خوزستانی‌ها در جدال با غبار

به گفته مدیر کل هواشناسی خوزستان کانون گرد و خاک شرق اهواز فعال شده است. کورش بهادری افزود: «به دلیل فعال شدن کانون‌های گرد و خاک در کشورهای عربستان و عراق، توده گرد و خاکی در حال تشکیل است که این توده نیز امروز به بخش عظیمی از استان‌های ایلام، کرمانشاه و بخش دیگری به سمت استان خوزستان خواهد رسید.» فعالیت کانون گرد و خاک شرق اهواز دیروز موجب وقوع پدیده گرد و خاک در شهرهای اهواز، کارون، باوی، حمیدیه، شادگان و با شدت کمتری در آبادان و خرمشهر شد و کاهش دید افقی در این نقاط تا اواخر دیشب ادامه داشت. گرد و خاک خوزستان بیش از 806 نفر را از روز جمعه تا دوشنبه شب راهی اورژانس کرد که ۱۰۱ نفر آنها در بخش عمومی و ویژه بستری شده‌اند.
بازدید پزشکیان از کانون گرد و غبار
نایب‌رئیس مجلس از کانون‌های فوق بحرانی ریزگرد و کانال آبرسان مهندس پورشریفی در منطقه جنوب‌شرق اهواز بازدید کرد. عملیات نهال‌کاری و آبرسانی به عرصه‌های فوق ‌بحرانی جنوب شرق اهواز در حال انجام است و مسعود پزشکیان در این منطقه از این عملیات بازدید کرد. او همچنین از کانال مهندس پورشریفی که سازمان جهاد نصر در حال احداث آن است و آب رودخانه کارون را به عرصه‌های فوق بحرانی جنوب شرق اهواز انتقال می‌دهد، بازدید کرد.
اقدامات صورت‌گرفته در مقابله با گرد و غبار


وزیر جهاد کشاورزی اظهار کرد: در خصوص رشد نهال‌های کشت شده در عرصه‌های فوق‌ بحرانی جنوب شرق اهواز خوشبختانه سازگاری طبیعت با پیش‌بینی کارشناسان همراهی دارد. محمود حجتی افزود: نهال‌هایی که در فروردین و اسفندماه سال گذشته غرس شده‌اند در حال حاضر وضعیت خوبی دارند و امیدواریم تا دو یا سه سال آینده آثار حیاتی این نهال‌ها در بحث بادشکن، جلوگیری از فرسایش‌خاک و بلند‌شدن ریزگردها عملا نشان داده شود. او گفت: یکی دیگر از کارهای انجام شده در این خصوص احداث کانال آبرسان به عرصه‌های فوق ‌بحرانی است. حجتی ابراز امیدواری کرد که کارهای نهایی احداث این کانال که عبور از خط لوله نفت پالایشگاه آبادان است نیز انجام شود و امروز یا فردا آب در تالاب منصوریه جاری شود.
لزوم توجه به بودجه ریزگردها
نماینده مردم شوشتر در مجلس با انتقاد به وضعیت کنونی ریزگردها و آسیب‌های این موضوع اشاره کرد و گفت: در بودجه ۹۷ باید به صورت ویژه به این موضوع توجه شود. سهراب گیلانی گفت: آثار تخریبی ریزگردها، آلودگی محیط‌زیست را افزایش داده و بهداشت را در هم کوبیده و زندگی را سخت کرده و موجب افزایش مرگ و میر و بیماری‌های صعب‌العلاج شده است. او انتقاد کرد: چرا برای برطرف کردن ریزگردها اقدام نمی‌کنید و از انتقال آب از سرشاخه‌های کارون و دز جلوگیری نمی‌کنید؟ امروز فریاد خوزستان برای تامین آب کشاورزی بالا است.
مشکل، عدم‌ تخصیص حقابه است
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان اینکه برای مهار ریزگردهای خارجی نمی‌توان به سرعت کاری انجام داد، گفت: در وهله اول باید منشأ داخلی ریزگردها در خوزستان را مهارکنیم که این کار مستلزم بازپس‌گیری حقآبه‌های زیست‌محیطی استان است. عیسی کلانتری که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، اظهارکرد: دولت باید منشأ محلی ریزگردها را مهار کند. در خصوص ریزگردهای خارجی، این امر مستلزم همکاری‌های خیلی نزدیک و هماهنگی تاحدودی سخت با دولت‌های ترکیه، سوریه، اردن، عراق و حتی عربستان است. او افزود: سازمان برنامه و بودجه از سال گذشته تا امروز حدود ۲۸۰‌میلیارد تومان برای مهار ریزگردهای داخلی خوزستان تخصیص داده است. کلانتری در ادامه گفت: منشأ داخلی ریزگردها را خودمان ایجاد کرده‌ایم. حقابه زیست‌محیطی استان خوزستان، اهمیت بیشتری از کشاورزی دارد. اگر ۲۰‌میلیارد مترمکعب آب وارد خوزستان می‌شود حق نداریم که حقابه زیست‌محیطی را به صرف اینکه آب نداریم، حذف کنیم.
 اقدامات نمادین چاره‌ساز نیستند
مدیر کل محیط‌زیست استان خوزستان گفت: با انجام اقدامات نمادین نمی‌توانیم مشکل گرد و غبار را برطرف کنیم. احمدرضا لاهیجان‌زاده افزود: اگر محیط‌زیست اصرار دارد کشاورزی مدیریت شود تا حقابه تالاب هم تامین شود به این منظور نیست که کشاورزی را کاهش دهیم، بلکه به این معنی است که روش‌های کشاورزی را تغییر دهیم. او در ارتباط با تالاب حورالعظیم گفت: احیای این تالاب تعداد روزهای آلوده را از ۷۰ الی ۸۰ روز در این سه سال به کمتر از ۳۰ روز رسانده است، اما ریزگردهای داخلی متاسفانه بسیار فعال شده و مشکلات سال قبل و آلودگی این چند روزه از کانون‌های‌داخلی ناشی می‌شود. لاهیجان‌زاده گفت: یکی از اقدامات برای مقابله با گرد و خاک نهال‌کاری است، در یک عرصه ۴۲‌هزار هکتاری کار نهال‌کاری آغاز شده، همچنین یکی از طرح‌های انتقال آب به بحرانی‌ترین کانون‌ها به زودی به بهره‌برداری می‌رسد و پیش‌بینی می‌شود حدود ۶۰ تا ۷۰‌هزار هکتار را آبیاری کند.
شرایط طبیعی تالاب‌های خوزستان را برگردانید
یک کارشناس محیط‌زیست در گفت‌وگو با «آرمان» به تشریح راه‌حل‌های مقابله با پدیده گرد و غبار در خوزستان پرداخته و می‌گوید: مردم و حاکمیت در ایجاد کانون‌های داخلی گرد و غبار نقش داشتند و اکنون نیز با مشارکت یکدیگر می‌توانند به رفع این کانون‌ها بپردازند. هومن خاکپور می‌افزاید: تالاب‌ها یکی از مهم‌ترین این کانون‌ها هستند، آنها به دلیل عدم‌رعایت حقابه در استان‌های جنوب‌غربی مانند چهارمحال‌و بختیاری، خوزستان، فارس خشک شدند. او خاطرنشان می‌کند: سدسازی، طرح‌های انتقال آب، برداشت آب در مسیر رودخانه‌ها به ویژه در دو بخش کشاورزی و صنعت مانع ورود آب به این تالاب‌ها شده‌اند. خاکپور می‌افزاید: اگر یک جنگل‌10 برابر یک زمین کشاورزی کارکرد محیط‌زیستی دارد، یک تالاب 20‌برابر ارزش زیست‌محیطی بیشتری از جنگل دارد، اما آنها اکنون کانون‌های ایجادکننده گرد و غبار شده‌اند. او می‌گوید: متاسفانه 300‌هزار هکتار اراضی کشاورزی بر اثر خشکسالی رها شدند و اکنون کانون‌های تولید گرد و غبار هستند. خاکپور تاکید می‌کند: طرح‌های جنگل‌کاری دولت، موفق و پایدار نخواهد بود، زیرا این محیط‌ها هیچ‌کدام شرایط استقرار چنین گونه‌های جنگلی را ندارند و آبیاری آنها به منزله سرمایه‌گذاری جدید بر منابع ‌آبی باتوجه به بحران آب کشور است و تاثیر زیادی نیز بر کنترل گردو غبار نخواهند داشت. او می‌افزاید: راهکار اساسی برگرداندن این محیط‌ها به شرایط طبیعی آنهاست. خوزستان در چهار دهه گذشته در سال دو، سه بار سیلاب را تجربه می‌کرد، این سیلاب خود مزیت طبیعی بود، زیرا سبب حاصلخیزی جلگه‌ها و عدم‌حرکت خاک براثر فرسایش بادی می‌شد. سدسازی و طرح‌های انتقال آب سبب از بین‌رفتن سیلاب‌ها شد و راهکار پایدار برای مردم و دستگاه‌های متولی بازگرداندن شرایط طبیعی دشت‌ها و تالاب‌ها و رعایت حقابه زیستی تالاب‌ها‌ست. دولت باید از سدسازی و بارگذاری‌طرح‌های انتقال آب روی منابع رودخانه‌ای ‌سرشاخه‌ای کارون جلوگیری کند؛ در ایران بیش از 80‌درصد منابع آب رودخانه‌ای در صنعت، کشاورزی و شرب مصرف می‌شوند و تنها20‌درصد حقابه‌ رودخانه‌ها و تالاب‌ها می‌شود.