نیازمند سازمان فراوزارتخانه‌ای در حوزه تجاری‌سازی علم و فناوری هستیم

سیدحمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی به سوالات ما پیرامون اقدامات انجام‌شده دستگاه‌های متولی در حوزه تجاری‌سازی علم و فناوری پاسخ داد. او درباره تجاری‌سازی فناوری گفت: «به‌عنوان کسی که سال‌ها روی تجاری‌سازی فناوری و کاربرد آن مطالعه انجام داده‌ام، معتقدم که در این حوزه نیازمند یک سازمان فراوزارتخانه‌ای هستیم؛ چراکه فناوری کار وزارت علوم نیست، ولی بنا به دلایلی در سال 83 بحث علم، فناوری و تجازی‌سازی آن طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی به وزارت علوم واگذار شد.» رئیس جهاد دانشگاهی با بیان اینکه وزارتخانه‌های علوم و بهداشت باید نقش تولید علم را داشته باشند، تصریح کرد: «از آنجا که فناوری با وزارتخانه‌های مختلفی مانند صنعت، نیرو، نفت و... در ارتباط است؛ برای تجاری‌سازی آن نیز نیازمند یک سازمان فراوزارتخانه‌ای هستیم که متولی آن نزدیک به شخص اول اجرایی کشور باشد.» طیبی افزود: «با تاکیدات مقام معظم رهبری در حوزه تجاری‌سازی علوم، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری شکل گرفت که معتقدم از همان ابتدا نباید اسم علمی را بر آن می‌گذاشتند و باید معاونت فناوری و نوآوری شکل می‌گرفت و وظیفه آن نیز تجاری‌سازی فناوری و کاربرد فناوری بود و در همین زمینه اختیارات لازم نیز برای آن در نظر گرفته می‌شد، به‌طور مثال همان‌طور که سازمان محیط‌زیست اختیار دارد کارخانه‌ای را که ایجاد آلودگی می‌کند، تعطیل کند، معاونت علمی و فناوری ما نیز باید اختیارات لازم را داشته باشد تا اگر محصولی به تجاری‌سازی فناوری کمک می‌کند و آزمایشگاه‌های مرجع نیز کیفیت آن را تایید می‌کنند، این محصول مورد استفاده قرار بگیرد.» او با بیان اینکه هیچ مشکلی در حوزه تولید علم نداریم و حتی توان تولید فناوری را نیز در کشور داریم، گفت: «مشکل اصلی ما در حوزه علم و فناوری، مساله بازار است؛ چراکه ما عرضه‌محور هستیم و هنوز نتوانسته‌ایم در این حوزه تقاضا ایجاد کنیم.» رئیس جهاد دانشگاهی افزود: «از آنجا که مسئولیت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به‌خوبی تعریف نشده و اختیارات لازم را نیز ندارد؛ نتوانسته آن‌گونه که باید انتظارات محققان و صنعتگران را برآورده کند، البته مدیران در این زمینه مقصر نیستند، بلکه وظایف و اختیارات این معاونت به خوبی تبیین نشده است.» طیبی تصریح کرد: «حرکت این معاونت در دوره‌های مختلف بر موضوع خاصی متمرکز شده است، با این حال باید در مسئولیت‌های این معاونت بازنگری شود و در بخش‌هایی که وظیفه این معاونت با وزارت بهداشت و علوم همپوشانی دارد، تفکیک‌های لازم صورت بگیرد و همچنین تولید علم را به وزارتخانه بهداشت و علوم واگذار کرده و در مقابل تحقیقات کاربردی، تولید فناوری و تجازی‌سازی آن را به معاونت واگذار کنیم.» او گفت: «شاید معاونت علمی و فناوری در بحث خریدهای دولتی بتواند اعمال نظری داشته باشد، ولی در بخش خصوصی نمی‌تواند چنین کاری را انجام دهد، از این رو نقش معاونت در حوزه بخش خصوصی این است که با وزارت صنعت، معدن و تجارت در تنظیم تعرفه‌ها هماهنگی‌های لازم را انجام دهد و در مقابل نیز برای تولیدکنندگان مشوق‌هایی را در نظر بگیرد.» رئیس جهاد دانشگاهی با بیان اینکه توسعه علمی و فناورانه و اقتصاد دانش‌بنیان یک کار هوشمندانه است که باید توسط دولت انجام شود و توقع ما این است که معاونت علم و فناوری این هدایت را انجام دهد، بیان داشت: «باید اولویت‌های توسعه صنعتی کشور را مشخص کنیم و نقش معاونت در این زمینه آن است که کمک و نظارت کافی را برای ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع در کشور انجام دهد و درخصوص استفاده از محصولاتی که بحث کیفیت آنها مورد تایید است نیز اقدامات لازم را انجام دهد.» طیبی با اشاره به وظایف جهاد دانشگاهی ادامه داد: «وظیفه ما الگوسازی توان کشور در انجام تحقیقات کاربردی، تولید فناوری و تجاری‌سازی آن است، البته ما هم در کاربرد محصولات‌مان دچار مشکل هستیم و بارها نیز اعلام کرده‌ایم که توقع‌مان از معاونت علمی و فناوری این است که وقتی ما محصولاتی مانند دکل حفاری، مته حفاری و... را تولید می‌کنیم اولا آزمایشگاه مرجع در کشور وجود داشته باشد که بتوانیم این محصولات را در آنجا تایید کنیم و بعد از این محصولات استفاده شود؛ از این رو باید بگویم که یکی از وظایف این معاونت کمک به ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع در کشور است.» او با بیان اینکه از نظر مالی، بودجه زیادی برای انجام کارهای فناوری در کشور نداریم و کاربردی‌کردن فناوری‌ها در کشور نیز بنا به دلایلی بسیار زمانبر است، تصریح کرد: «معاونت علمی و فناوری باید بحث انتقال فناوری در کشور را پیگیری کند و با مدیریت بازار و واگذاری بخش‌هایی از بازار کشور به خارجی‌ها که در آن هنوز تولید فناوری صورت نگرفته و لحاظ کردن حق انتقال فناوری ازجمله کارهایی است که باید صورت بگیرد.» طیبی تصریح کرد: «جهاد دانشگاهی در حوزه پزشکی، فنی و مهندسی دست برتر را دارد و دانشگاه‌های ما نیز فارغ‌التحصیلان بسیار خوبی را تربیت می‌کنند، از این رو مشکل اصلی ما در حوزه علم و فناوری این است که هنوز اراده‌ای برای پیشرفت در کشور به‌طور جدی وجود ندارد و برنامه‌ریزی مشخصی نیز در این حوزه نداریم.» او خاطرنشان کرد: «ما در جهاد دانشگاهی فعالیت‌های خوبی در حوزه پزشکی انجام داده و به سرعت نیز در این حوزه در حال رشد هستیم، به‌طور مثال تنها مشکل ما در حوزه سلول‌درمانی این است که بودجه کافی برای ایجاد بیمارستان نداریم، البته در بسیاری از پژوهش‌ها نیز با مشکل مالی مواجه هستیم.»