روزنامه جهان صنعت
1396/08/15
زلزله سیاسی در عربستان
پادشاهی عربستان به بهانه مبارزه با فساد مالی، دستور بازداشت ۱۱ شاهزاده و ۳۰ مقام سابق و فعلی را صادر کرد که برجسته‌ترین آنها وزیر گارد ملی است. پادشاه سعودی همچنین وزیر جدید گارد ملی را تعیین کرد.ترکی آل‌شیخ، رییس شورای اداره هیات کل ورزش و مشاور دفتر پادشاهی در توئیتر نوشت، هیچ کس جان سالم به در نخواهد برد. وی تاکید کرد: مقامات عربستان حمله‌ای بی‌امان علیه شاهزادگان، تجار و مسوولان سعودی متهم به فساد آغاز کرده‌اند و فاسدان هیچ جایی در عربستان ندارند.
رسانه‌های سعودی گزارش دادند به دستور ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان ده‌ها مسوول و شاهزاده و تاجر به اتهام‌های مختلف فساد بازداشت شده‌اند. براساس گزارش این رسانه‌ها، کمیته مبارزه با فساد ۱۱ شاهزاده را بازداشت کرده است. در بین بازداشت‌شدگان نام متعب بن عبدالله وزیر گارد ملی برکنارشده، شاهزاده ولید بن طلال و شاهزاده ترکی بن‌عبدالله بن عبدالعزیز امیر سابق ریاض هم به چشم می‌خورد.
این کمیته همچنین چهار وزیر کنونی و ده‌ها وزیر سابق (که تعداد آنها سه مورد گفته شده) را بازداشت کرده است. این کمیته پرونده سیل‌های جده و پرونده تحقیقات درباره ویروس کرونا را مجددا باز کرده است.
همچنین گزارش شده است خالد التویجری، مدیر سابق دفتر سلطنتی، عادل فقیه، وزیر سابق کار و تجار برجسته از جمله صالح کامل و پسرش و ولید ابراهیم رییس گروه «ام‌بی‌سی» و بکر بن لادن هم جزو بازداشتی‌ها هستند. این تحولات بعد از گذشت کمتر از دو ساعت از دستور پادشاه برای برداشتن گام‌های جدید در عربستان به بهانه مبارزه با فساد بود به‌طوری‌که پادشاه عربستان دستور تشکیل کمیته مبارزه با فساد را تحت امر محمد بن سلمان صادر کرد. چهار وزیر فعلی کابینه سعودی هم در فهرست بازداشت‌شدگان قرار دارند. پادشاه عربستان دستور تشکیل کمیته مبارزه با فساد به ریاست پسرش، محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور را صادر کرد. رسانه‌های سعودی گزارش دادند به موجب فرمان ملک سلمان بن عبدالعزیز آل‌سعود، این کمیته در خصوص موضوعات مربوط به فساد اموال عمومی فعالیت خواهد کرد. اعضای این کمیته را هیات نظارت و تحقیق، رییس هیات ملی مبارزه با فساد، رییس دیوان نظارت عمومی، دادستان کل و رییس سازمان امنیت عربستان تشکیل می‌دهند. از جمله ماموریت‌های این کمیته مقابله با فساد و برخورد با دست‌اندازی به اموال عمومی اعلام شده است.
برکناری وزیر گارد ملی و فرمانده نیروی دریایی
ملک سلمان بن عبدالعزیز، طی حکمی سلطنتی شاهزاده متعب بن عبدالله بن عبدالعزیز آل سعود، وزیر گارد ملی را از پستش برکنار کرد. پادشاه عربستان در حکمی شاهزاده خالد بن عبدالعزیز بن محمد بن عیاف آل مقرن را به جای شاهزاده متعب در پست وزیر گارد ملی تعیین کرد.
پادشاه عربستان همچنین محمد بن مزید التویجری وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی را به جای عادل بن محمد فقیه وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی تعیین کرد. عادل بن فقیه از این سمت کنار گذاشته شد. شاهزاده متعب فرماندهی گارد ملی را از پدرش یعنی بهترین پسر ملک عبدالله بن عبدالعزیز به ارث برده بود و این ارگان قدرت امنیت داخلی محسوب میشود که از یگان‌های قبیله‌ای تشکیل شده است.
ملک عبدالله پنج دوره گارد ملی را هدایت کرد و شاهزاده متعب آخرین عضو از نسل فرزندان ملک عبدالله بود که هنوز در یکی از مناصب عالی ساختار سلطنتی فعالیت می‌کرد.
با برکناری شاهزاده متعب و وزیر اقتصاد، قدرت ولیعهد عربستان بیشتر شد. ملک سلمان همچنین سرلشکر فهد بن عبدالله الغفیلی را به درجه سرلشکر ستاد ارتقا داد و به عنوان فرمانده نیروی دریایی به جای سرلشکر عبدالله بن سلطان السلطان تعیین کرد. السلطان نیز بازنشسته شد.
گفتنی است منابع رسانه‌ای ضمن افشای جزییاتی از اسرار برکناری و دستگیری ده‌ها شاهزاده، وزیر و مقام سابق عربستان تاکید کردند که ولیعهد عربستان دو تریلیون ریال از اموال مقامات بازداشتی را تصرف کرد.
سیطره دو تریلیون ریالی بر اموال شاهزادگان
به نوشته روزنامه هافینگتن‌پست عربی، ولیعهد عربستان در عملیاتی که برای رویارویی با فساد آغاز کرده بر دو تریلیون ریال از اموال شاهزادگان و وابستگان دولتی سیطره خواهد یافت.
منابع رسانه‌ای، با انتشار لیستی از تجار و شاهزادگانی که شنبه‌شب گذشته در پی دستور محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان بازداشت شده‌اند، میزان اموالی را که پیش‌بینی میشود از آنها به دست بیاید، دو تریلیون ریال برآورد کرده‌اند. مجتهد، افشاگر معروف سعودی نیز در توئیتر خود نوشت: آنچه اتفاق افتاده سیطره بر اموال این شاهزادگان بوده است.
سقوط بازار سهام عربستان
بازار سهام عربستان دیروز در ساعات اولیه معاملات سقوط کرد. در پی اقدام محمد بن سلمان، برای ایجاد تغییرات در کابینه و بازداشت ده‌ها شاهزاده و وزیر کنونی و سابق این کشور، بازار سهام عربستان دیروز در ساعات اولیه معاملات سقوط کرد.
هشت دقیقه بعد از شروع معاملات در بازار سهام عربستان، شاخص سهام 5/1 درصد کاهش یافت. ارزش سهام شرکت سرمایه‌گذاری کینگدم هلدینگ که رییس آن، شاهزاده ولید بن طلال در میان بازداشت‌شدگان قرار دارد، حدود 9/9 درصد سقوط کرد.
تحکیم پایه‌های قدرت ولیعهد
از طرفی به نوشته رویترز، پس از آنکه سلمان بن‌عبدالعزیز، حکم برکناری وزرا و بازداشت شاهزادگان سعودی را امضا کرد، بسیاری از کارشناسان از آن به عنوان زلزله سیاسی در ریاض به نفع محمد بن‌سلمان، ولیعهد این کشور یاد کردند.
ولیعهد سعودی با ریاست بر کمیته ضد فساد این کشور فرصت مناسبی یافت تا مخالفان و احتمالا رقبای خود را یکی پس از دیگری بدون هیچ مشکلی کنار بزند. محمد بن سلمان ۳۲ ساله حتی در ژوئن گذشته محمد بن نایف، ۵۸ ساله را که قانونا ولیعهد عربستان بود کنار زد و خود عنوان ولیعهدی پدر را تصاحب کرد.
بسیاری محمد بن سلمان را پادشاه غیررسمی عربستان می‌دانند. او اختیار بسیاری از نهاد‌های مهم دولتی از قبیل وزارت دفاع و وزارت اقتصاد را در دست گرفته و حالا با برکناری متعب بن‌عبدالله، وزیر پیشین گارد ملی، به نظر می‌رسد در این نهاد مهم امنیتی نیز نفوذ خواهد داشت.
محمد بن‌سلمان در اندیشه کنار زدن تمام مخالفان تا پیش از رسیدن به پادشاهی عربستان است. از دیگر اقدامات محمد بن سلمان می‌توان به راه‌اندازی و هدایت حمله نظامی به یمن، دیکته کردن سیاست‌های انرژی با تاثیرگذاری روی بازار‌های جهانی و ارائه طرح‌های اقتصادی جدید برای عربستان برای دوران پس از نفت اشاره کرد.
با توجه به اینکه وی ریاست کمیته مبارزه با فساد در عربستان را برعهده دارد، از این قدرت برخوردار است تا محدودیت‌های سفر یا توقیف اموال را بر دیگر شاهزادگان سعودی اعمال کند. در حکم پادشاه سعودی برای توجیه برکناری چهار وزیر و بازداشت ۱۱ شاهزاده آمده است: سرزمین پابرجا نخواهد ماند مگر آنکه فساد در آن ریشه‌کن شود و فاسد، پاسخگوی اعمالش باشد.
امیر متعب آخرین بازمانده خانواده ملک عبدالله، پادشاه سابق عربستان، در ساختار قدرت بود و رقیب جدی ولیعهد جوان به شمار می‌آمد. ملک سلمان با برکناری فرمانده گارد ملی عربستان، پایه‌های قدرت پسرش را مستحکم کرده است.
محمد التویجری تا پیش از قرار گرفتن در پست وزارت اقتصاد و برنامه‌ریزی عربستان، خلبان نیروی هوایی این کشور و مدیر اجرایی بانک «اچ‌اس‌بی‌سی» در خاورمیانه بود. وی در حالی این وزارتخانه را در اختیار گرفت که باید حدود ۲۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های دولت را خصوصی‌سازی کند. کارشناسان معتقدند بسیاری از شاهزاده‌های بازداشت‌شده سعودی با سیاست خارجی تهاجمی محمد بن‌سلمان مانند حمله به یمن و تحریم قطر و همچنین اصلاحات گسترده داخلی وی از جمله خصوصی‌سازی دارایی‌های دولت و کاهش یارانه‌های عمومی مخالف بودند و به دست وی کنار زده شدند.
ضربه دیگر بن سلمان برای حذف مخالفان
سرعت عامل اصلی درک تحولات تند و شتابزده عربستان در حوزه‌ای است که مبارزه با فساد خوانده میشود، به‌طوری که تنها چند ساعت بین صدور دستور تشکیل کمیته عالی مبارزه با فساد از سوی شخص پادشاه و صدور اولین دور از دستورات غافلگیرکننده از سوی این کمیته به ریاست محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان زمان برد.
به نوشته روزنامه مستقل رای‌الیوم، این کمیته پیش از آنکه قوام یابد و حتی اولین نشست خود را برگزار کند، جمعی از چهره‌های برجسته و بزرگ عربستان را برکنار کرده و دستور بازداشت آنها برای آغاز تحقیقات درباره اتهامات مختلف فساد را صادر کرد که از جمله آنها 11 شاهزاده و گروهی از وزرا و مسوولان عالیرتبه سابق و کنونی بودند.
افراد نزدیک به محمد بن‌سلمان اظهار کردند، مردم عربستان منتظر چنین اقدامی بودند و این حرکت در راستای طرح محمد بن سلمان برای گفت‌وگو با افکار عمومی و انعکاس جدیت طرحش در تقویت سیستم شفاف‌سازی مالی در ادارات عربستان است.
اما برخی محافل داخل خاندان حاکم نسبت به بهره‌برداری از دستور شتابزده پادشاهی در جهت تسویه‌حساب‌ها با دشمنان و رقبای محمد بن سلمان، شاهزاده جوان عربستانی نگران هستند به ویژه اینکه در میان چهره‌هایی که در مرحله اول نام آنها به صورت رسمی برای انجام تحقیقات اعلام شده، برخی اسامی چهره‌های مخالف و از جبهه مخالفان ولیعهد جوان و قدرتمند دیده می‌شوند. کمیته مذکور شنبه گذشته تشکیل شده و فورا تعدادی از شاهزادگان و وزرای سابق عربستان را بازداشت کرد. همچنین در پی تشکیل این کمیته، پرونده‌های سیل‌های جده و بیماری ناشی از ویروس کرونا دوباره گشوده شدند.
به گفته ناظران آگاه تصمیم اخیر می‌تواند منجر به حذف تعداد بیشتری از چهره‌های برجسته به ویژه فعالان در حوزه مزایده پروژه‌های زیرساختی شود که از جمله آنها پیمانکاران نزدیک به یک شاهزاده برجسته در خاندان حاکم و از مخالفان محمد بن سلمان هستند.
طبق اطلاعاتی که روزنامه رای‌الیوم در این زمینه به دست آورده، داده‌هایی که کمیته براساس آنها کار خود را آغاز کرده پرونده‌های اطلاعاتی مبسوطی هستند که یک دستگاه امنیتی محرمانه که پنهانی با ولیعهد کار می‌کند، به دست آورده و رای‌الیوم نیز پیش‌تر در این خصوص نوشته بود که ویژگی این دستگاه اطلاعاتی دوستی با شاهزاده جوان و حمایت از او و نیز جمع‌آوری اطلاعاتی در راستای خدمت به منافع بن سلمان است.
ناظران بر این باورند که اقدام ناگهانی شنبه گذشته که گروهی از شاهزادگان و چهره‌های پیشکسوت خاندان سعودی از جمله شاهزاده متعب بن‌عبدالله بن عبدالعزیز آل‌سعود، وزیر گارد ملی را هدف گرفت، منجر به تغییر قوانین بازی در عربستان شده و نشان می‌دهد که گروه حامی بن سلمان طبق گفته یک منبع آگاه و مورد اطمینان به دنبال به دست گرفتن تمامی فرصت‌های سرمایه‌گذاری و فضاهای اقتصادی از راه فساد و خرابکاری هستند که می‌تواند تمامی رقبای آنها را از دور خارج کند.
سایر اخبار این روزنامه
وزیر راه‌و‌شهرسازی در همایش بین‌المللی حمل‌ونقل و لجستیک مطرح کرد؛
گشایش برای محصوران موجب تقویت
3 انتصاب جدید در ارتش توسط فرمانده معظم کل قوا
20سال حبس برای متهمان ردیف دوم و سوم
زلزله سیاسی در عربستان
100 میلیارد از 500 میلیارد تومان طرح اشتغال فراگیر تامین نشده است؛
ادامه روزهای خوش سهامداران
لایحه ای برای دولتی کردن رسانه های خصوصی
تندیس‌بازی!
لایحه عقیم‌سازی خبرنگاران!
حذف دلار در دستور کار
لایحه سازمان نظام رسانه‌ای اصلاح پذیر است؟
روابط اقتصادی در خطر
صنعت قربانی تجارت
پیش‌شرط پایان سلطه دلار
صنعت قربانی تجارت
رییس اداره گذرنامه و روادید وزارت امور خارجه:
مرگ روزنامه نگاری مستقل
فصل تازه جدال‌گرایی در منطقه
