روزنامه ابتکار
1396/11/04
«ابتکار» وضعیت انتشار اوراق مشارکت در بودجه 97 و مخالفت مجلسی ها را بررسی کرد چالش های استقراض دولت از آینده
سمیرا ابراهیمیتوسعه بازار بدهی، موضوعی است که از ابتدای دولت یازدهم تیم اقتصادی دولت به آن اهتمام داشتند. نتیجه این کار، رونق بازاری در کنار بازار سهام در ذیل بازار سرمایه بود که به دلیل بدون ریسک بودن و بازدهی مناسب، سرمایه‌های زیادی را جذب کرده است. بخش زیادی از اوراق عرضه شده در این بازار، اوراقی است که در سال‌های اخیر توسط دولت منتشر شده و به بازار عرضه شد. اسناد خزانه اسلامی که در ابتدا با نام اخزا وارد فرابورس شدند، نقطه عطف رونق بازار بدهی بودند. «اخزا» ها اوراق یک ساله و دارای ماهیت معامله به کسر هستند، توسط دولت به پیمانکاران ارائه شدند و در فرابورس، مانند سایر اوراق با توجه به مدت زمان مانده به سررسید، رقمی از آن با صلاحدید بازار کاسته شده و معامله می‌شدند. جذابیت این اوراق به حدی بود که مدیرعامل فرابورس از اشتیاق سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به معاملات این اوراق نیز خبر داده بود.
پس از اخزا، نوبت به سخاب رسید. کلیت ساز و کار سخاب مانند اخزا بود و به پیمانکاران ارائه شده بود. اما به دلیل این که از ابتدا معاملات آن به فرابورس نرفته بود، بازارسیاه بی نظم و مشوشی را ایجاد کرده بود. به همین دلیل مسعود کرباسیان، وزیر اقتصاد در مراسم معارفه خود، اولین اقدام را متشکل سازی بازار سخاب عنوان کرد و سخاب به فرابورس رفت.
بازپرداخت ارزش اوراق، میراثی است که هر دولت، از دولت قبلی به ارث می برد و ممکن است نبود منابع لازم برای آن، به بحرانی جدی بدل شود. در مصاحبه اخیر رئیس جمهوری نیز گلایه از اورق مشارکت 5 ساله دولت دهم به میان آمد که اکنون زمان بازپرداخت آن است و بار سنگینی را بر دوش دولت وقت گذاشته است.
اکنون دولت برای بودجه سال 97، رقمی حدود 38 هزار میلیارد تومان را به انتشار اوراق مشارکت دولتی اختصاص داده است. این رقم چشمگیر، اعتراض بسیاری از نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی را با این توجیه که دولت در حال خرج کردن از جیب آیندگان است، به همراه داشت.
جنجال اوراق مشارکت در بهارستان
در جلسه روز گذشته مجلس شورای اسلامی، رئیس مجلس و چند تن از نمایندگان، اعتراضات گسترده‌ای به حجم اوراق مشارکت بودجه 97 وارد کردند. محمدرضا رضایی رئیس کمیسیون عمران در این باره گفت: تخصیص اعتبارات پروژه های عمرانی از منبع اوراق اسناد خزانه موجب گران تر شدن پروژه های عمرانی شده است. وی با انتقاد به نحوه تخصیص بودجه به دستگاه‌های اجرایی به ویژه وزارت راه و شهرسازی و شرکتهای تابعه به شیوه اوراق اسناد خزانه گفت: با اوراق اسناد خزانه حتما به بن‌بست می رسیم. چراکه حدود ۷۰ درصد اعتبارات عمرانی به این شیوه و اوراق مشارکت پرداخت شده است. لازم است به جای این شیوه، سایر شیوه ها در دستور کار قرار گیرند.
لاریجانی نیز در پی اخطار نادر قاضی پور، نماینده ارومیه، اشکالات وارد بر عملکرد بودجه ۹۶ را وارد دانست. نمایند مردم ارومیه در مجلس در اخطار خود بودجه جاری را تورمی و بودجه عمرانی را نیز اوراقی دانست .
در واکنش به اظهارات و سخنان نایب رئیس و روسای کمیسیون‌های مجلس در خصوص واگذاری دارایی های مالی نیز نوبخت به انتقادات نمایندگان درباره انتشار اوراق مالی و پرداخت آن به پیمانکاران پاسخ داد.
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در واکنش به اظهارات و سخنان نایب رئیس و روسای کمیسیون‌های مجلس در خصوص واگذاری دارایی‌های مالی گفت: اگر نمایندگان عزیز توجه داشته باشند، خودتان در بندهای تبصره ۵ بودجه ۹۶ علاوه بر اوراق درج شده نوشته‌اید «از سقف مذکور مستنثی است» و این یعنی دولت می تواند مازاد بر ۳۴۵۰۰ میلیارد تومان اوراق، ۵۰۰۰ میلیارد تومان دیگر را تهاتر کند.
نوبخت با اشاره به انتقادات متعدد روسای کمیسیون‌ها از انتشار اوراق مالی و پرداخت آن به پیمانکاران و دستگاه‌های اجرایی گفت: برای نمایندگان تشریح می کنم اگر بخواهید، اوراق مالی را کنار می گذاریم اما دولت به جای آنکه اجازه دهد نقدینگی سرگردان به بازارهای ارزی، پولی و مسکن برود، با اجرای مصوبه مجلس در بودجه ۹۶ این نقدینگی را به پروژه های عمرانی هدایت کرده است. هرچند که ما اصراری به انجام این کار نداریم و شما می توانید ردیف مربوطه را از بودجه حذف کنید مشروط بر آنکه محل درآمدی جدید غیر از منابع موجود در بودجه به دولت پیشنهاد دهید.
انتشار اوراق دولتی به بازار آسیب نمی‌زند
بهروز زارع، کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با «ابتکار» در خصوص انتشار اوراق دولتی گفت: اوراقی که در بودجه از آن صحبت می شود، قرار است با نرخ 17 درصد منتشر شوند. این اوراق دو بار در سال پرداخت سود دارند و به دلیل نداشتن بازار گردان، نقد شوندگی آنها به راحتی انجام نمی شود. بنابراین عملا سودی کمتر از 17 درصد دریافت می کنند. بنابراین این اوراق نمی تواند تاثیر منفی برای بازار سرمایه به همراه داشته باشد.
او افزود: اما موضوعی که باید به طور جدی به آن پرداخته شود، این است که این اوراق به دلیل کمبود درآمدهای دولت منتشر می شوند. در حالی که استقراض از آینده است و به جای ایجاد منابع درآمدی جدید، باید از هزینه های خود بکاهند.
زارع همچنین به این موضوع اشاره کرد که جمع کردن منابعی که از سیستم بانکی خارج می شود، احتمال بروز تورم را به دنبال دارد. بنابراین دولت قصد دارد با انتشار این اوراق، سیسست انقباضی اجرا کرده و از بروز تورم جلوگیری کند.
راه حل جایگزین اوراق مشارکت از سوی بهارستان
حمیدرضا فولادگر، نماینده مجلس شورای اسلامی درباره وضعیت انتشار اوراق مشارکت گفت:صرف انتشار اوراق مشارکت بدون مدیریت هزینه و درآمد و بدون استفاده از راهکارهای دیگر قانونی، اقدام خوبی نیست.
رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی و نظارت بر اجرای سیاست های اصل 44 قانون اساسی در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: انتشار بی رویه اوراق مشارکت به معنی انتقال بدهی‌ها به سال‌های آینده است که روند مناسبی برای اقتصاد کشور نیست.
نماینده مردم اصفهان افزود:باید به تعریف واقعی اوراق مشارکت توجه شود چرا که اگر جوانب لحاظ شود، می‌توان اوراق مشارکت را به نحوی منتشر کرد که به صورت حقیقی مشارکت بخش خصوصی را در یک پروژه جذب کند.
فولادگر در ادامه گفت: اگر روند انتشار اوراق مشارکت صحیح باشد به مانند این است بانک با شخصی در اجرای پروژه‌ای مشارکت داشته باشد و سود و یا زیان حاصل به نسبت تقسیم شود. زمانی که تسهیلات بانکی به نوعی حالت صوری پیدا می‌کند و سود ضمانت شده مدنظر است، بانک هم هیچ وقت زیان را قبول نمی‌کند
هزینه های مالی بالا می‌رود.
فولادگر تصریح کرد:اگر از اوراق مشارکت تنها در زمانی که دولت با محدودیت منابع مالی روبرو است، استفاده شود، تعریف این موضوع را با مشکل مواجه می کند.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی افزود: در قانون رفع موانع تولید راهکارهای جایگزین برای انتشار اوراق مشارکت مانند اوراق صکوک، اوراق اسلامی و اسناد تسویه خزانه اسلامی اندیشیده شده است.
رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی و نظارت بر اجرای سیاست های اصل 44 قانون اساسی در مجلس شورای اسلامی افزود: اینکه استفاده از اوراق مشارکت تنها برای انتقال بدهی‌های دولت به سال های آینده باشد راهکار صحیحی نیست و برای اقتصاد تهدید محسوب میشود، اما اگر باعث مشارکت واقعی و در راستای برنامه مشخص باشد موضوع انتشار ارواق مشارکت می‌تواند فرصت محسوب شود.
سایر اخبار این روزنامه
علی شمخانی:
امکان مذاکره مجدد در مورد برجام تحت هیچ شرایطی وجود ندارد
«ابتکار» از اثرات مثبت و منفی عملکرد روحانی بر حامیانش گزارش می‌دهد
جای خالی مسئولیت پذیری سیاسی
«گودریدز» ، شبکه اجتماعی کتاب‌خوان‌ها فیلتر شد
سنگ فیلترینگ پیش پای لنگ کتابخوانان
علیرضا صدقی
انتظاراتی که برآورده نشد
دلایل ناکامی ایران در بهره‌برداری از مجمع جهانی اقتصاد چیست؟
غیبت معنادار ایران در داووس 2018
«ابتکار» وضعیت انتشار اوراق مشارکت در بودجه 97 و مخالفت مجلسی ها را بررسی کرد
چالش های استقراض دولت از آینده
«ابتکار» وجوه مثبت فضای مجازی را در گفت‌وگو با مردم بررسی می‌کند
نیمه پر لیوان صفر و یک ها
« ابتکار» از تلاش همگانی برای رفع معضل ریزگردها در غرب کشور گزارش می‌دهد
گرد و غبار در بهارستان
معاون امنیتی انتظامی وزارت کشور تشریح کرد
مختصات گزارش ارائه شده به رئیس جمهوری از حوادث اخیر
عضو کمیته نامگذاری خیابان های پایتخت از تعیین یک خیابان به نام نخست وزیر دوران ملی شدن نفت خبر داد
لاریجانی در همایش غزه نماد مقاومت:
دفاع از مردم فلسطین وظیفه اسلامی، انسانی و اخلاقی است
