نهاده‌های ساختمانی چقدر به توافق هسته‌ای وابسته‌اند؛

گروه مسکن - بررسی تحولات بازار مسکن نشان می‌دهد اثر نوسانات بازارهای رقیب همچون سکه و ارز، فشار تقاضا و تغییرات قیمتی در نهاده‌های ساختمانی مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر قیمت مسکن است. بازار مسکن بر اثر تحولات بین‌المللی همچون خروج آمریکا از برجام دچار تلاطم نمی‌شود، چراکه نهاده‌های ساختمانی تماما ساخت داخل است و ایران در تولید فولاد، آهن، سیمان، گچ، آجر، سرامیک و کاشی کاملا خودکفاست. با این وجود اثر عوامل بیرونی همچون نوسانات نرخ ارز، سکه و تورم عمومی بر بخش مسکن غیر قابل انکار است.
بازار مسکن نشان داده به فاصله‌ زمانی از تحولات ارزی تاثیر می‌گیرد. بازارهای سکه و دلار، بازارهایی کوتاه‌مدت هستند. اما بنا به گفته‌ کارشناسان اگر الان ارز سرمایه‌ها را به سمت خود می‌کشد، در آینده با یک ارزش افزوده به سمت مسکن و ساختمان برمی‌گردد و این بخش چون بیشتر متکی به داخل است رونق می‌گیرد.
از سوی دیگر تجربه نشان داده تاثیر رشد مصالح ساختمانی بر بازار مسکن در کوتاه‌مدت خود را نشان نمی‌دهد، اما در فاصله‌های زمانی بر رشد قیمت مسکن سر جمع می‌شود. پاییز سال ۱۳۹۶ میانگین قیمت مصالح ساختمانی شهر تهران ۱۲ درصد نسبت به فصل مشابه سال قبل از آن رشد کرد. این در حالی است که بنا به گفته‌ فعالان صنعت ساختمان قیمت فولاد تا ۷۰ درصد، شن و ماسه ۳۰ تا ۳۵ درصد و سیمان ۱۵ درصد افزایش نشان داد اما رشد قیمت مسکن در پایان سال گذشته ۲۶ درصد ثبت شد.
فشار طرف تقاضا تعیین‌کننده‌ترین محرک بخش مسکن است. از نیمه دوم سال گذشته با تاثیرپذیری بازار مسکن از تسهیلات بانکی و رسیدن قیمت مسکن به کف شاهد افزایش تدریجی متقاضیان این بازار بودیم. همزمان قیمت‌های پیشنهادی تا ۴۱ درصد رشد یافت و به همین دلیل در پایان سال گذشته، بازار مسکن شاهد ریزش مشتریان واقعی خود شد و از سوی دیگر تقاضای سرمایه‌گذاری در این بازار رشد کرد. به طور مثال اسفندماه ۱۳۹۶ در شهر تهران خانه‌های ۲۰۰ متر به بالا ۴۸ درصد و خانه‌های بالای ۶۰۰ میلیون تومان ۵۲ درصد رشد معاملات را تجربه کردند که این نشان می‌دهد عمده خرید و فروش در ماه پایانی سال گذشته مربوط به تقاضای سوداگری بوده است.


افت ۲۰ درصدی قدرت خرید متقاضیان
تحلیلگران بخش مسکن بر این موضوع تاکید دارند که شیب رشد قیمت مسکن در چند ماه پایانی سال گذشته، چند برابر سال ۹۵ بود و پرش‌های پی در پی در سطح قیمت آپارتمان‌ فروشی در تهران باعث شد قدرت خرید متقاضیان در همین آغاز سال ۲۰ درصد افت کند و احتمال اینکه این رشد قیمت‌ فروردین و اردیبهشت ادامه یابد و افت قدرت خرید بیش از ۲۰ درصد شود وجود دارد.
پوراسماعیلی یکی از مشاوران املاک در خیابان ولیعصر با اشاره به رشد قیمت مسکن در هفته‌های گذشته گفت: رشد نرخ دلار دلیل اصلی افزایش قیمت مسکن بوده است اما دلیل دیگر آن را باید سفته‌بازی برخی در بازار مسکن دانست.
وی افزود: به نظر می‌رسد به دلیل رکود معاملات که به خاطر کاهش قدرت خرید متقاضیان است نباید این رشد قیمت‌ها دوام چندانی داشته باشد چراکه شرایط برای تثبیت قیمت مسکن دست‌کم طی ۴۵ روز آینده که ماه مبارک رمضان آغاز می‌شود فراهم شده است.
حسام عقبایی نایب‌رییس اتحادیه مشاوران املاک نیز معتقد است افزایش قیمت‌های کنونی مسکن غیرمنطقی، غیرمتعارف و غیرواقعی و حباب‌گونه است و از دو ماه آینده قیمت‌ها این‌گونه نیست که به‌صورت ماهانه تغییر کند و حباب کنونی آن می‌ترکد.
عقبایی می‌گوید که برخی افراد از روی شکم‌سیری قیمت‌های بالایی را برای مسکن اعلام می‌کنند و می‌خواهند موجی برای گرانی ایجاد کنند و به‌عنوان نمونه مالکی امروز قیمت یک میلیون و 400 هزار تومان برای هر مترمربع واحد مسکونی اعلام می‌کند و فردا قیمت را یک میلیون و 800 هزار تومان. پس این قبیل افراد به‌دنبال آن هستند ملک خود را با قیمت 6/1 میلیون تومانی به‌فروش برسانند و از وضعیت حاکم بر اقتصاد سوءاستفاده کنند.
احتشامیان یکی از مشاوران املاک در خیابان جمهوری به خبرنگار فارس می‌گوید که در همین روزهای اخیر باز هم شاهد رشد قیمت‌ها هستیم که دلیل آن را نمی‌دانیم و تعجب می‌کنیم که چرا این رشد قیمت‌ها با آغاز نشدن تحولات بازار مسکن بوده است.
وی ادامه داد: رشد قیمت‌ها در همین دو ماه گذشته به قدری بوده که می‌توان به جرات گفت قدرت خرید متقاضیان مسکن در همین روزهای ابتدایی سال ۲۰ درصد کاهش یافته است. وی می‌افزاید: این رشد قیمت فقط و فقط باعث کاهش قدرت خرید و رکود معاملات می‌شود. پس تا زمانی که ماهیت مسکن از کالای سرمایه‌ای به کالای مصرفی تغییر نکند و دولت از سفته‌بازی جلوگیری نکند رشد قیمت‌ها ادامه می‌یابد.
اما رییس‌جمهور آمریکا چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت‌ماه از برجام خارج شد. این تصمیم ترامپ سوالاتی را درخصوص چشم‌انداز بازار مسکن ایجاد کرد. بیت‌الله ستاریان کارشناس اقتصاد مسکن تصمیم ترامپ برای خروج از برجام را در بازار مسکن بی‌تاثیر می‌داند. او می‌گوید مسکن یک بازار طولانی‌مدت است. در بازارهای کوتاه‌مدت مثل طلا و ارز، تاثیرات مقطعی وجود دارد ولی در درازمدت برعکس است. اگر الان ارز سرمایه‌ها را به سمت خود می‌کشد، در آینده با یک ارزش افزوده به سمت مسکن و ساختمان برمی‌گردد و این بخش چون بیشتر متکی به داخل است رونق می‌گیرد.
ستاریان معتقد است: اگر آمریکا در برجام حضور می‌یافت پیش‌بینی رکود در مسکن را داشتیم ولی با خروج ترامپ از برجام با توجه به منطقه‌ای بودن صنعت ساختمان، رکود در سال ۱۳۹۸ از بین می‌رود.
همچنین محمدرضا رضایی رییس کمیسیون عمران مجلس در پاسخ به این سوال که بازار مسکن چه تغییراتی را در پی این موضوع شاهد خواهد بود، می‌گوید: بازار مسکن بدون هیچ تغییری به مسیر خود ادامه خواهد داد، زیرا فرآورده‌های ساختمانی از خارج تهیه نمی‌شود که حواشی برجام بتواند تاثیری در قیمت مسکن داشته باشد.
رضایی با بیان اینکه مسکن و پروژه‌های عمرانی هیچ ارتباطی به خروج آمریکا از برجام ندارد، افزود: با توجه به پایبندی سایر کشورهای طرف برجام به این توافق خللی در روند مراودات ایران با کشورهای دیگر صورت نمی‌گیرد.
به گزارش ایسنا، در فروردین‌ماه ۱۳۹۶ معاملات مسکن شهر تهران نسبت به ماه مشابه سال قبل 3/6 درصد کاهش یافته اما قیمت‌ها با کاهش 9/3 درصدی نسبت به ماه قبل 5/29 درصد رشد را به ثبت رساند. در این ماه متوسط قیمت یک متر مربع واحد مسکونی شهر تهران پنج میلیون و ۵۳۰ هزار تومان بود که نسبت به ماه مشابه سال قبل 5/29 درصد افزایش یافته است.