روزنامه خراسان
1396/10/24
بازخوانی تکاپوهای اقتصادی شاه و خانواده اش در آستانه فرار از ایران
گروه اندیشهinfo@khorasannews.com
«شاه رفت»، تیتر بسیاری از روزنامه‌های ایران، فردای روز 26 دی 1357 بود. این روز، در تاریخ معاصر ایران، به‌عنوان آغاز شمارش معکوس پایان رژیم پهلوی تلقی میشود. به گزارش پایگاه مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، به نظر برخی مورخان، تا پیش از این اتفاق، شاه همچنان امیدوار بود دوباره بر کشور مسلط شود و بتواند امواج توفنده انقلاب را آرام کند. با این‌حال، شواهد تاریخی نشان می‌دهد که خود شاه و خانواده‌اش، از مدت‌ها پیش، احتمال روزی را که مجبور شوند کشور را به‌صورت اضطراری ترک کنند، می‌دادند. از این‌رو، سعی کردند زمینه‌های فرار خود را از مدت‌ها پیش فراهم کنند.
فکرهایی برای روز مبادا!
اولین فردی که سعی کرد خود را برای فرار در روز مبادا آماده کند، خود شاه بود. او از مدت‌ها قبل، فرایند انتقال بخشی از سرمایه‌های کشور را به خارج از ایران، به‌صورت خرید سهام شرکت‌های مختلف اروپایی و آمریکایی و سپرده‌گذاری در بانک‌های خارجی، شروع کرده بود. شاه در سال 1357، بخشی از زمین‌ها و دارایی‌هایی را که در مناطق مختلف ایران داشت، به فروش گذاشت تا بتواند نقدینگی حاصل از آن را به خارج منتقل کند. طبق گزارش روزنامه نیویورک تایمز، مبلغی بین 2 تا 4 میلیارد دلار، تنها طی دو سال پیش از انقلاب، از سوی خاندان سلطنتی ایران، به آمریکا منتقل شده است.
به‌غیراز شاه، فرح پهلوی نیز در همین زمان تلاش کرد تا بخشی از ثروت خاندان شاه و خودش را که قابل انتقال بود، به خارج از کشور منتقل کند. به‌عنوان مثال، یکی از علاقه‌های فرح پهلوی، خرید و جمع‌آوری نقاشی هنرمندان مشهور و کلاسیک بود. معمولاً مباشران از طرف او در حراجی‌های بزرگ، در اروپا و آمریکا، شرکت و آثار هنری را خریداری می‌کردند. همچنین، او به جمع‌آوری عتیقه هم علاقه زیادی نشان می‌داد. فرح پهلوی در دی‌ماه 1357، بخش قابل‌توجهی از آثار هنری و عتیقه‌جات خریداری شده را با خود به خارج از کشور برد البته خروج اموال و اشیای باارزش، فقط توسط فرح صورت نگرفت، چرا که مادر او نیز، پیش از این، بخشی از دارایی‌های خود را به ارز تبدیل کرده و به خارج از کشور فرستاده بود. جالب این که او، یک سال قبل از انقلاب و از زمانی که ناآرامی‌ها شروع‌شد، بیشتر جواهرات خود را از کشور خارج و خود را برای روز مبادا آماده کرده بود.
اشرف دارایی‌های خود را خارج می‌کند
در بین اطرافیان شاه، اشرف به دلیل زد و بندهای فراوان، ثروت هنگفتی اندوخته بود. با آغاز انقلاب، او هم به جرگه افرادی پیوست که خود را برای روز مبادا آماده می‌کردند. اشرف پهلوی که از مدت‌ها پیش از انقلاب، در خارج از کشور زندگی می‌کرد، دارایی‌هایش را به تدریج به کشورهای اروپایی و آمریکا برد. او در سال، چندین بار به ایران می‌آمد و در این مدت، به کار فروش املاکش اشتغال داشت. اشرف در شهریور 1357، همزمان با اوج گیری انقلاب، به ایران آمد و با شاه درباره وضعیت کشور صحبت کرد. شاه به او گفت که آمدن او به ایران در این موقعیت، مناسب نیست و مخالفان از حضور اشرف برای ایجاد تبلیغات منفی علیه شاه استفاده می‌کنند. اشرف پهلوی در خاطراتش می‌نویسد: «[به برادرم گفتم که] حاضر نیستم در این موقعیت شما را تنها بگذارم؛ اما شاه صدایش را بر روی من بلند کرد و گفت: برای راحتی خیال من از ایران بروید! بعد از این جلسه، من با اولین هواپیما ایران را به مقصد نیویورک ترک کردم.» او در آخرین سفرش به ایران، مقداری از اموال باقی‌مانده خود را نیز از کشور خارج کرد.
سراسیمگی مادر و برادران شاه
غلامرضا پهلوی، دیگر برادر شاه نیز، یک سال قبل از انقلاب، از کشور خارج شد. او در ایران، در فعالیت‌های اقتصادی زیادی مشارکت داشت؛ در کارخانه‌های آزمایش، شرکت ریسندگی و بافندگی کرج، شرکت کشاورزی و عمرانی سبز دشت، شرکت تولیدی سیاک و چند شرکت دیگر، سهام داشت. غلامرضا قبل از انقلاب، بخش قابل‌توجهی از دارایی‌های خود را به‌صورت ارز از کشور خارج کرد. تاج‌الملوک آیرملو، مادر شاه، تا ماه‌های نزدیک به پیروزی انقلاب، در ایران اقامت داشت. با این‌حال، از مدت‌ها پیش، بخش مهمی از دارایی‌های خود را به آمریکا منتقل کرده بود؛ از این‌رو، در آستانه انقلاب، او هم به آمریکا رفت و در ویلایی که سال‌ها قبل خریده بود، اقامت گزید. شمس، بزرگ‌ترین خواهر شاه، در عرصه فعالیت‌های اقتصادی، تجاری و خرید و فروش ملک، بسیار فعال بود. او قبل از انقلاب، در شرکت‌های تصفیه شکر اهواز، لبنیات پاک، سردخانه‌های مختلف در مهرشهر و گرگان، شرکت آلوم پارس، شرکت شهر صنعتی کوروش، شرکت ساختمانی خطوط لوله ایران و چندین شرکت کشاورزی و کارخانه فراوری مواد غذایی سهام داشت. او همزمان با اوج‌گیری انقلاب اسلامی، با تبدیل بخشی از دارایی‌هایش به ارز و جواهراتی به ارزش 20 میلیون دلار، از ایران به کالیفرنیا رفت و در خانه‌ای که چهار میلیون دلار خریده بود، ساکن شد.فاطمه پهلوی، خواهر دیگر شاه، در دوران سلطنت پهلوی، فعالیت‌های اقتصادی گسترده‌ای داشت. او از سهام داران شرکت سی.آر. سی و شرکت‌های اقماری زیادی بود. با این‌حال، فاطمه پهلوی در همین دوره تلاش کرد تا بخشی از ثروت خود را به بانک‌های خارج از کشور انتقال دهد و در اروپا، به ویژه در شهرهای لندن و پاریس، ویلاهای مجلل خریداری کند. او در سال 1357، مبلغ کلانی ارز از ایران خارج کرد و در آستانه انقلاب، ابتدا به پاریس رفت و در آن جا اقامت گزید. مدتی بعد، راهی لندن شد و در ویلایی که قبل از انقلاب خریداری کرده بود، ساکن شد. او نیز همچون دیگر اعضای خانواده‌اش، از مدت‌ها قبل زمینه را برای انتقال ثروت به آمریکا و اروپا، برای روز مبادا، فراهم کرده بود.
واسطه های خارج کردن اموال
در آستانه انقلاب، بسیاری از دارایی‌های خاندان پهلوی، توسط فردی به نام بهبهانیان که مسئول امور مالی شاه بود، به خارج از کشور منتقل شد. انصاری، پسرخاله فرح نیز در انتقال بخشی از دارایی‌های خاندان پهلوی به خارج از کشور نقش داشت. او تعریف می‌کند قبل از انقلاب، ولیعهد در آمریکا اقامت داشت و بعد از مرگ شاه، مسئولیت رسیدگی به امور تجاری و فعالیت‌های اقتصادی او را بر عهده داشته است. انصاری تأکید می‌کند با پولی که خاندان سلطنتی از ایران خارج کرده بودند، مشخص بود که از مدت‌ها قبل، برای روز مبادا، در حال اندوختن ثروت در خارج از ایران هستند، از این‌رو بعد از انقلاب دچار مشکل مالی نشدند.
مروری بر چگونگی خروج خاندان پهلوی از ایران، در آستانه انقلاب، نشان می‌دهد که آن ها با وجود فعالیت‌های گسترده اقتصادی در دوران سلطنت محمدرضاپهلوی، در طول این سال‌ها، در حال خارج کردن بخشی از دارایی‌ها و ثروت ملی به خارج از ایران بوده‌اند. به‌طوری که همه آن ها در اروپا و آمریکا، اقدام به خرید ویلا و خانه کرده و در چندین شرکت و کارخانه سرمایه‌گذاری کرده بودند. آن ها در آستانه انقلاب وقتی متوجه شدند دیگر امکان حضورشان در ایران وجود ندارد و نگهداری ثروت و دارایی‌ها در ایران ممکن نیست، سعی کردند تا آن جا که امکان دارد، این دارایی‌ها را به ارز تبدیل و از کشور خارج کنند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) راه حل کنترل نوسانات ارزی (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
هشدار تند روسیه واکنش محتاطانه اروپا
توجه و جذب جوانان، تبیین حقایق و هدایت گری فرهنگی
پاسخ به رایج ترین سوالات درباره دنیای پس از مرگ
بازخوانی تکاپوهای اقتصادی شاه و خانواده اش در آستانه فرار از ایران
مروری بر حوزه ها و ایده های استارت آپی که بر بسترهای تکنولوژیک و فناوری های جدید ایجاد می شوند
صیاد در پی شکار 1.5 میلیون چک برگشتی در ماه
داغ «سانچی» روی آنتن زنده و روسری چینی که باد برد!
نمک نشناسی چینی!
افزایش حقوق مقامات ممنوع شد
اولین حضور رسانه ای شیخ زکزکی پس از 2سال بازداشت
علیرضا افتخاری: مشهد مقدس لباس موسیقی متناسب خود را می خواهد
حسینی: حیف شد رکورد شکنی ام برد نداشت!
بغض همسرملوان خراسانی شکست
جزئیات عیدی 97 کارگران
افشای حق السکوت ترامپ به هنرپیشه فیلم های مستهجن
3 روایت متناقض درباره افزایش یا کاهش بودجه بیمه سلامت
«خراسان» در میان 6 روزنامه برتر کشور
