سرگردانی لایحه تامین امنیت زنان

خشونت علیه زنان امری است جهانی که در همه کشورها وجود دارد. در بیشتر کشورهای توسعه یافته این خشونت تا حد زیادی به واسطه فرهنگ سازی و وضع قوانین مناسب مهار شده است اما این امر به منزله از بین رفتن صد در صد خشونت نیست و هنوز هم در این کشورها خشونت علیه زنان به شکل‌های مختلف جلوه می‌کند. اما در ایران هنوز قانونی در راستای منع خشونت علیه زنان به تصویب نرسیده است.
بیش از پنج سال پیش معاونت امور زنان وخانواده دولت حسن روحانی عهده‌دار تهیه و تدوین لایحه‌ای در خصوص منع خشونت علیه زنان شد. در آن زمان بود که شهیندخت مولاوردی اعلام کرد که دولت برنامه تدوین لایحه‌ای به نام «لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت» را برای ارسال به مجلس در دست کار دارد. پس از گذشت چهارسال در اسفند۱۳۹۵ بود که شهیندخت مولاوردی که حالا دیگر دستیار حسن روحانی در امور حقوق شهروندی شده بود از نهایی‌شدن این لایحه خبر داد. در اردیبهشت سال۱۳۹۶ کلیات لایحه در دولت تصویب و پس از آن برای بررسی و اظهار نظر به قوه‌قضاییه ارجاع شد و تا کنون نیز در آن قوه باقی مانده است. از آن زمان تا کنون بارهاوبارها مسئولان از نهایی‌شدن لایحه و ارسال آن به مجلس خبر داده‌اند. چندروز پیش سیده فاطمه ذوالقدر، نایب‌رییس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، در مورد پیگیری «لایحه منع خشونت علیه زنان» گفت: «بررسی‌ها درباره لایحه منع خشونت علیه زنان به پایان رسیده و نزد رییس محترم قوه‌قضاییه است و پس از امضا به مجلس می‌آید». به‌گفته نماینده تهران آیت‌ا... صادق لاریجانی قول همکاری و ملاحظه حتمی لایحه را داده است.
نکته قابل توجه آن است که محتوای کامل این لایحه هرگز منتشر نشده و خیلی ها نمی‌دانند این لایحه چیست. این در حالی است که طبق اصول مسلم قانون‌گذاری مشاوره با افراد و سازمان های ذی‌نفع یکی از مراحل مهمی است که در روند تهیه و تدوین قانون باید به آن توجه شود. از این رو متن لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت باید در اختیار زنان قربانی خشونت، سازمان‌های غیردولتی که در مورد خشونت علیه زنان کار می‌کنند، ارائه‌دهندگان خدمات به قربانیان، پلیس و دیگر پرسنل اجرای قانون، دادستان‌ها و قضات، وکلا و کانون‌های وکلا، متخصصان بهداشت و درمان، پرسنل پزشکی قانونی، ارائه دهندگان خدمات اجتماعی و مشاوران، معلمان و سایر کارکنان سیستم‌های آموزشی، ادارات آمار ملی، مقامات زندان و رهبران مذهبی و اجتماعی، قرار می‌گرفت. اما سهم همه این افراد و سازمان ها از لایحه و مفاد آن تنها واکنش‌های مختلفی بود که نسبت به لایحه صورت گرفت.
بدون اطلاع از متن و مفاد کامل لایحه در روزنامه‌ها خواندیم که زهرا آیت‌اللهی، رییس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، در یک کلام گفت: «لایحه منع خشونت علیه زنان» در واقع «لایحه‌ای در حمایت از زنان روسپی است تا زنان عفیف و مظلوم در خانواده، پیش‌بینی کنید که جامعه به چه سمتی خواهد رفت؛ همان لجن‌زاری که غرب را به سقوط کشانده، در انتظار ایران اسلامی هم خواهد بود، باید گفت که «أینَ تذهبون».


در واکنش به سخنان آیت‌اللهی، پروانه سلحشوری، رییس فراکسیون زنان مجلس، حرف‌های او را سخنانی دانست که انگار از زبان یک مرد ضد زن خشونت‌ طلب صادر شده است. معصومه ابتکار معاون رییس ‌جمهور در امور زنان و خانواده نیز به حرف های آیت اللهی واکنش نشان داد و آن‌ها را نادرست خواند و گفت نوعی پیش‌داوری است.
آمار و ارقام موجود از میزان بالای خشونت علیه زنان در جامعه به وضوح نشان از وجود خلأهای قانونی در این زمینه دارد. حال در این میان نیز بسیاری از اقدامات نمایندگان مجلس در حوزه قانون‌گذاری در خصوص مسائل مرتبط با خشونت علیه زنان موکول به وصول این لایحه شده است.
طیبه سیاوشی به مساله کودک همسری و برنامه های نمایندگان برای مقابله با آن اشاره کرده و می‌گوید: «مساله مهم این است درباره مواردی که ‏می‌خواهیم آن را طرح کنیم باید ملاحظه لایحه امنیت را داشته باشیم تا تداخلی به وجود نیاید. بنابراین ناچاریم که ‏منتظر این لایحه بمانیم».
اما تا چه زمانی باید منتظر وصول لایحه ماند؟ چندی پیش پروانه سلحشوری گفته بود: «امیدوارم ارائه لایحه امنیت زنان آن‌قدر طولانی نشود که ما نتوانیم در مجلس دهم به آن رسیدگی کنیم؛ چون پرداختن به این موضوع در مجلس دهم متفاوت‌تر خواهد بود. از آن جهت که معلوم نیست ترکیب سیاسی مجلس آینده چه خواهد بود، ضمن اینکه مهم این است که این لایحه شیر بی‌یال‌ودم و اشکم نشود؛ یعنی محتوا را از آن خالی نکنند و بعد تحویل ما بدهند».
نگرانی تمام افراد و نهادهایی نیز که در راستای منع خشونت علیه زنان تلاش می‌کنند همین است که لایحه ای که پنج سال در راه رسیدن به مجلس معطل مانده است مرهمی بر درد خشونت علیه زنان نباشد.
به راستی محتوای این لایحه چیست و چه سرنوشتی در انتظارش است؟ امید که این لایحه غایب از نظر زنان و جامعه، لااقل دغدغه های‌شان را در نظر گرفته باشد.