«قم» واتیکان می‌شود!

آرمان- مطهره شفیعی: «قم کشور شود!» این جمله بخشی از آمال‌ و آرزوهای یک شخص نیست بلکه حجت‌الاسلام والمسلمین احمد زادهوش، مدیر جامعه‌المرتضی به‌طور جدی در یادداشتی چنین خواسته‌ای را مطرح کرده است. او پیشنهاد تشکیل کشوری به نام قم و تبدیل حوزه علمیه قم به کشوری مستقل مانند واتیکان را داده است تا حوزه علمیه قم به نظام رهبری دینی شیعیان جهان تبدیل شود. در یادداشت زادهوش آمده است: «زمان آن فرارسیده است که حوزه علمیه قم به کشوری مستقل تبدیل گردد. کشوری با مرزهای جغرافیایی مشخص، پرچمی مخصوص، قانون اساسی پذیرفته شده در مجامع بین‌المللی و پذیرنده سفیران کشورهای مختلف. منظور از حوزه علمیه قم مجموعه‌ای از تشکیلات و نظام مدیریت حوزه، شورای عالی، شورای گسترش، نهاد مرجعیت، جامعه مدرسین، نهادهای اقماری حوزه مثل جامعه‌المصطفی(ص) و مدیریت حوزه‌های خواهران است. استقلال حوزه علمیه در قالب یک کشور مستقل (مانند واتیکان) این امکان را فراهم می‌سازد تا حوزه علمیه قم به نظام رهبری دینی شیعیان جهان تبدیل شود و ارتقا یابد. با توجه به اینکه حوزه‌ها و تشکلات اهل سنت مثل الازهر و جامع مکه و ... به‌علت وابستگی شدید به حکومت‌ها و نیز اختلافاتی که دارند هنوز به چنین بلوغی نرسیده‌اند، «کشور مذهبی قم» با پذیرش سفیران خارجی و نظام دیپلماسی مستقل می‌تواند در واقع نقش رهبری دینی در دنیای اسلام را ایفا کند. اعلام استقلال «کشور قم» نه‌تنها هیچ ‌تعریض و مخالفتی با نظام مقدس جمهوری اسلامی نیست بلکه در چهلمین سالروز پیروزی انقلاب ظرفیتی جدید و پشتوانه‌ای معنوی است که فارغ از محذورات و محدودیت‌های خارجی و داخلی جمهوری اسلامی به ترویج و گسترش فرهنگ اسلام و اظهار نظر در شئون انسانی و تعامل با نهادهای مهم مسیحیت بپردازد و از مزایای یک کشور مستقل برای حضور در مجامع بین‌المللی بهره‌مند شود. در هنگام استقلال «کشور قم» که طبعا باید در مجلس شورای اسلامی به تصویب برسد یا حتی به رأی مردم مستند شود، اختصاص یک یا چند واحد اقتصادی مانند پالایشگاه یا پتروشیمی به این کشور بخشی از نیازهای مالی آن را تامین می‌کند که البته با استقلال حوزه علمیه شیعه، جذب مشارکت‌های مردمی و اتکا به وجوهات شرعیه و بریه امکان بیشتری می‌یابد. از همه ‌اندیشمندان به‌خصوص حوزویان محترم درخواست می‌شود با حمایت‌های نظری و تکمیل این طرح در تحقق چنین اتفاق مبارکی سهیم باشند».
واکنش آشنا
پس از انتشار یادداشت زادهوش بود که حسام‌الدین آشنا مشاور رئیس‌جمهور چنین توئیت کرد: «سلام علیکم متاسفانه تاکنون افتخار آشنایی با ایشان را نداشته‌ام اما به ایشان توصیه می‌کنم کمی مطالعه بفرمایند تا دریابند چهل سال پیش چه کسی و چرا این پیشنهاد را مطرح کرد».
حرف دل چه کسانی؟


پیشنهاد استقلال قم در حالی مطرح می‌شود که همگان واقف هستند استان قم براساس آخرین تقسیمات كشوری در سال ۱۳۷۵ با مركزیت قم مستقل شد و جالب است در حالی که تنها 22 سال از تبدیل این شهر به استان گذاشته است ندای جدایی آن از ایران سرداده می‌شود. درخواست استقلال قم که دیروز مدیر جامعه‌المرتضی(ع) بیان کرده موضوع جدیدی نیست و می‌توان اینگونه اذعان داشت که حجت‌الاسلام زادهوش تعارف را کنار گذاشته و به‌طور مستقیم به موضوعی اشاره کرده که برخی دیگر در قم هم آن را به‌نحوی دنبال می‌کردند. به‌عنوان نمونه همین فروردین سال جاری بود که آیت‌ا... مکارم شیرازی، یکی از مراجع تقلید تاکید کرد:‌ «دولت و ملت باید حساب قم را از حساب شهرهای دیگر کشور جدا کنند چرا که در این شهر مرقد مطهر فاطمه معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران وجود دارد و مرکزی برای بزرگ‌ترین حوزه علمیه جهان اسلام است که اهل سنت نیز چنین حوزه‌ای با این گستردگی ندارند.» ایشان در جمله‌ای دیگر به تفاوت قم با سایر استان‌ها چنین اشاره کرده بود‌: «مسائل فرهنگی در قم با جاهای دیگر تفاوت دارد، برخی مسائل را شاید در جاهای دیگر بتوان اغماض کرد اما کارها در قم باید با فضا و موقعیت این شهر بسازد». یا در تیرماه 93 در دولت وقت، ساعت‌های کاری در ماه رمضان تغییر نکرد با این حال استانداری قم با صدور بخشنامه‌ای ساعات کار ادارات قم در ایام ماه مبارک رمضان را تغییر داد! بر اساس ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری و تبصره‌های ذیل آن و مصوبات هیات وزیران سقف ساعات کاری کارمندان باید ۴۴ ساعت در هفته باشد؛ بر این اساس، بخشنامه استانداری قم اساسا خلاف قانون بود. در آن مقطع برخی چنین به رفتار استانداری قم اعتراض کردند: «آیا قم و شهروندان قمی، تافته‌ای جدا بافته‌اند؟ چرا شرایط کار در ماه مبارک رمضان در این شهر باید متفاوت از سایر شهرهای کشور باشد؟»
هدف اصلی استقلال قم؟
از سوی دیگر در حالی مدیر جامعه‌المرتضی(ع) خواستار استقلال قم و تبدیل آن به کشور مجزا شده که خاستگاه رشد تعداد زیادی از روسای جمهور کشورمان مانند آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی، دکتر حسن روحانی و رئیس دولت اصلاحات قم بوده است. از سوی دیگر مراجع تقلید معظم هم در قم حضور دارند و علاوه بر اینها حرم مقدس حضرت معصومه هم در این شهر قرار دارد که زیارتگاه مردم از نقاط مختلف کشور است؛ بنابراین استقلال قم از ایران طرحی است که پشتوانه قوی علمی ندارد و به‌نظر می‌رسد هدفی در بیان آن بوده که به مرور زمان عیان خواهد شد. جداسازی قم از سایر استان‌های کشور موضوعی نیست که به یکباره به ذهن خطور کرده باشد بلکه مشخص است اهدافی فراتر از آنچه است که زاهدهوش بیان کرد.
دولتمردان و توجه به قم
دفتر آیت‌ا... مکارم شیرازی دیروز متن سخنرانی این مرجع تقلید در دیدار مدیرکل ارشاد استان قم را منتشر کرد که گفته است: «قم ظرفیت زیادی دارد و اگر از این ظرفیت استفاده شود به نفع اسلام، مسلمین، شیعه، نظام و کشور و به نفع همه خواهد بود؛ اگر مسئولان به قم اهمیت دهند نتایج ملی و جهانی آن را خواهند دید.» آیت‌ا... مکارم شیرازی افزود: بزرگان حوزه علمیه در دنیای اسلام در قم هستند و علوم اسلامی از این شهر مقدس به دنیا منتشر می‌شود، بنابراین برنامه‌ریزی‌ها باید متناسب با جایگاه شهر قم باشد. وی گفت: دولت باید نسبت به امور دینی و فرهنگی توجهات لازم را داشته باشد، باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که در تمام کشور تأثیرگذار باشد؛ متأسفانه هنوز دولتمردان آنگونه که باید به قم توجه ندارند و به بهانه‌های مختلف شانه خالی می‌کنند؛ اگر این موارد در قم تزلزل پیدا کند در همه جا اثر می‌گذارد، از این رو حوزه علمیه، مراجع، ارشاد، آموزش و پرورش و صداوسیما و سایر دستگاه‌ها وظایف مهمی دارند. وی عنوان کرد: همه باید دست به دست هم بدهند که هویت دینی، مذهبی و اسلامی قم همچنان محفوظ باشد و بدرخشد و واقعا پیشرفت کند. وقتی می‌بینیم بیش از صد کشور در قم طلبه دارند، در جامعه‌المصطفی و در حوزه علمیه قم بیش از 50 هزار نفر طلاب و فضلا و اساتید حضور دارند، نشان از جایگاه مهم این شهر دارد. وی افزود: اگر بناست که قم مرکزی باشد که علم از آن صادر شود باید توجهات لازم صورت گیرد و برنامه‌ریزی دقیق شود اما توجهی به این مسائل نیست که جای تأسف زیاد دارد چون مسئولان از اهمیت قم به ویژه از منظر سیاسی و اجتماعی غافل هستند. وی با بیان اینکه مسئولان به قم به صورت یک شهر معمولی نگاه می‌کنند، ابراز داشت: هنوز نتوانستیم به دولتمردان توجه بدهیم که اگر فرودگاه قم زودتر ایجاد شود چهره این شهر را در بعضی جهات تغییر می‌دهد. قم ظرفیت زیادی دارد و اگر از این ظرفیت استفاده شود به نفع اسلام، مسلمین، شیعه، نظام و کشور و به نفع همه خواهد بود؛ اگر مسئولان به قم اهمیت دهند نتایج ملی و جهانی آن را خواهند دید.
داستان مشهد
پیش از طرح جدایی قم از ایران، بحث‌های غیررسمی درباره مشهد مطرح شده بود که دلیل آن طرح قوانین نانوشته در این شهر بود. به‌عنوان نمونه 30 آبان 95 مصادف با اربعین حسینی علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس، به دعوت مجمع مشورتی اصلاح‌طلبان عزم سخنرانی در مشهد را کرد؛ اما یکباره مقامات استانی با پلمب سالن ساپکو مشهد یعنی محل سخنرانی نایب‌رئیس مجلس مانع اجرای برنامه شدند. پس از این موضوع بود که علی مطهری گفت: «دانشجویان مشهدی باید از حقوقشان در قانون اساسی دفاع کنند و اجازه ندهند خراسان به‌صورت یک ایالت خودمختار درآید، زیرا در آینده این امر برای کل کشور مشکل ایجاد می‌کند و حکومت به سمت حکومت فدرال می‌رود». یا در مرداد 95 آیت‌ا... علم الهدی امام جمعه مشهد اظهاراتی داشت که نشان می‌داد تمایل به تبعیت از قوانین واحد در این شهر وجود ندارد. علم‌الهدی گفته بود:‌ «در همه دنیا نمونه این مدیریت را داریم، مگر شهر واتیکان دارای مقیاس‌های قداستی نیست و همه جریان‌ها، قداستش را حفظ نمی‌کنند؟ ما باید بدانیم که در شهر امام رضا(ع) زندگی می‌کنیم، در شهر امام رضا(ع) نمی‌شود کنسرت برگزار کرد و دیگر نباید سر این موضوع با مردم یا برخی مسئولان کوته‌فکر چانه‌زنی کرد. شما اگر کنسرت می‌خواهی جای دیگری زندگی کن، چرا باید یک شهر زیارتی را انتخاب کنید؟» بنابراین مشهد به رغم اختلافات زیاد برخی مسئولانش با دولتمردانش هیچ‌گاه بر طبل جدایی‌طلبی نکوبید و همین موضوع است که پیشنهاد مدیر جامعه‌المرتضی را در هاله‌ای از ابهام فرو می‌برد.