بودجه 6 دستگاه دولتی قطع می‌شود

شرق: ایران کشور آمار نیست. در بسیاری از حوزه‌ها با کمبود آمار مواجه هستیم  یا اطلاعات آماری در انحصار دستگاه‌های خاصی قرار دارد. با این وجود، مرکز آمار ایران تلاش می‌کند به‌عنوان نهاد رسمی متولی آمار، به‌روزترین و جدیدترین متدها را برای جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز برنامه‌ریزان فراهم کند؛ اما در این راه با مشکلاتی مانند کم‌کاری دستگاه‌های دولتی در ارائه آمار و اطلاعات نیز مواجه است. این کم‌کاری‌ها کاسه صبر امیدعلی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران را به حدی لبریز کرده که دیروز در مراسم روز ملی آمار، از قطع بودجه شش دستگاه دولتی به دلیل تشکیل‌ندادن حتی یک جلسه برای تدوین برنامه آماری خود خبر داده است؛ اظهاراتی که از نگاه هادی حق‌شناس به‌عنوان یک کارشناس بودجه، اجرائی به ‌نظر نمی‌رسد؛ زیرا با قطع بودجه این دستگاه‌ها، مردم باید هزینه توقف ارائه خدمات آنها را متحمل شوند. درعین‌حال، بایزید مردوخی اقتصاددانی است که اجرای این تهدید رئیس مرکز آمار ایران را امکان‌پذیر می‌داند و می‌گوید: سازمان برنامه و بودجه می‌تواند بودجه آماری دستگاه‌های خاطی را قطع کند. 
دیروز روز ملی آمار بود. این روز در مراسمی با حضور محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه گرامی ‌داشته شد. در این مراسم، امیدعلی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران، در حضور نوبخت از تلاش شورای‌ عالی آمار برای هدایت و نظارت بر دستگاه‌ها به منظور حرکت از نظام آماری سنتی به مدرن سخن گفت. به گفته او، دستگاه‌های اجرائی در حین انجام وظیفه خود، سامانه‌های قوی و قابل اعتمادی طراحی می‌کنند. درحال‌حاضر کد منحصر‌به‌فرد کسب‌وکار وجود ندارد و فقط کد اقتصادی اعمال می‌شود؛ این در حالی است که راهبردهای 14گانه نیز در شورای ‌عالی آمار تصویب شده است. پارسا با اشاره به اینکه 15 دستگاه پیش‌نویس برنامه آماری خود را تا مهلت مقرر تعیین‌شده (30 مهر) ارائه نداده‌اند، از تشکیل‌نشدن حتی یک جلسه از سوی شش دستگاه دولتی خبر داد. او ادامه داد: بر این اساس، بودجه این دستگاه‌ها قطع خواهد شد و جلوی تخصیص اعتبار به آنها گرفته می‌شود. رئیس مرکز آمار ایران موازی‌کاری را عامل تولید خوراک برای منتقدان غیرمنصف و سردرگمی برای برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران معرفی کرد. او با اشاره به انعکاس مطالبی به نقل از معاون‌اول رئیس‌جمهور در زمینه اشتغال‌زایی برای 1.5 میلیون نفر، بیان کرد: من در سخنان آقای جهانگیری ندیدم که به عدد اشتغال 1.5 میلیون نفر اشاره کرده باشد؛ اما این موضوع در رسانه‌ها بازتاب گسترده داشت. 
او توضیح داد: اهداف اقتصاد مقاومتی جز با کار و تلاش و به‌کارگیری مدیران جهادی محقق نمی‌شود؛ ضمن اینکه نسخه‌هایی از جنس ارشادکردن دیگران و عمل‌نکردن به آنچه به‌عنوان برنامه معرفی می‌شود، راهگشا نیست. رئیس مرکز آمار ایران افزود: نظام‌های آماری پیشرو در دنیا به‌خوبی مورد بررسی قرار گرفته است که مجموعه آنها به شورای عالی آمار پیشنهاد شد تا برنامه ملی آمار با ١٤ راهبرد کلان تهیه شود؛ البته تم اصلی برنامه گذار از نظام آماری سنتی به ثبتی‌مبناست و بر اساس آن، مأموران سرشماری دیگر به مردم مراجعه نمی‌کنند؛ بلکه دستگاه‌های اجرائی با سامانه‌های مدرن، آمارهای مدنظر مرکز آمار را تهیه خواهند کرد. او تصریح کرد: دستگاه‌های اجرائی سامانه‌های مناسبی را تدارک دیده‌اند که بر اساس آن سند راهبردی مصوب شورای عالی آمار تصویب شده و همه اجزای آماری کشور را در قالب قانون، مدون خواهیم کرد. به گفته پارسا، ابزار و امکانی اکنون در اختیار مرکز آمار ایران نیست و بنابراین باید قانونی مناسب تدوین شود؛ امیدواریم دیتای پاک را تهیه کرده و نسخه مدرن‌سازی نظام آماری تدوین و موازی‌کاری حذف خواهد شد که البته باید مصادیق آن را مشخص کرد. او با بیان اینکه موازی‌کاری امکان فراهم‌کردن خوراک را برای منتقدان غیرمنصف فراهم می‌کند، گفت: در اجراي محاسبات و اطلاع‌رسانی آمار اکنون موازی‌کاری وجود دارد که سردرگمی برنامه‌ریز و سیاست‌گذار را در پی خواهد داشت. 
امیدوارم رشته آمار از این فلاکتی که گرفتار شده، نجات پیدا کند
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: امیدوارم رشته آمار از این فلاکتی که گرفتار شده، نجات پیدا کند. آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیز در همایش بزرگداشت روز آمار و برنامه‌ریزی، با اشاره به اینکه همه دستگاه‌های اجرائی باید اطلاعات خود را بر اساس نظام ثبتی‌مبنا در اختیار مرکز آمار قرار دهند، گفت: امیدواریم با این روند رشته آمار در دانشگاه‌ها رونق گرفته و به یک رشته پول‌ساز تبدیل شود و در نهایت این رشته تحصیلی از این فلاکتی که امروز گرفتار شده، نجات پیدا کند. 
او با بیان اینکه باید یک مرکز برای تولید و جمع‌آوری آمار اقدام کند، گفت: این موضوع نباید باعث شود آمارها مانند سنوات قبل به حالت انحصاری نزد یک مرکز نگهداری شود. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: امروز انحصار در مدیریت آمارهای کشور بی‌معناست. آقامحمدی با انتقاد از تولید آمار جزیره‌ای در کشور، گفت: در گذشته بانک مرکزی، مرکز آمار، وزارت راه و دستگاه‌های دیگر به صورت جداگانه به تولید انواع آمارها اقدام می‌کردند؛ اما امروز چنین روندی در کشور امکان‌پذیر نیست. او با بیان اینکه در شرایط فعلی شفافیت یک اصل اساسی در کشور است و مانند گذشته محرمانگی معنا ندارد، گفت: امروز دستگاه‌ها نمی‌توانند با فشار به مرکز‌ آمار مانع از انتشار به‌موقع آمارها شوند. 
بودجه آماری دستگاه‌های خاطی قابل حذف‌شدن است
 
بایزید مردوخی، اقتصاددان
رئیس مرکز آمار ایران به استناد قانون، در روز ملی آمار از قطع بودجه شش دستگاهی که برای تولید آمار جلسه تشکیل نداده‌اند، سخن گفته است. اگر در قانون همه دستگاه‌ها مکلف به تحویل آمار به مرکز آمار ایران باشند، ضمانت اجرائی این قانون علی‌القاعده این است که بودجه‌های آنها را قطع کنند. سازمان برنامه‌وبودجه دستگاه نظارتی در زمینه کم‌کاری دستگاه‌ها برای ارائه آمار است. این سازمان می‌تواند در بودجه سال 97 یا از محل باقی‌مانده بودجه سال 96، بخش اعتبارات مربوط به هزینه آمارگیری را قطع کند. یقینا قطع بودجه کلی این دستگاه‌ها امکان‌پذیر نیست، زیرا آنها یک‌سری وظایف قانونی در سطح ملی به غیر از آمارگیری دارند که با قطع بودجه، امکان خدمت‌رسانی آنها متوقف می‌شود. منظور رئیس مرکز آمار ایران این بوده است که بودجه آماری دستگاه‌های خاطی قطع شود. اگر بودجه آماری دستگاه‌ها قطع شود، این دستگاه‌ها می‌توانند از محل صرفه‌جویی‌های خود، بودجه آمارگیری را تأمین کنند. البته دولت نباید اجازه دهد که چنین اتفاقی رخ دهد و مجلس هم باید تذکرات لازم را به دولت و دستگاه‌ها بدهد. خیلی از دستگاه‌ها نیاز به آمار دارند و فرایند آمارگیری در داخل آنها قابل توقف نیست. اصولا این دستگاه‌ها آمارهای جمع‌آوری‌شده خود را برای مرکز آمار ایران ارسال می‌کردند. سال‌ها این بحث مطرح بود که با وجود مرکز آمار ایران به‌عنوان مرجع رسمی آمارگیری کلان، چرا بانک مرکزی اقدام به آمارگیری می‌کند. همیشه هم آمارهای این دو مجموعه با یکدیگر متفاوت است. پاسخ این است که بانک مرکزی برای مدیریت بخش پولی و اقتصادی کشور نیاز به این آمارگیری دارد و تفاوت‌های آماری این دو مرکز، مشکلی ایجاد نمی‌کند. 


 
عدم تخصیص بودجه، کاری غیرحرفه‌ای است
 
هادی حق‌شناس، کارشناس بودجه
مرکز آمار ایران یکی از سازمان‌های وابسته به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور است، اما این سازمان مطمئنا نمی‌تواند جلوي تخصیص بودجه به شش دستگاهی را که برای ارائه آمار حتی یک جلسه هم تشکیل نداده‌اند، بگیرد. درواقع اگر سازمانی بتواند جلوي تخصیص بودجه دستگاه‌های اجرائی را بگیرد، به ‌نظر من یک مقدار غیرطبیعی خواهد بود. اگر دستگاه‌های اجرائی مکلف‌اند که اطلاعات و آمار خود را به مرکز آمار ایران ارائه دهند و یک تکلیف قانونی، حقوقی و اداری برای آنها تعیین شده است، راهکار برخورد با تخطی آنها از وظایفشان، ندادن بودجه نیست. عدم تخصیص بودجه به این دستگاه‌ها یعنی اینکه مانعی برای انجام تکالیف اداری دستگاه اجرائی ایجاد کرده‌ایم و با قطع بودجه، مانع خدمت این دستگاه‌ها به مردم شده‌ایم. اگر یک مدیری در یک دستگاه اجرائی تخلفی انجام می‌دهد و برای تدوین آمارها کوشش لازم را انجام نداده یا در جلسه‌ای شرکت نکرده است، دلیل نمی‌شود که با قطع بودجه و ایجاد اخلال در خدمت‌رسانی آن دستگاه‌ها، مردم تنبیه شده و آنها تاوان این رفتار مدیران اجرائی را بپردازند. بنابراین، عدم تخصیص بودجه به یک دستگاه به معنای رودررو قراردادن مردم و دولت است.
 به ‌نظر می‌رسد این حرکت ابزار مناسبی نیست، بلکه ابزار مناسب‌تر این است که مقام مسئولی که به تکلیف خود در دادن آمار عمل نکرده است، در یک فرایند اداری درست - که مدیران به دادگاه تخلفات اداری معرفی می‌شوند- قرار گیرد یا فرایند دیگری که در این رابطه وجود دارد، به کار گرفته شود و مسیر مجازات طی شود، نه‌اینکه بودجه این دستگاه‌‎ها داده نشود و مردم تنبیه شوند. به ‌نظر من این عدم تخصیص بودجه، کاري غیرحرفه‌ای است.