صادرات غیر نفتی مسیر صعود به قله اشتغال

 دکتر حوریه یحیایی*
Hooriye_yahyaei@yahoo.com

اندیشه گسترش صادرات غیر نفتی از جمله مسائلی بوده که همواره نه تنها مورد توجه و اقبال کارشناسان اقتصادی قرار دارد، بلکه تقریبا همه افراد جامعه هم می دانند که پیشرفت واقعی و پایدار کشور به توسعه صادرات و به دست آوردن بازارهای سایر کشورها وابسته است. حمایت از صادرات غیرنفتی به عنوان موتور محرک چرخه اقتصادی کشور یکی از اولویت های مهم سیاست گذاری


 دولت جمهوری اسلامی ایران می باشد. تک محصولی بودن و وابستگی صرف به صادرات مواد خام همچون نفت از مهم ترین مشکلات کشورهای در حال توسعه و جهان سوم است که آثار سوء آن در تمامی ساختارهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی قابل لمس می باشد. چنین اقتصادی در برابر ناملایمات و فشارهای خارجی شکننده و ضعیف خواهد بود. بنابراین سرمایه گذاری در صادرات غیرنفتی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه که دارای اقتصاد تک محصولی هستند در ایجاد اشتغال بسیار حائز اهمیت است.
از آنجایی که اشتغال آفرینی؛ اولویت نخست و اصلی کشور است و به تبع آن ایجاد اشتغال ثمره افزایش سرمایه و رونق تولید بوده، افزایش صادرات غیرنفتی با ایجاد بازارهای نو و فراملی انگیزه تولید کننده را افزایش داده و با تسریع و تسهیل در صادرات غیرنفتی ظرفیت های مناسب برای سرمایه گذاری اشتغال زا را فراهم می نماید. باید به این نکته مهم اذعان داشت که صادرات غیرنفتی مانند محصولات تولید شده در صنایع کوچک و متوسط ضمن اینکه به سرمایه گذاری کمتری نیاز دارد ، چندین برابر فروش و صادرات نفت اشتغال ایجاد می کند، پس باید این موضوع در برنامه ریزی های کلان اقتصادی مورد توجه مسئولان کشور قرار گیرد. مصادیق اثرگذاری آن در زمینه هایی همچون تولید، گردآوری، بسته بندی،
صدور و بازاریابی از روشن ترین موارد قابل بیان است که هر یک به نوبه خود تعدادی از نیروی انسانی کشور را به خود مشغول می کند.
بنابراین هنگامی که تولیدات مورد نظر به بازارهای خارجی صادر می گردد، همراه با افزایش تقاضا امکان تولید و عرضه بیشتر شده که در نهایت بستری برای افزایش اشتغال جوانان این مرز و بوم خواهد بود. بی شک گسترش صادرات غیر نفتی به مثابه معامله ای دوسر سود است که یک سمت آن نیروی کار فعال در فرایند تولید قرار دارند و در سمت دیگر توسعه اقتصادی کشور تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. صادرات غیرنفتی به خصوص در مورد کالاهای صنعتی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالا، وضعیت اشتغال جوانان ایرانی را بهبود بخشیده و باعث کسب درآمدهای ارزی برای کشور خواهد شد و این امر در گروی آن است که بدانیم در چه صنایعی و در چه محصولاتی سرمایه گذاری کنیم که با یک بازاریابی در سطح جهانی و مشتری پسند با کیفیت مطلوب، خود را به دنیا معرفی نماییم. از آنجایی که صادرات غیرنفتی تحت تاثیر اقتصاد دولتی و سیاست های تبیین شده در این زمینه است، ساده سازی و برداشتن موانع در فرآیند صادرات و تقویت بخش خصوصی خود از عوامل تاثیرگذار در افزایش صادرات غیرنفتی محسوب می شود. عدم اطمینان خاطر صادرکنندگان با توجه به ریسک های سیاسی و تجاری در روند صادرات از نوسانات نرخ ارز گرفته تا تحریم های اعمال شده بر کشور، بر روند صادرات تاثیرگذار است. با تمام تلاش های صورت گرفته توسط دولت و مسئولین ذیربط متاسفانه مجموع صادرات غیرنفتی ایران در چهارماهه اول سال 96 به 13 میلیارد و 459 میلیون دلار رسیده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به میزان 54/9 درصد کاهش یافته است. بنابراین اهتمام همه جانبه دولت در ضرورت تدوین نظام صادراتی و بهره مندی از توانایی های صادراتی کشور،اعمال سیاست های تشویقی برای تنوع بخشیدن به کالاهای صادراتی، معافیت های مالیاتی و تقویت بیمه صادرات به منظور کاهش آسیب پذیری صادر کننده از جمله مواردی است که می تواند باعث رخداد جهش های بزرگی در این بخش باشد. چرا که رابطه تنگاتنگ تقویت صادرات غیر نفتی و ایجاد اشتغال به عنوان راهبردی مشخص در حل این مشکل و توسعه اقتصادی ایران خواهد بود.