسيال‌دموكرات «مارتين شولز» نيز چهار‌درصد كمتر از بار گذشته رأي آورد. در اين ميان، حزب «آلترناتيو براي آلمان» با به‌دست آوردن 13درصد آرا سومين حزب بزرگ تشكيل‌دهنده «بوندس تاگ» شد. حزب ليبرال‌هاي آزاد نيز پس از وقفه‌ای چهارساله با به‌دست آوردن حدود 10‌درصد آرا بار ديگر به پارلمان آلمان راه يافت. حزب سوسيال‌دموكرات كه با حزب دموكرات مسيحي و سوسيال مسيحي تاكنون دولت ائتلافي آلمان را تشكيل داده بودند، بلافاصله پس از مشخص شدن نتايج اعلان كرد كه ديگر مايل به ائتلاف با خانم مركل نيست و به‌عنوان قوي‌ترين اپوزيسيون وارد پارلمان می‌شود، بدين‌ترتيب خانم مركل بايد با احزاب ديگري براي تشكيل دولت ائتلاف كند. به احتمال بسيار، دولت آينده آلمان با ائتلافي از احزاب سبز، ليبرال‌دموكرات و حزب خانم مركل تشكيل خواهد شد كه به ائتلاف «جامائيكا» معروف شده است. رنگ مشخص اين احزاب سياه، سبز و زرد است كه همانند پرچم جامائيكاست.
آنچه اين انتخابات را بسيار خبرساز كرده، ظهور حزب «آلترناتيو براي آلمان» است كه اكنون با 13‌درصد عملا سومين حزب بزرگ آلمان شده و باعث خواهد شد پارلمان آينده آلمان با جدال‌هاي پرسروصدايي آغاز به كار كند. همه احزاب اعلان كرده‌اند كه حاضر به هيچ‌گونه همكاري با اين حزب نيستند. «بوندس تاگ» اين‌بار داراي ٧٠٩ كرسي خواهد بود كه علت افزايش نمايندگان، ورود نمايندگاني است كه مستقیم با به‌دست آوردن بيش از 50درصد آرا در حوزه انتخابي خود به اين مجلس راه يافته‌اند؛ براي تشكيل حكومت بايد ٣٥٥ كرسي را در اختيار داشت.
حزب خانم مركل و حزب سوسيال مسيحي ايالت باواريا مجموع ٢٤٦ كرسي را در اختيار دارند. حزب سوسيال‌دموكرات ١٥٣، حزب چپ ٦٩ و حزب سبز ٦٧ كرسي و در كنار آن حزب ليبرال ٨٠ كرسي را از آن خود كرده‌اند. حزب آلترناتيو براي آلمان با به‌دست آوردن ٩٤ كرسي سومين حزب بزرگ پارلمان است. بدين‌ترتيب ائتلاف حزب ليبرال، سبز و دموكرات مسيحي و سوسيال مسيحي می‌تواند دولت آينده را تشكيل دهد. هرچند ائتلاف پيشين نيز می‌توانست به كار خود ادامه دهد، ولي سوسيال‌دموكرات‌ها به اين جمع‌بندي رسيدند كه حضور آنان در دولت خانم مركل علت اصلي از دست دادن آراي آنان به‌خصوص در بين طبقه كارگر بوده است. اين حزب كه در دوران اوج خود در زمان صدارت ويلي برانت، سخنگوي طبقه كارگر و قشر تحصيلكرده آلمان بود در سال‌هاي اخير در زير سايه دولت ائتلافي مركل نتوانست افكار پيشين خود را براي رأي‌دهندگان آلماني آشكار كند و همين موضوع باعث شد قشري كه همواره همراه اين حزب بود به ديگر احزاب تمايل پيدا كند. در اين ميان، يك آمار ديگر نيز قابل تأمل است. براساس آخرين آمار، بيش از ‌10درصد از طرفداران خانم مركل به حزب آلترناتيو براي آلمان رأي داده‌اند كه در درجه نخست به دليل سياست خانم مركل در پذيرفتن پناهندگان بيشتر به آلمان و مخالفت اين حزب با آن بود. در ايالت «ساكسن» در شرق آلمان كه در سال‌هاي اخير با تظاهرات ضد خارجي خبرساز شده بود، حتي «حزب آلترناتيو براي آلمان» از ديگر احزاب پيشي گرفته است. ظهور اين حزب ضد خارجي و ضد اروپا، زنگ‌هاي خطر را در آلمان به صدا درآورد و سخنگويان احزاب ديگر را بر آن داشت تا از ايده‌هاي اين حزب فاصله بگيرند و اعلان كنند كه با تمام توان در قدرت بخشيدن به اتحاديه اروپا و علاوه بر آن دخيل كردن خارجيان در جامعه آلمان خواهند كوشيد. دولت كنوني تا تشكيل «بوندس تاگ» دوره آينده كه چندين هفته ديگر خواهد بود، همچنان بر سر كار باقي می‌ماند.
گفت‌وگو‌ها بر سر تشكيل دولت ائتلافي تازه، می‌تواند بسيار پرپيچ و خم و طولاني  باشد زيرا بسياري از تمايلات حزب سبز با سياست‌هاي كنوني خانم مركل همخواني ندارد. حزب ليبرال‌دموكرات هم خواهان تجديدنظر در سياست‌هاي پولي آلمان و بهاي بيشتر دادن به سرمايه‌گذاران است كه آن هم می‌تواند رسيدن به ائتلاف را سخت‌تر كند، ولي خانم مركل راه ديگري براي تشكيل حكومت به غير از ائتلاف ندارد و نگاهي به تعداد كرسي‌هاي ديگر احزاب نشان می‌دهد كه هيچ حزب ديگري نيز نمي‌تواند دولت آينده را تشكيل دهد. بدين‌ترتيب خانم صدر اعظم محكوم به تشكيل دولت و ائتلاف با دو حزب ديگر است. در اين ميان بر وجهه خانم مركل به‌عنوان قوي‌ترين زن سياستمدار جهان نيز خدشه وارد آمده و هرچند او صدر اعظم آينده آلمان باقي خواهد ماند، ولي به نظر می‌رسد از وزنه او در اروپا كاسته شده است. در اين ميان، دولت «دونالد ترامپ» نيز شايد از كاسته شدن قدرت خانم مركل خشنود باشد، زيرا در ماه‌هاي اخير تضاد آرا بين آمريكا و آلمان به‌خصوص بين خانم مركل و ترامپ بسيار افزايش يافته بود.  بحث بر سر تعيين وزيران كابينه آينده و اين كه هر حزب چند وزير و چه وزارتخانه‌ای را كنترل كند، يكي از چالش‌هاي هفته‌هاي آينده در تشكيل دولت تازه است. در صورت تشكيل ائتلاف «جامائيكا» سياست داخلي و خارجي آلمان نيز دچار تحول خواهد شد. دولت‌هاي خارجي در ماه‌هاي آينده با كابينه‌ای روبه‌رو می‌شوند كه تفاوت فاحش با دولت ائتلافي دارد كه از ‌سال ٢٠٠٥ زمام امور را در آلمان در اختيار داشت. با تشكيل دولت تازه و شكل گرفتن «بوندس تاگ» پارلمان آلمان نيز تحرك بيشتري خواهد يافت و به نظر می‌رسد دوران ركود سياسي در آلمان نيز به پايان خود نزديك است.