چند و چون یک کسب و کار زعفرانی

طبق برخی آمارها بیش از 100 واحد بسته بندی زعفران در کشور وجود دارد که ظرفیت بسته بندی آن ها دوبرابر کل زعفران تولیدی در کشور است! اما آمار دقیقی درباره تعداد واحدهای فعال وجود ندارد.
تعداد زیادی از این واحدها به خاطر ناتوانی در بازاریابی با کمتر از 50 درصد ظرفیت خود کار می کنند یا این که به جای زعفران به بسته بندی خشکبار دیگر روی آورده اند. خلاصه این که برای ورود به حوزه بسته بندی زعفران و قبل از سرمایه گذاری برای ایجاد زیرساخت های لازم، به فکر بازاریابی باشید. هفته آینده درباره بازاریابی زعفران صحبت خواهیم کرد. هروقت خیالتان از بازار راحت شد، می توانید سراغ راه اندازی کارگاه بروید. در ادامه به سوالات اساسی درباره راه اندازی یک کارگاه بسته بندی زعفران پاسخ خواهیم داد.
 
انواع راه های ورود به دنیای طلای سرخ
با توجه به نوع بازار هدف (داخلی/خارجی، خرد/عمده، خانگی/آشپزخانه/ شرکت تولیدی و نوع منطقه) شما باید تصمیم های اساسی درباره سه موضوع بگیرید:
1- اول این که نوع بسته بندی چه باشد؛ پلاستیکی، شیشه ای و ...
2- دوم این که حجم کار چقدر است؟ مثلا 20 کیلو در ماه بسته بندی می کنید یا 5 کیلو یا 100 کیلو؟
3- و سوم این که چند نوع بسته بندی خواهید داشت؟ 0.5 گرمی، یک گرمی، یک مثقالی و 10 گرمی؟ هرکدام چنددرصد از کل ظرفیت کاری شما را به خود اختصاص خواهد داد؟
علت بیکار ماندن نیمی از ظرفیت بسته بندی کشور بی توجهی به همین سوالات است. با توجه به پاسخ این سوالات، حالا می توانید مسیر کسب و کار خود را طراحی و تجهیزات و هزینه های لازم را برآورد کنید. ممکن است به بسته بندی در یک کارگاه کوچک برسید یا این که یک واحد بزرگ و مجهز ایجاد کنید. در این جا برای سادگی فرض می کنیم که محصول در بسته های یک مثقالی (معادل 4.608 گرم)، بسته بندی می شود. شما می توانید این محاسبات را برای سبد محصول خود تکرار کنید. هدف در این جا صرفا آن است که اقلام اساسی هزینه‌ای و محاسبات اقتصادی با برآوردی از قیمت اجزا، یک بار مرور شود.
تجهیزات و سرمایه اولیه لازم
مهم ترین اقلام هزینه ای برای ایجاد یک واحد بسته‌بندی زعفران، مربوط به فضای مورد نیاز، دستگاه بسته بندی و تجهیز کارگاه به ابزارآلات متعارف، نظیر ترازو ،میز کار و ... است. درباره سه قلم هزینه ای اساسی فوق ملاحظات زیر را باید در نظر گرفت: 1- فضای مورد نیاز باید بهداشتی و قابلیت پارتیشن بندی را طبق دستورالعمل های اداره بهداشت  داشته باشد. به طور معمول یک فضای 50 مترمربعی می‌تواند برای شروع مناسب باشد. هزینه اجاره این فضا بسته به محل یا شهر کاملا متفاوت است اما در این جا هزینه 20 میلیون تومان برای خرید چنین فضایی در نظر گرفته شده است.
2- تجهیز کارگاه هزینه زیادی ندارد. البته فرض بر این است که شما از یک آزمایشگاه در خارج از مجموعه خودتان، برای کنترل کیفیت  استفاده کنید. به همین خاطر هزینه تجهیز آزمایشگاه از اقلام اولیه حذف و در هزینه های جاری لحاظ شده است.
3- اما درباره بسته‌بندی، انتخاب روش کار تعیین کننده است. اگر بسته بندی پلاستیکی را انتخاب کنید، یک دستگاه دوخت پلاستیک کار شما را راه خواهد انداخت. هزینه های مربوط به طراحی و چاپ نیز در هزینه های جاری لحاظ می شود. اگر هم انواع دیگر بسته بندی مثل شیرینگ پک و اسکین پک انتخاب شود، قیمت تجهیزات لازم تا پنج برابر یعنی حدود پنج  میلیون تومان افزایش می یابد.
 



* تمام هزینه ها به  هزار تومان.  

البته با توجه به انواع بازار هدف، شما ممکن است نیاز داشته باشید که هر سه نوع تجهیزات بسته بندی را خریداری کنید. مثلا برای خریداران عمده مثل آشپزخانه ها از دوخت پلاستیک استفاده کنید و برای خرده فروشی در شهرهای توریستی و زیارتی از شیرینگ پک. اگر کار شما این گونه باشد هزینه های اولیه افزایش خواهد یافت.
 میان بر؛ سراغ واحدهای غیرفعال بروید
توصیه برخی از فعالان این صنعت آن است که به جای این که وارد فرایند فرسایشی و هزینه بر تجهیز کارگاه و دریافت مجوز شوید، به دنبال استفاده از ظرفیت واحدهای غیرفعال باشید. این واحدها کارگاه را متناسب با الزامات بهداشتی و استاندارد موردنیاز تجهیز کرده‌اندو پروانه بهره برداری و کد بهداشتی لازم را دارند. کافی است با آن ها وارد مذاکره شوید و کارگاه را به صورت اجاره در اختیار بگیرید. فقط با توجه به پاسخ سه سوال فوق و اقتضائات بازار هدف تغییراتی جزئی در کارگاه ایجاد کنید. قطعا صاحبان این کارگاه ها که سرمایه خود را خوابیده و نامولد می بینند از پیشنهاد شما استقبال خواهند کرد. همچنین یادتان باشد که مزیت شما در انتخاب بازار هدف مناسب و بازاریابی فعال است، وگرنه تجهیز کارگاه و دریافت مجوز را بسیاری از افراد انجام داده اند. بنابراین به جای اتلاف وقت و هزینه برای تجهیز کارگاه و مجوز بر مزیت اصلی خود یعنی بازار تمرکز کنید.
هزینه های جاری  و سوددهی کار
جدول زیر خلاصه ای از هزینه های جاری و میزان درآمد کار را نشان می دهد:
 

* در جدول فوق همه ارقام به هزار تومان است
* برای محاسبه هزینه سرانه اقلام هزینه ای مانند آزمایشگاه، نیروی انسانی و تاسیسات، فرض شده است که کارگاه در ماه 20 کیلوگرم زعفران بسته بندی  می‌کند.
* فرض شده است که هر کیلوگرم به 215 بسته یک مثقالی تبدیل و معادل دو مثقال هم نرم و غیرقابل بسته بندی می شود.

زعفرانی شدن می صرفد؟
همان گونه که می بینید بسته بندی هرکیلوگرم زعفران حداقل 500 هزار تومان برای شما سود خالص خواهد داشت. یعنی اگر در ماه 20 کیلوگرم بسته بندی کنید و بفروشید سود شما به 10 میلیون تومان در ماه خواهد رسید. البته همان گونه که در ابتدا ذکر شد، گلوگاه کار شما بازاریابی خواهد بود. اگر بتوانید 20 کیلوگرم در ماه بفروشید، سرمایه اولیه شما در کمتر از سه ماه بازمی گردد و وارد یک کسب و کار پرسود شده اید. اما اگر در بازاریابی موفق نشوید ممکن است نه تنها سرمایه اولیه از دست برود و مجبور شوید تجهیزات را با ضرر بفروشید، بلکه ممکن است هزینه های جاری مثل نیروی انسانی، تاسیسات و ... نیز از جیبتان برود. برای مطمئن شدن از یک فروش حداقلی، ابتدا دنبال بازارهای فروش بگردید و حداقل چند بازار تضمین شده بیابید. بعد با فعالان این حوزه مشورت کنید تا با فضای واقعی آشناتر شوید.
 
تصاویر زیر برخی از انواع بسته بندی ذکرشده را نشان می‌دهد.