روزنامه شرق
1396/11/21
نويد توسعه شهري با مسکن «اميد»
معصومه اصغري: چند هفته قبل بود که رئيس‌جمهور روحاني در بخشي از گفت‌و‌گوي رو‌در‌رو با مردم، درباره تحولي در بافت فرسوده شهري متفاوت از برنامه‌هايي که تابه‌حال اجرا شده و اين‌بار تسهيلات ويژه‌اي را براي همراهي مردم در نظر گرفته، صحبت کرد و اواخر هفته گذشته در نشستي با مسئولان اجرائي مرتبط با حوزه مسکن در فضاي شهري، دستور برنامه ملي بازآفريني شهري را صادر کرد.در قالب اين طرح که با هدف اتخاذ رويکردي جامع و يکپارچه براي هدايت روند رشد و توسعه شهرها در راستای پاسخ‌گويي به چالش‌هاي برآمده از تغييرات و نيازهاي نسل جديد است، وزارت راه‌و‌شهرسازي، وزارت کشور و شهرداري‌ها مکلف‌اند برای احيا، بهسازي، نوسازي، مقاوم‌سازي و بازآفريني سالانه 270 محله از بافت‌هاي ناکارآمد مياني، تاريخي و سکونتگاه‌هاي غيررسمي اقدام کنند. آنچه در همين خلاصه هدف پيش‌بيني شده است، انتظار مي‌رود اتفاقي بزرگ و درخور توجه باشد که اگر در زمان باقي‌مانده از دولت دوازدهم شروع شود و به سرانجام برسد، بخش مهمي از نگراني شهروندان را در کلانشهرها برطرف مي‌کند. روحاني در همان نشست مشترک برنامه ملي بازآفريني شهري، دستور داد نرخ تسهيلات مسکن براي ساکنان بافت‌هاي فرسوده در اين برنامه، با کمکي که به صندوق پس‌انداز مسکن مي‌شود، به شش درصد کاهش يابد.
روحاني به نگراني مردم در شهرهاي مختلف درباره زلزله به‌ویژه در بافت‌هاي فرسوده و متراکم که نگراني دولت هم هست، اشاره کرد و گفت: اين طرح را هديه دولت دوازدهم براي مردم و نسل جوان خانه‌‌اولي مي‌دانم که محله‌ها را نو و نشاط ايجاد مي‌کند و وقتي بخش مسکن فعال شود، ساير بخش‌هاي اقتصادي را هم فعال مي‌کند و در نتيجه اشتغال ايجاد مي‌شود.
رئيس‌جمهور ادامه داد: ما بايد ابتدا براي اجراي اين طرح مردم را آماده کنيم. صداوسيما، روزنامه‌ها و فضاي مجازي بايد به مردم بگويند چه کاري مي‌خواهيم انجام دهيم. حتي بايد نقشه بازآفريني محله و ماکت آن را تهيه کنيم تا مردم آن محله ببينند چه اقدامي قرار است انجام بگيرد. مردمي که منازل فرسوده دارند، نبايد چيز ديگري جز منزل فرسوده خود را واگذار کنند. آنها اگر ۸۰ متر ساختمان فرسوده دارند، جاي آن صد متر ساختمان جديد مي‌گيرند. دولت هم براي ساختن اين واحدهاي مسکوني از پيش به بودجه‌اي نياز ندارد؛ زيرا زمين مجاني در اختيار توسعه‌گرها قرار مي‌گيرد. توسعه‌گر دو برابر منازل فرسوده يک محل، خانه مي‌سازد که ۵۰ درصد آن را در اختيار مردم همان محل قرار مي‌دهد و ۵۰ درصد باقي‌مانده هم به خود توسعه‌گر تعلق دارد و دولت فروش سريع آن را با قيمت عاقلانه تضمين مي‌کند. شهرداري از توسعه‌گر پول پروانه نگرفته و در نقشه هم به او کمک مي‌کند. دولت تمام امور زيربنايي محله را بر عهده گرفته و رونماها مثل مدرسه، آتش‌نشاني، کلانتري و مسجد را شهرداري و دولت بر عهده مي‌گيرند. بانک‌ها هم به توسعه‌گر سريع وام مي‌دهند.
روحاني با بيان اينکه منازلي که ساخته مي‌شوند بايد در برابر زلزله هفت‌ريشتري مقاوم باشند، اظهار کرد: اين منازل بايد به لحاظ نور، سلامت، بهداشت، مصرف انرژي و رفت‌و‌آمد وضعيت مناسبي داشته باشند. زوجي که مي‌خواهد صاحب خانه شود، هر مقداري که در صندوق پس‌انداز مسکن سرمايه‌گذاري کند، شش برابر يا بيشتر از آن را وام مي‌دهيم تا خانه‌هاي ساخته‌شده سريع فروش بروند. نرخ سود تسهيلات هم بايد کم باشد؛ يعني نرخ تسهيلاتي که به زوج‌ها تعلق مي‌گيرد، بايد هشت درصد باشد و اگر زوجي خواست در منطقه بازآفريني‌شده خانه بخرد، اين نرخ بايد شش درصد شود. من از همه زوج‌هاي جوان مي‌خواهم ساختمان‌هاي بازآفريني‌شده را در تهران و ساير شهرها مدنظر قرار دهند.
روحاني با بيان اينکه در مرحله اول ۱۲ نقطه در تهران بازآفريني مي‌شوند و اين رقم به ۳۰ نقطه خواهد رسيد، تصريح کرد: اينکه روزانه هزار نفر در صندوق پس‌انداز مسکن سپرده‌گذاري مي‌کنند، رقم خوبي است؛ اين يعني اين تعداد تا دو سال آينده خانه‌دار مي‌شوند.
او همچنين خاطرنشان کرد: زمين‌هاي دولتي که به درد اين طرح مي‌خورد، بايد به صورت مجاني در اختيار وزارت مسکن قرار بگيرد. البته بايد اين را هم در نظر داشته باشيم تا زمين ديگري در اختيار اين دستگاه‌ها قرار دهيم. نيروهاي مسلح بايد کمک کنند و زمين‌ها و پادگان‌هاي خود را در اختيار بگذارند.
محمد نهاونديان، معاون اقتصادي رئيس‌جمهور، نیز با اشاره به اينکه جامع‌نگري، بلندمدت‌نگري و درون‌زايي از ويژگي‌هاي طرح ملي بازآفريني شهري است، گفت: اگرچه اقدامات دولت براي احياي بافت‌هاي فرسوده از سال ۱۳۹۳ آغاز شده است؛ اما جلسه امروز نويد شتاب‌افزايي درخور توجهی را در اين برنامه دارد و آثار اين طرح منحصر به بخش مسکن نخواهد بود. او در واکنش به نقدهايي که از همين ابتداي کار درباره اين طرح وجود دارد، گفت: تفاوت اين طرح با طرح‌هاي زودگذر و پول‌پاشي‌هاي بي‌دنباله، اين است که در اين طرح جامع‌نگري، بلندمدت‌نگري و درون‌زايي ديده شده که ويژگي‌هاي اين طرح است. البته مشارکت مردمي، محله‌محوري و توجه به ابعاد اجتماعي طرح و حمايت همه‌جانبه دولت نيز از ديگر ويژگي‌هاي اين طرح است. عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي که يک سر مهم در اجراي اين قانون است، يادآور شده که اگر بازآفريني دوهزارو 700 محله با بافت فرسوده يا حاشيه‌اي انجام شود، زندگي شش ميليون‌نفر را تحت‌تأثیر قرار مي‌دهد و ما تسهيلات خوبي براي اين روند در نظر گرفته‌ايم.
وي با اشاره به اينکه ۲.۵ ميليون واحد مسکن بيشتر از تعداد خانوارها وجود دارد، اما توزيع آن بسيار بد بوده و ۱۹ ميليون نفر در بدمسکني زندگي مي‌کنند، بيان کرد: نارسايي و کندي حرکت يکي از چالش‌هاي کلان‌شهرهاست. از سويي حمل‌ونقل سريع و روان تأثير مستقيمي بر تقاضاي مسکن دارد. وجود مسکن باکيفيت در حومه و حمل‌ونقل مناسب موجب گرايش به زندگي در حومه کلانشهرها خواهد شد.
وي افزود: در مرحله اول، هزارو ۳۲۴ محله براي بازسازي درنظر گرفته شده و هدف ما دسترسي ساکنان اين محلات به خدمات زيربنايي و مسکن مناسب است و با کمترين اقدام درراستای احياي هويت محلات، استقبال گسترده‌اي از سوي ساکنان خواهد شد. برنامه ما، توسعه امکانات روبنايي، ارتقاي امکانات زيرساختي، ارتقاي فضاي شهري، بازآفريني محلات و ارتقاي ظرفيت‌هاي اقتصادي محلات است و به ۷۵ هزار ميليارد تومان اعتبار در پنج سال نيازمنديم.
آخوندي از رئيس‌جمهور درخواست کرد که دستگاه‌هاي دولتي را مکلف کنند که ۳۰ درصد منابع خود را در اين محلات فرسوده هزينه کنند، زيرا ۳۰ درصد جمعيت کشور در اين محلات زندگي مي‌کنند. برنامه ما هم توانمندسازي ساکنان اين محلات است.
وزير راه و شهرسازي با اشاره به اينکه يکي از نقاط قوت اين برنامه، اين است که هر فردي با هر توانايي‌ای مي‌تواند در اين برنامه مشارکت کند، گفت: هر خانواده به هر ميزاني که سپرده داشته باشد، شش برابر آن تسهيلات دريافت مي‌کند. سال گذشته بيش از ۳۵۰ هزار نفر سپرده‌گذاري انجام دادند و من از رئيس‌جمهوری مي‌خواهم نرخ سود تسهيلات براي بازآفريني شهري به شش درصد کاهش يابد.
در اين جلسه همچنين محمد حسين مقيمي، استاندار تهران، هم با اعلام اينکه ۱۴ هزار و ۵۰۰ هکتار بافت فرسوده و حاشيه‌نشين در استان تهران زندگي ۴.۵ ميليون نفر را با خطر مواجه کرده‌اند، گفت: اين طرح يکي از مهم‌ترين تصميمات رئيس‌جمهور و دولت تدبير و اميد است که عمليات اجرائي آن آغاز خواهد شد و اين طرح در زمینه مقاوم‌سازي شهرها در برابر زلزله، توجه به مسائل اجتماعي، کاهش آسيب‌هاي اجتماعي، عرصه اشتغال و ارتقاي سطح زندگي مردم در اين بافت‌هاست. محمدعلي نجفي و مرتضي الويري، شهردار و رئيس شوراي شهر تهران هم در اين نشست مشترک حضور داشتند، چراکه موفقيت اين طرح در همراهي شهرداري‌ها و سرمايه‌گذاران مشترک شهري است.
نجفي يادآور شد که حدود پنج‌درصد وسعت شهر تهران را بافت‌هاي فرسوده تشکيل مي‌دهند و بيش از ۱۵ درصد جمعيت شهر تهران در بافت‌هاي فرسوده زندگي مي‌کنند. او در ادامه گفت: در جريان اين طرح و براي شروع کار ۱۵ قطعه زمين براي بازسازي بافت‌هاي فرسوده در اختيار توسعه‌گران قرار مي‌گيرد.
شهردار تهران با اشاره به اينکه نوسازي بافت‌هاي فرسوده تهران از دهه ۷۰ شروع شده است، بيان کرد: مجموعه‌اي از انتقادات به اين طرح‌ها وجود داشته از جمله اينکه در اين طرح‌ها محله به صورت يک مجموعه ديده نشده است، اما در دوره جديد، شهرداري با هماهنگي با دولت، سه محور اصلي تأمين توأمان مسکن و خدمات، جلب مشارکت کامل ساکنان محلات فرسوده و استفاده از بخش خصوصي در بازسازي اين محله‌ها را در نظر گرفته است.
او با بيان اينکه هفته گذشته شهرداري فراخواني براي جلب مشارکت خصوصي براي بازسازي بافت‌هاي فرسوده را اعلام کرده است، گفت: امروز ۱۲ قطعه از زمين‌هاي شهرداري که شامل ۲۰ هکتار است، براي اجراي مرحله اول اين طرح آماده شده که قرار است حدود چهار هزار تا چهارهزارو 500 واحد در آن ساخته شود. همچنين وزارت نيرو سه قطعه زمين را در اختيار قرار داده است و امروز اين ۱۵ قطعه زمين در اختيار توسعه‌گران قرار مي‌گيرد.
به گزارش «شرق»، شروع نمادين اين طرح در منطقه ۱۷ تهران، به عنوان منطقه‌ای جنوبي و محروم و داراي بافت فرسوده کلنگ‌زني شد. اين منطقه در عين کوچک‌بودن محدوده شهري، داراي متراکم‌ترين جمعيت شهري و مشکلات کالبدي مهمي همچون عبور راه‌آهن از ميان محلات است. حدود ۳۳ درصد از بافت فرسوده شهر تهران در منطقه 17 قرار دارد و حالا اين طرح که به طرح اميد نام‌گذاري شده است، به عنوان پايلوت در اين محلات شروع مي‌شود.
در جريان بررسي‌هاي طرح ملي بازآفريني شهري تاکنون وضعيت بافت‌هاي ناکارامد شهري در استان‌هاي خراسان شمالي، يزد، گلستان، کهگيلويه‌و‌بويراحمد، مازندران، ايلام، کرمان، کرمانشاه، اردبيل، البرز، قزوين، کردستان، خراسان رضوي، فارس، آذربايجان شرقي، اصفهان، سيستان‌و‌بلوچستان، آذربايجان غربي، قم، همدان، هرمزگان، گيلان، لرستان و بوشهر بررسي و بر اساس سياست‌هاي ملي و استاني مصوب و ابلاغ شده است. به گزارش «شرق»، موضوع بافت فرسوده در شهرهاي بزرگ، از جمله شهر تهران، در سال‌هاي گذشته با تشويق شهروندان و سرمايه‌گذاران و با زمينه‌هاي تشويقي از سوي دولت در چندين مرحله شروع شد اما هيچ‌گاه نتوانست به نقطه اجرائي و قابل قبولي براي طرف‌هاي درگير و طرف‌هاي ذي‌نفع برسد. وزارت مسکن و شهرداري‌ها، به‌ویژه شهرداري تهران، تشويق‌هاي قابل توجهي را براي ساکنان عموما محروم در بافت‌هاي فرسوده درنظر مي‌گرفتند، اما اين تشويق‌ها نمي‌توانست به شروع حرکتي متداوم در اين بافت‌هاي نگران‌کننده تبديل شود و عموما ناموفق بودند. به نظر مي‌رسد عنصر اصلي در اجراي چنين طرح‌هايي همراهي قطعي و همراه با رضايت ساکنان بافت‌هاي فرسوده است تا احساس کنند در اينجا منفعتشان بيشتر از ضررشان است. تهران در چند دهه اخير چه با اجراي طرح‌هاي توسعه‌اي معروف مثل نواب و چه در جريان تغييرات ساختاري شهري همچون عبور بزرگراه امام‌علي(ع) از محلات (محله اتابک) صدمات جبران‌ناپذيري را بر پيکر خود ديده و تهراني‌ها روز خوشي از اين تغييرات نديده‌‌اند و از اين جهت ورود جديد به اين عرصه ابتدا بايد با تزريق اعتماد و اميد به مردم باشد.
سایر اخبار این روزنامه
حرف مردم شکایت از فساد و تبعیض است
مجمع تشخيص یا مجلس سنا
دوره اصلاحات آزادی بیان قابل قبولی داشتیم
برخی متخصص اختلاف‌افکنی هستند
نويد توسعه شهري با مسکن «اميد»
اعلام مسیرهای 10گانه راهپیمایی 22 بهمن در تهران
پرونده يكي از متهمان برداشتن روسري به دادگاه رفت
سكته بانك مسكن
علیه عادل؛ علیه کی‌روش
آسیاب به نوبت نبود
دیپلماسی حرفه‌ای برای نفع اقتصادی
مي‌شد انقلاب نکرد؟
غرور ملی؛ همبستگی ملی
