روایت کیهان از اختلاف‌‌نظرایران و روسیه

آفتاب یزد- گروه سیاسی: ایران، روسیه، ترکیه. نام سه کشوری که اگرچه از دیرباز علی رغم افت و خیزهایی که در روابط‌شان با یکدیگر داشتند، اما همواره به عنوان کشورهایی متحد در منطقه به ایفای نقش‌های سیاسی خود می‌پرداختند. در این بین حوادث چند ساله سوریه، بار دیگر این کشورها را به میانه بازی‌های سیاسی کشاند.
زمانی اختلافات بین ایران و ترکیه بر سر سوریه به اوج خود رسید و زمانی هم هر دو پای میز مذاکره نشستند و برای نشستن به یک تفاهم دوجانبه کوشش کردند. در این بین اما روسیه همیشه بیشترین نزدیکی با ایران را لااقل در ظاهر هم که شده با کشورمان از خود نشان می‌داد. روسیه خیلی مستقیم‌تر علیه جنگ با داعش همراه و همگام با ایران شد. از همین رو، بسیاری رابطه ایران و روسیه در بحث سوریه را حتی متفاوت با رابطه ایران و ترکیه می‌دانستند. اما آغاز نشست‌های آستانه یک نماد دیگر از اتحاد سه‌گانه ایران، ترکیه و روس یه به شمار می‌آمد. نشست‌هایی به منظور برقراری صلح در سوریه و شرایط این کشور در پساداعش.
سه کشور ایران، روسیه و ترکیه از 24 اسفند سال گذشته مذاکرات سه‌جانبه خود را برای سرعت‌دادن به حل نظامی و سیاسی بحران سوریه آغاز کردند. این مذاکرات پس از چند دور به توافقی تحت عنوان «ایجاد مناطق کمتر درگیر» انجامید که براساس آن سه کشور باید از طرفین منازعه ضمانت می‌گرفتند و به تعبیری از سوی آنان متعهد می‌شدند که آتش‌بس ناشی از این توافق حفظ شده و پایدار بماند.



سیگنال یک اختلاف
اما ظاهرا همه چیز به آن خوبی‌هایی که می‌گویند نیست و اتفاقا ایران و روسیه در حوزه سوریه به مشکلات جدی برخورد کردند و در جاهایی مذاکرات به بن بست خورده است. نشان به آن نشان که روزنامه کیهان در سر مقاله خود نیز به این اختلافات اشاره کرده و نوشته است: "روسیه یک طرح سیاسی را برای آینده سوریه روی میز مذاکرات آستانه گذاشته و با تبلیغات زیاد روی آن تلاش می‌کند تا ممکن‌ترین و کامل‌ترین طرح دیده شود. این در حالی است که در این طرح اشکالات عمده‌ای وجود دارند. طرح روسیه سه ضلع اصلی دارد. یکی تغییر قانون اساسی سوریه، دیگری تبدیل نظام سیاسی آن از نظام «ریاستی- مرکزی» به نظامی «پارلمانی- فدرال» و سوم تشکیل دولت گذار مرکب از دولت و مخالفان آن با ماموریت برگزاری انتخابات آزاد می‌باشد.
از منظر جمهوری اسلامی ایران هیچ کشوری یا مجموعه کشورهایی حق ندارند برای ملتی دیگر تصمیم بگیرند اما جدای از اشکال در اصل موضوع، طرح روسیه در بحث فدرالی خطرناک به حساب می‌آید چرا که نظام فدرالی در کشوری که یک جنگ خونین چند ساله با تحریک همسایگان پیرامونی آن و نیز بعضی از قدرت‌های خارجی در آن روی داده است و استقلال کشور و حفظ تمامیت ارضی آن با نثار هزاران جان محترم به‌دست آمده است، تحریک‌کننده جنگ می‌باشد."
در ادامه این انتقادها به ضلع دیگر اختلافات که به طرح حضور 50 -50 در دولت سوریه به این معنا که 50 درصد مخالفان دولت و 50 درصد از دولت اسد برای تعیین دولت آینده نقش داشته باشند نیز پرداخته شده و کیهان در اینباره می‌نویسد:" طرح روسیه که به «کنفرانس گفتگوهای ملی» موسوم گردیده است، می‌گوید دولت انتقالی ترکیبی 50-50
از نمایندگان طرفین خواهد داشت و مهم‌ترین وظیفه آنان برگزاری انتخابات آزاد می‌باشد. این ظاهر زیبای این طرح می‌باشد و حال آنکه اگر در اینجا نیز ژرف بنگریم متوجه می‌شویم که با شکل‌گیری چنین دولتی نه تنها آرامش و همکاری که لازمه اداره کشور است، پدید نمی‌آید، بلکه خود این یک جنگ داخلی طولانی و لاینحلی را سبب می‌شود."
در این نوشته‌ها، هرچند به صراحت از اختلاف نظر روسیه و ایران سخن گفته نشده، اما مشخص است نگاه انتقادی این رسانه نسبت به موضع‌گیری روسیه در قبال سوریه، یعنی این دو کشور در برخی مسائل اختلاف دارند. اشاره‌های کیهان به طرح کنفرانس گفتگوهای ملی در سوریه است.

غیرقابل انکار
برای تایید یا عدم تایید این اختلافات به سراغ محمد جواد جمالی دبیر کمیسیون امنیت ملی مجلس رفتیم؛ کسی که برخی از اختلافات روسیه و ایران در این برهه را تایید می‌کند به آفتاب یزد می‌گوید: «در عالم سیاست، دیدگاههای مختلف سیاسی کشوری که در یک حوزه منطقه‌ای با یکدیگر کار می‌کنند به صورت کامل منطبق نیست و البته طبیعی است که بشنویم در این بین میان ایران و روسیه در بحث سوریه هم نظرات متفاوتی وجود دارد.»
وی ادامه می‌دهد: «غیر قابل انکار است که ایران و روسیه در زمینه سوریه هر کدام از دیدگاه خود و منافع ملی‌شان، وارد صحنه عمل شدند اما مهم آن است که در آخر، همه اینها به یک نتیجه واحد برسند. من اذعان می‌کنم که ما پیش از این هم راجع به این قبیل موضوعات با روسیه اختلاف‌نظراتی داشته‌ایم.»
این نماینده مجلس می‌گوید: «ما در مورد سوریه پس از داعش هم اختلاف نظرهای زیادی با روسیه و ترکیه داریم اما مهم این است که ما بتوانیم این اختلافات را حل کنیم و اینکه چگونه آنها حل شود مهم است. به نظر من روسیه درک صحیحی از وقایع سوریه و کمک قابل توجهی دراین زمینه داشته است ازهمین رو به حل و فصل اختلافاتمان امید داریم.»
جمالی تاکید کرد: «حتما اختلاف نظرهایی با روسیه داریم اما قطعا راه‌حل‌هایی هم برای تعدیل این شرایط وجود دارد.»
بزرگترین اختلاف دبیر کمیسیون امنیت ملی با بیان اینکه آیا ایران با کل ماهیت و قوانین «کنفرانس گفتگوهای ملی» طرح روسیه مشکل دارد، گفت: قانون اساسی برای افراد نوشته نمی‌شود مسلما اینکه در این طرح از تغییر قانون اساسی نوشته شده یا این موضوع که باید50 درصد برای دولت اسد و 50 درصد برای مخالفان او باشد صحبتی است که نیاز به چانه‌زنی‌های سیاسی - امنیتی از سوی ما دارد.»
وی البته بر این نکته هم تاکید می‌کند که: «معتقدم هیچ یک از طرفین مایل نیستند که برخی از مفاد و جزئیات مذاکرات و برخی اختلافات، رسانه‌ای و وارد جرائد شود چرا که رسانه‌ای شدن این موضوع به اهدافی که کشورها به دنبال آن هستند ضربه می‌زند.»
جمالی در پاسخ به این سوال ما که بزرگترین اختلاف موجود بین ایران و روسیه در حوزه سوریه چیست؟ گفت: «شاید بزرگترین آن را در بخش میزان نفع مخالفان اسد در آینده سوریه باید دانست. دوکشور در این بحث سهم مخالفین، نظرت مختلفی دارند.»