برجام، بحران‌سازی آمریکا و راه حل

اروپایی‌ها همچنان بر حفظ برجام مصرند. زیرا برجام را به نفع امنیت منطقه و همچنین یک قرارداد مهم بین‌المللی می‌دانند. علاوه بر این، از منظر اروپایی‌ها برجام زمینه مطلوبی برای همکاری با ایران است. زیرا بازار ایران منافع اقتصادی بسیار مطلوبی برای همکاری با اروپا دارد. بنابراین اروپایی‌ها به دنبال حفظ برجام هستند اما برای متقاعد ساختن ترامپ جهت حفظ برجام اعلام کردند که درباره برخی موضوعات منطقه‌ای با ایران رایزنی می‌کنند تا ایالات متحده را متقاعد به ماندن در برجام سازند. اما اگر چنانچه آمریکا از برجام شود و تحریم‌های ثانویه را وضع کند. در این صورت و بر اساس این تحریم‌ها هر کشوری باید با یکی از دو کشور آمریکا یا ایران مبادله داشته باشد که به زیان ایران خواهد بود. زیرا وقتی اروپا با آمریکا وارد تجارت و مبادله شود، دیگر اروپا با ایران نمی‌تواند ارتباط برقرار کند. به همین دلیل اروپا به دنبال یک راه حل میانه برای حفظ برجام و متقاعد ساختن ترامپ جهت ماندن در توافق است. بدین جهت مانوئل مکرون و آنگلا مرکل در سفر به آمریکا با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا درباره برجام رایزنی می‌کند. علاوه بر این، مواضع جان بولتون مشاور امنیت ملی جدید آمریکا که به تازگی اعلام کرد ترامپ به احتمال بسیار زیاد از برجام خارج می‌شود بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و برای بازارگرمی است. به همین دلیل نمی‌توان چندان روی سخنان بولتون حساب باز کرد. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا هم همچنان بلاتکلیف بوده و در کمیته سیاست خارجه مجلس سنا رد صلاحیت شده است. به همین دلیل اکنون مواضع وزیر خارجه آمریکا نسبت به توافق هسته‌ای مشخص نیست. از سویی این تبلیغات تا 12 می‌ برابر با 22 اردیبهشت جاری ادامه خواهد داشت. به هر روی اگر آمریکا همچنان به دنبال خروج از برجام باشد همانطور که مقامات کشورمان قبلا اعلام کردند، ایالات متحده در صورت خروج از برجام متضرر خواهد شد. زیرا خروج این کشور از برجام علاوه بر این که برای جامعه جهانی، اروپا و منطقه تبعاتی به همراه دارد، برای آمریکا هم زیانبار خواهد بود و منجر به پشیمانی آمریکا خواهد شد. بر این اساس به نظر نمی‌رسد که آمریکا از برجام خارج شود اما حتی اگر این بار نیز ترامپ تعلیق تحریم‌های هسته‌ای را تمدید کند، بازهم این نگرانی وجود دارد که تنش و بحران‌آفرینی‌ها ادامه داشته باشد. باید اعضای توافق هسته‌ای به ویژه اروپایی‌ها چاره‌ای بیندیشند که فضای منفی همکاری با ایران از بین برود. البته باید در نظر داشته که ایران هم آلترناتیوهایی دارد و می‌تواند همکاری خود را با اروپا، چین و روسیه افزایش دهد تا از طریق فشار اروپا بر کاخ سفید، آمریکا را برای اجرای کامل تعهداتش مجاب کند. زیرا عدم اجرای درست برجام عملا زمینه را برای هر نوع همکاری در آینده مسدود می‌کند. همچنین ایران باید در بخش رسانه‌ای دیپلماسی عمومی، موضوعات را با افکار عمومی جهان در میان بگذارد و سیاست شفاف‌سازی را در سطح بین‌الملل دنبال کند و باید اقدامات کشورمان در برجام درکنار گزارش مثبت آژانس درباره عملکرد ایران در برجام و کارشکنی‌های آمریکا به اطلاع افکار عمومی جهان برسد. با نزدیک شدن به 22 اردیبهشت، زمان مقرر برای تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای توسط آمریکا، مسئولان وزارت خارجه کشورمان باید تلاش خود را بیشتر کرده تا از طریق رایزنی با کشورهای اروپایی راهکاری جمعی درباره برجام و کارشکنی‌های آمریکا به‌دست آید.
* تحلیلگر مسائل بین‌الملل