عقب‌نشینی سیاسی علم‌الهدی؟

آرمان- مطهره شفیعی: حجت‌الاسلام ناطق نوری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، صبح دیروز با آیت‌ا... علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، دیدار و گفت‌وگو کرد. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌ا... علم‌الهدی با تایید این خبر نوشته است: این دیدار، اولین ملاقات حجت‌الاسلام ناطق نوری با آیت‌ا... علم‌الهدی بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 84، دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و کناره‌گیری حجت‌الاسلام ناطق نوری از فضای سیاسی کشور بود که در فضایی صمیمی و پشت درهای بسته صورت گرفت.
12سال گذشت
12 سال گذشت. 12 سال از آن روزی گذشت که دو روحانی با هم دیدار کرده بودند؛ یکی اهل مشهد و دیگری اهل نور مازندران. آیت‌ا... مشهدی متولد 10 شهریور 1323 و حجت‌الاسلام اهل نور متولد 14 مهر 1323 است؛ یعنی تفاوت سنی آنها یک ماه و 4 روز است، پس هر دو روحانی در تمام فرازونشیب‌های کشور دارای تجربه برابر هستند. نکته قابل‌تامل آنکه نام هر دو شخصیت در لیست اعضای جامعه روحانیت مبارز ذکر شده است، اما این حضور به‌معنای دیدگاه‌های مشابه آنها نیست، چرا که سال‌هاست هریک مسیری متفاوت از دیگری را انتخاب کرده و می‌پیماید که البته تفاوت دو مسیر در عملکرد و مشی جامعه روحانیت هم واضح است و منحصر به دو روحانی باتجربه نمی‌شود.
دو هم‌حزبی در دو خط متفاوت


ناطق نوری زمان زیادی است که تمایل به حضور در جلسات جامعه روحانیت ندارد و این غیبت موضوعی نیست که بر شخصی پوشیده باشد. حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم، سخنگوی جامعه روحانیت مبارز، در مرداد سال جاری تاکید کرد: «تلاش‌ها و رایزنی‌های جامعه روحانیت برای بازگرداندن ناطق نوری متاسفانه بی‌نتیجه بوده است.» اما شیخ نور عزمی برای بازگشت ندارد، چرا که چارچوب ترسیم‌شده از سوی او برای فعالیت سیاسی نسبتی با جامعه روحانیت ندارد. نمونه آن انتخابات ریاست‌جمهوری سال96 بود که چالش زیادی برای حمایت از حجت‌الاسلام روحانی که او هم عضو جامعه روحانیت است، شکل گرفت. آیت‌ا... محسن غرویان، استاد حوزه و دانشگاه، به‌خوبی وضعیت جامعه روحانیت در زمان عدم‌حضور مرحوم هاشمی‌رفسنجانی، ناطق‌نوری و روحانی را تعریف کرده است: «وقتی شخصیت‌هایی امثال آقای ناطق و هاشمی و روحانی از جامعه روحانیت و مدرسین کناره گرفتند، این تشکل‌ها گرفتار تفکرات تند جناحی شدند و این خط فکری از بیرون به آنها القا شد و نتیجه همین شد که آقایان مصباح و یزدی از خبرگان حذف شدند.» بنابراین شاید بتوان دلیل عدم‌دیدار دو شخصیت طی 12سال اخیر را همین موضوعات دانست، اما تمام ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود.
سکوت علم‌الهدی
مرداد سال91 از اذهان بسیاری فراموش نمی‌شود. در سومین شب از لیالی قدر آن سال حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اكبر ناطق‌نوری، رئیس وقت دفتر بازرسی مقام معظم رهبری، سخنران مراسم احیای حرم‌ مطهر رضوی بود. درحالی كه این مراسم با حضور میلیون‌ها زائر و مجاور حرم رضوی در حال برگزاری بود، حجت‌الاسلام ناطق‌نوری برخلاف عرف سخنرانی شب‌های گذشته به مسائل سیاسی و عدالت اجتماعی پرداخت و در حاشیه آن به سیاست‌های دولت وقت درباره عدالت انتقاد كرد كه این انتقادات با واكنش تند برخی از حاضران همراه شد. معترضان با سردادن شعارهای «مرگ بر ضد ولایت‌فقیه» و «خواص بی‌بصیرت نمی‌خواهیم» سخنرانی را قطع كردند كه در نهایت موجب شد وی سخنرانی خود را پیش از موعد به اتمام برساند و با كمك خادمان حرم رضوی از حرم خارج شود. گفتنی است در زمان خروج حجت‌الاسلام ناطق نوری، برخی از معترضان با پرتاب بطری‌های آب وی را بدرقه كردند. در آن زمان انتظار می‌رفت که آیت‌ا... علم الهدی سخنی در تخطئه تندروی‌ها و توهین به حجت‌الاسلام ناطق نوری داشته باشد، اما او سکوت کرد. از سوی دیگر انصار حزب‌ا... مشهد از حامیان آیت‌ا... علم الهدی هستند که آنها هم درآن سال هجمه‌های بدی به ناطق نوری کردند، چنان که در آن سال نوشته شد: سعید قاسمی، عضو ارشد انصار حزب‌ا...، به‌شدت به ناطق نوری تاخته و وی را تهدید کرده که «اگر به تضعیف دولت ادامه دهد، انصار حزب‌ا... عنان پاره می‌کند و سراغ او می‌رود، همان‌طور که در مشهد دیدیم».
چرا ناطق نوری پیشقدم شد؟
اکنون یکی از سوالات درباره دیدار ناطق نوری با علم الهدی درباره چرایی پیشقدم‌شدن شیخ نور برای این دیدار است. برای پاسخ به این سوال باید به بررسی برنامه‌ای پرداخت که ناطق نوری پس از درگذشت آیت‌ا... هاشمی برای خود تدوین کرده است. آیت‌ا... هاشمی هیچ‌گاه نسبتی با دلخوری و گلایه نداشت، بلکه سعی می‌کرد با چشم پوشیدن بر گلایه‌ها به ترویج همگرایی و وحدت در جامعه کمک کند، هر چند در این مسیر بارها مورد هجمه دلواپسان قرار گرفت. ناطق نوری هم این روحیه را می‌پسندد و به‌دنبال حفاظت از میراث آیت‌ا... هاشمی است. شاید بار دیگر ایده تحقق دولت وحدت ملی را در سر دارد؛ ایده‌ای که به‌نظر می‌رسد با توجه به استقبال علم‌الهدی از روحانی در سال 94 فرصت تحقق دارد. در سال 92 هم امام جمعه مشهد با حضور در تالار آیینه آستان قدس با آیت‌ا... هاشمی دیدار کرد و این دیدار در حالی صورت گرفت که انتقادات زیادی به رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام وارد کرده بود. در نهایت ناطق نوری گام در مسیر آیت‌ا... هاشمی گذاشته است و مانند سال‌های گذشته خود را محدود به یک جریان سیاسی نکرده است.